Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej jako środek karny w Kodeksie karnym

Zakaz prowadzenia określonej działalności jest jednym ze środków karnych, wskazanych w art. 39 Kodeksu karnego¹. Zgodnie z art. 41 § 2 K.k. sąd może orzec zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem takiej działalności, jeżeli dalsze jej prowadzenie zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Orzeczenie tego środka możliwe jest zarówno za przestępstwo umyślne, jak i nieumyślne. Należy jednak zaznaczyć, że orzeczony zakaz powinien dotyczyć określonego, wskazanego w wyroku rodzaju działalności gospodarczej, a nie działalności gospodarczej w ogóle.

Zakaz prowadzenia określonej działalności sąd orzeka w latach, w wymiarze od roku do lat 10. Zakaz obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jednak okres, na który środek orzeczono, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby została ona orzeczona za inne przestępstwo.

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej jako środek karny w Kodeksie karnym skarbowym

Również Kodeks karny skarbowy² przewiduje środek karny w postaci zakazu wykonywania określonej działalności gospodarczej. Sąd może go jednak orzec tylko w przypadku gdy zastosował nadzwyczajne obostrzenie kary oraz w razie skazania sprawcy za ściśle określone przestępstwo skarbowe, w szczególności za:

1. uchylanie się od opodatkowania;
2. zatajenie prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek;
3. składanie organowi podatkowemu deklaracji lub oświadczeń zawierających nieprawdę lub zatajających prawdę;
4. wprowadzanie do obrotu wyrobów akcyzowych bez oznaczenia znakami akcyzy;
5. podrabianie znaków akcyzy;
6. uzyskiwanie nienależnego zwrotu podatku VAT i podatku akcyzowego;
7. nienależną wypłatę, pobranie lub niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji lub subwencji;
8. udaremnianie lub utrudnianie wykonywania kontroli skarbowej;
9. ukrywanie lub niszczenie ksiąg podatkowych;
10. wprowadzenie w błąd organu celnego;
11. usunięcie towaru lub środka przewozowego spod dozoru celnego;
12. wykonywanie działalności gospodarczej polegającej na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży bez wpisu do rejestru działalności kantorowej;
13. urządzanie lub prowadzenie gry losowej, gry na automacie lub zakładów wzajemnym wbrew warunkom koncesji lub zezwolenia;
14. uczestniczenie w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym;
15. nieuprawnioną sprzedaż losów lub innych dowodów udziału w grze losowej, zakładzie wzajemnym lub grze na automacie.

Zakazy prowadzenia określonej działalności gospodarczej na podstawie przepisów K.k.s. orzeka się w latach, w wymiarze od roku do lat 5.

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w prawie upadłościowym

Niezależnie od środków przewidzianych w przepisach karnych zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może również nałożyć sąd upadłościowy na podstawie przepisów ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze³. Zgodnie z art. 373 ust. 1 tego aktu prawnego sąd może orzec pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek osoby, która ze swej winy:

1. będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości albo
2. po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy, albo
3. po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo
4. jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.

Ponadto zgodnie z art. 373 ust. 3 Prawa upadłościowego sąd upadłościowy może orzec pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek osoby, wobec której:

1. już co najmniej raz ogłoszono upadłość, z umorzeniem jej długów po zakończeniu postępowania upadłościowego;
2. ogłoszono upadłość nie dawniej niż pięć lat przed ponownym ogłoszeniem upadłości.

Zgodnie z art. 374 Prawa upadłościowego sąd może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej wobec dłużnika będącego osobą fizyczną, także jeżeli niewypłacalność dłużnika jest następstwem jego celowego działania lub rażącego niedbalstwa. Zasadę tę stosuje się również do osób uprawnionych do reprezentowania przedsiębiorcy będącego osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, jeżeli niewypłacalność przedsiębiorcy lub pogorszenie jego sytuacji finansowej jest następstwem celowego działania lub rażącego niedbalstwa tych osób.

Orzeczenie pozbawienia prawa prowadzenia działalności gospodarczej przez sąd upadłościowy następuje wyłącznie na wniosek wierzyciela, tymczasowego nadzorcy sądowego, zarządcy przymusowego, syndyka, nadzorcy sądowego albo zarządcy, a także Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego.

_________________________

¹ Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.)

² Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2013 r., poz. 186, z późn. zm.)

³ Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2015 r., poz. 233)

Poprzedni materiał

Następny materiał