Zadania kuratora spadku

Powołanie przez sąd kuratora spadku

Zgodnie z art. 666 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego¹ do czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad całością spadku, a w razie potrzeby ustanawia kuratora spadku. Kodeks nie określa, w którym momencie następuje objęcie spadku przez spadkobiercę, jednak zostało to sprecyzowane przez judykaturę, w tym przez Sąd Najwyższy, który stwierdził², że spadek uważa się za nie objęty wówczas, jeżeli spadkobierca lub spadkobiercy nie objęli spadku faktycznie w przechowanie, zarząd lub użytkowanie.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że celowym jest powołanie przez sąd kuratora spadku, jeżeli spadkodawcy nie są znani sądowi z tożsamości. W przypadku gdy dane spadkobierców są sądowi znane, lecz nie objęli oni spadku, a kontakt z nimi jest utrudniony lub niemożliwy, sąd powinien powołać kuratora dla osoby nieobecnej na podstawie art. 184 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego³.

Zgodnie z art. 667 § 1 K.p.c. głównym zadaniem kuratora spadku jest wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą i zawiadomienie spadkobierców o otwarciu spadku. Ponadto zgodnie z art. 667 § 2 K.p.c. kurator spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku, a do sprawowania tego zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości.

Obowiązki kuratora spadku

Mając na uwadze treść art. 667 § 2 K.p.c., która nakazuje odpowiednie stosowanie do zarządu spadkiem przepisów regulujących postępowanie egzekucyjne, należy stwierdzić, że zadaniem kuratora spadku jest również wykonywanie czynności potrzebnych do prowadzenia prawidłowej gospodarki spadkiem. W szczególności ma on prawo pobierać (zamiast spadkobierców) wszelkie pożytki ze spadku, spieniężać je w granicach zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które przy wykonywaniu takiego zarządu okażą się potrzebne. W sprawach wynikających z zarządu spadkiem kurator może pozywać i być pozywany (art. 935 § 1 K.p.c.). Kuratorowi spadku wolno zaciągać jednak tylko takie zobowiązania, które mogą być zaspokojone z dochodów z nieruchomości i są gospodarczo uzasadnione. Czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu kurator może wykonywać tylko za zezwoleniem sądu.

Kiedy kurator spadku może sprzedać rzeczy ruchome wchodzące w skład spadku?

Zgodnie z art. 668 K.p.c. na polecenie sądu kurator spadku sprzedaje należące do spadku rzeczy ruchome, które są narażone na zepsucie albo których przechowanie pociąga za sobą nadmierne koszty. Natomiast zgodnie z art. 668(1) K.p.c. sąd może również upoważnić kuratora spadku do przeniesienia na bank własności nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu, lub prawa użytkowania wieczystego, stanowiących zabezpieczenie odwróconego kredytu hipotecznego i rozliczenia odwróconego kredytu hipotecznego. Wniosek o przeniesienie własności nieruchomości lub wskazanych wyżej innych praw może być złożony przez bank nie wcześniej niż po upływie roku od daty śmierci kredytobiorcy. W sprawach wynikających z rozliczenia odwróconego kredytu hipotecznego kurator spadku może pozywać lub być pozywany.

Składanie sprawozdań przez kuratora spadku

Zgodnie z art. 667 § 2 w zw. z 937 § 1 K.p.c. do zadań kuratora spadku należy także składanie sądowi w wyznaczonych terminach (co najmniej raz w roku) oraz po ukończeniu zarządu spadkiem sprawozdań ze swych czynności, jak również udokumentowanych sprawozdań rachunkowych.

Kurator spadku odpowiada za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków. Ponadto jeżeli kurator bez usprawiedliwionej przyczyny nie złoży w oznaczonym terminie przepisanego sprawozdania lub nie wykona innych przez sąd wydanych poleceń, może być skazany na grzywnę.

Za wykonywanie swoich zadań kurator spadku może żądać wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków, które w związku ze sprawowaniem kurateli poniósł z własnych funduszów.

____________________________

¹ Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.)

² Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 1956 r. (sygn. akt III CR 566/56)

³ Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 583, z późn. zm.)

Poprzedni materiał

Następny materiał