Charakter prawny abonamentu radiowo-telewizyjnego

W jakim celu pobierana jest opłata abonamentowa?

Zgodnie z art. 1 ustawy o opłatach abonamentowych¹ – opłaty te pobiera się w celu umożliwienia realizacji misji publicznej przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji. Przez misję publiczną należy natomiast rozumieć, zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji², oferowanie całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom, zróżnicowanych programów i innych usług w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu, cechujących się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością oraz innowacyjnością, wysoką jakością i integralnością przekazu.

Zgodnie z art. 2 ustawy o opłatach abonamentowych, opłaty abonamentowe pobiera się za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych, przy czym domniemywa się, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Odbiornikiem radiofonicznym albo telewizyjnym, w rozumieniu przepisów, jest urządzenie techniczne dostosowane do odbioru programu.

Obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej

Obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej, zwanej również potocznie „abonamentem” lub „abonamentem radiowo-telewizyjnym”, nie jest więc uzależniony od faktycznego korzystania z usług, jakie oferują nadawcy publiczni (TVP, Polskie Radio), a od faktu posiadania odbiornika (np. telewizora, radioodbiornika). Potwierdza to orzecznictwo sądów administracyjnych, w szczególności wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2007 r.³, w którym sąd, analizując charakter prawny abonamentu radiowo-telewizyjnego, stwierdził, że opłaty abonamentowe ponoszone przez posiadaczy odbiorników telewizyjnych w całej Polsce wiążą się ściśle z posiadaniem odbiorników telewizyjnych, a nie z korzystaniem z usług konkretnej telewizji. Są świadczeniem przymusowym i bezzwrotnym o charakterze publicznoprawnym, z góry nakierowanym na realizację określonych przez ustawodawcę celów. Stanowią pozabudżetowy dochód celowy o charakterze publicznoprawnym.

Jednocześnie WSA w Warszawie wypowiedział się w cytowanym wyżej wyroku odnośnie możliwości uznania abonamentu radiowo-telewizyjnego za wynagrodzenie należne nadawcy, stwierdzając, że dla obowiązku ponoszenia opłat abonamentowych nie ma znaczenia, czy podmiot je ponoszący zamierza korzystać, czy też korzysta bądź nie z programów nadawanych, czy też korzysta z innych niż publiczne mediów. Podmiot, który wpłaca abonament radiowo-telewizyjny nie ma wpływu, jaki rodzaj usługi dostanie. Brak jest zatem ekwiwalentności i wzajemności między płaceniem abonamentu a wykonywanymi usługami, a więc elementów koniecznych do przyjęcia, że mamy do czynienia z wynagrodzeniem.

Publicznoprawny charakter abonamentu radiowo-telewizyjnego

Ze względu na publicznoprawny charakter abonamentu radiowo-telewizyjnego bez znaczenia dla istnienia obowiązku uiszczania opłaty abonamentowej jest również fakt ewentualnego dokonywania opłat na rzecz przedsiębiorców świadczących płatne usługi dostępu do telewizji satelitarnej lub kablowej, w związku z zawartymi z tymi przedsiębiorcami umowami cywilnoprawnymi. Niezależnie od tego, czy w ofercie takich usługodawców znajdują się programy publiczne, usługobiorcy zobowiązani są do zapłaty abonamentu radiowo-telewizyjnego.

Opłaty abonamentowe można uznać za opłaty, o których mowa w art. 2 § 2 Ordynacji podatkowej⁴, czyli za opłaty, do których ustalania lub określania uprawnione są inne organy, niż organy podatkowe (w przypadku abonamentu radiowo-telewizyjnego organem pobierającym opłaty jest wyznaczony operator pocztowy – Poczta Polska). Skutkuje to tym, że do opłat abonamentowych należy stosować w znacznej części przepisy Ordynacji podatkowej. W szczególności będą to przepisy dotyczące przedawnienia – opłata abonamentowa przedawnia się po upływie pięciu lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin jej płatności. Ponadto, nieuiszczony abonament może być ściągnięty w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym (przez urząd skarbowy).

______________________________

¹ Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1204)

² Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226, z późn. zm.)

³  Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 2437/06)

⁴ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.)

Poprzedni materiał

Następny materiał