Zwrot kosztów podróży dla świadka

Czy świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży?

Przystępując do odpowiedzi na przedstawione pytanie, należy wyjaśnić, iż stosownie do art. 618a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego „świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży - z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności postępowania na wezwanie sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze – w wysokości rzeczywiście poniesionych racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu”. Oczywiście nie ma przeszkód, aby o taki zwrot wniósł świadek, który przybył na wezwanie prokuratora z zagranicy.

Stosownie zaś do art. 618a § 4 „wysokość kosztów, o których mowa w § 1 i 3, świadek powinien należycie wykazać”. Wspomniane w tym przepisie wykazanie wysokości kosztów przez świadka sprowadza się w praktyce do przedstawienia odpowiedniego biletu lub rachunku, przy czym nie uważam, aby zobowiązana Pani była do przedstawienia tłumaczenia biletów. Co więcej, należy wyjaśnić, iż skoro na wezwanie przybył świadek i winien otrzymać zwrot kosztów podróży, to nie ma przeszkód, aby świadek wniósł o zwrot kosztów podróży powrotnej do swego miejsca zamieszkania, przy czym należy pamiętać, iż zgodnie z art. 618a § 2 „górną granicę należności, o których mowa w § 1, stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju”.

Wspomniana wysokość kosztów przysługujących pracownikowi, o których mowa w § 2, uregulowana została w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 167). Regulacja ta powoduje, iż świadkowi należy się zwrot kosztów podróży w wysokości, jaką poniósł, a w przypadku, gdy koszty te będą wyższe niż wynikające z wspomnianego wyżej rozporządzenia, świadkowi należeć się będzie zwrot kosztów podróży w wysokości niższej ustalonej w oparciu o przepisy zamieszczonego wyżej rozporządzenia.

Czy świadek może żądać zwrotu kosztów podróży za przelot samolotem

Wątpliwości mogą dotyczyć, czy świadek może żądać zwrotu kosztów podróży za przelot samolotem, niemniej jednak w tym względzie na uwagę zasługuje postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 listopada 2013 r. (sygn. akt II AKz 723/13), w którym Sąd uznał, iż „z treści art. 618a § 1 k.p.k. wynika, że świadkowi przysługuje prawo wyboru środka transportu. Nie ma on zatem bezwzględnego obowiązku korzystania z najtańszego środka masowej komunikacji, jak było to pod rządami dekretu z 1950 r. Komentowany przepis nie wyklucza żadnego środka transportu, a zatem może być to pociąg, autobus, komunikacja miejska, a nawet samolot czy taksówka. Granice jednak uprawnienia do wyboru środka transportu wyznaczają względy racjonalności i celowości. Koszt podróży nie może być jedynym, ani głównym kryterium zasadności wyboru określonego środka transportu. Istotne są również takie kryteria, jak czas podróży, warunki, konieczność korzystania z kilku środków transportu lub konieczność przesiadek, czas przyjazdu na miejsce czynności w korelacji z czasem jej rozpoczęcia. Nie bez znaczenia są również osobiste cechy świadka, takie jak wiek, stan zdrowia, niepełnosprawność, które mogą uzasadniać skorzystanie ze środka transportu droższego i bardziej wygodnego”.

Wniosek świadka o zwrot kosztów podróży

Proszę mieć na uwadze, iż w myśl art. 618k § 1 i 2 „zwrot kosztów podróży przyznaje się na wniosek, który winien być złożony ustnie do protokołu lub na piśmie, w terminie zawitym 3 dni od dnia zakończenia czynności z udziałem osoby uprawnionej do należności”.

Zgodnie zaś z art. 618l „należność świadka ustala i przyznaje sąd lub organ prowadzący postępowanie przygotowawcze, a przyznaną należność należy wypłacić niezwłocznie. W przypadku braku takiej możliwości należność przekazuje się przekazem pocztowym lub przelewem bankowym bez obciążania osoby uprawnionej opłatą pocztową lub kosztami przelewu”.

Mając powyższe na uwadze, uważam za stosowne, aby wystąpiła Pani po przesłuchaniu w charakterze świadka z wnioskiem o przyznanie należności z tytułu kosztów podróży, przy czym nie ma obowiązku, aby kwotę, która Pani uiściła w walucie obcej, musiała Pani przeliczyć na polską walutę. Oczywiście może Pani podać dowolne konto.