Zwrot zasiłku chorobowego

Zwrot nienależnie wypłaconych świadczeń

Odpowiadając na Pana pytanie, uprzejmie informuję, że wynagrodzenie za czas choroby oraz zasiłek chorobowy pracodawca może potrącić z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody jedynie w następnym (najbliższym) terminie płatności. Jeżeli tego nie zrobi, potrącenia nienależnie wypłaconych należności może dochodzić jedynie za zgodą pracownika. Jeżeli pracownik nie wyrazi zgody na dokonanie potrącenia nadpłaconych należności, nadpłaconego wynagrodzenia można dochodzić w postępowaniu cywilnym, a zwrotu zasiłku chorobowego w postępowaniu administracyjnym (po uzyskaniu decyzji ZUS-u).

W przypadku zasiłków zasady zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń określają przepisy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Bez zgody pracownika pracodawca może potrącić z jego wynagrodzenia zasiłek tylko w najbliższym terminie wypłaty, po zawyżonej wypłacie. Jeśli natomiast pracownik nie wyraża zgody na potrącenie z wynagrodzenia – pracodawca musi poczekać na decyzję ZUS-u. Decyzja ZUS-u w sprawie zwrotu nienależnie pobranego zasiłku stanowi tytuł wykonawczy w postępowaniu administracyjnym. Pracodawca, po otrzymaniu decyzji, może potrącić nienależnie wypłacone zasiłki nawet bez zgody pracownika, ale z zachowaniem kwoty wolnej i granic potrąceń, określonych w Kodeksie pracy.

W opisanej sytuacji, jeśli pracownik nie zgadza się na zwrot nienależnie pobranego świadczenia, pracodawca powinien niezwłocznie powiadomić ZUS o zaistniałej sytuacji i jej przyczynach oraz wystąpić o wydanie decyzji w tej sprawie.

W przypadku, gdy pracownik nie godzi się na zwrot nienależnie wypłaconych mu należności, pracodawca powinien dochodzić zwrotu należności od tego pracownika na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu oraz w ramach postępowania egzekucyjnego w administracji.

Pozew o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

W takiej sytuacji zakładowi pracy pozostaje wystąpienie do sądu z pozwem o zwrot nienależnie pobranego świadczenia na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405-414 K.c.). Stanowią one, że ten, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania tej korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Na wystąpienie do sądu przeciwko obecnemu lub byłemu pracownikowi pracodawca ma 10 lat.

Nie jest jednak przesądzone, że zakład pracy taką sprawę wygra. Jak wynika z przepisów art. 409 K.c. i art. 300 K.p., próby odzyskania pieniędzy mogą zakończyć się fiaskiem, jeśli pracownik (lub były pracownik) wydał już pieniądze. Obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją, powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu.

Poza tym pracodawca musiałby udowodnić Panu, że miał Pan świadomość, iż otrzymał nienależne świadczenie. Inaczej sąd może oddalić jego roszczenie. Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2007 r. (sygn. II PK 138/06). SN stwierdził też, że przypisanie pracownikowi powinności liczenia się z obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranego wynagrodzenia za pracę musi uwzględniać, że zgodnie z art. 18 K.p. pracodawca może indywidualnym aktem przyznać pracownikowi wynagrodzenie w rozmiarze większym niż wynikający z obowiązujących przepisów płacowych (wyrok SN z 20 czerwca 2001 r., sygn. I PKN 511/00). Jeśli więc zachodzą okoliczności pozwalające zakładać możliwość otrzymania dodatkowego wynagrodzenia, np. z tytułu przyznania indywidualnej nagrody, premii, prowizji, to zwrotu nie będzie. W innym orzeczeniu SN uznał, że pracownik ma prawo zakładać, że profesjonalne służby płacowe wiedziały, co czynią, tj. prawidłowo wyliczyły wynagrodzenie, a zatem nie trzeba liczyć się z obowiązkiem jego zwrotu (wyrok SN z 7 sierpnia 2001 r., sygn. I PKN 408/00).

W mojej opinii pracodawca, posiadając dział księgowości, nie zdoła wygrać sprawy i odzyskać od Pana nadpłaty. Nie uważam także, aby potrzebował Pan adwokata w sądzie. To pracodawca ma udowodnić, że Pan wiedział o nadwyżce i nadal ją Pan posiada.