Zwolnienie opiekuna

Uwolnienie się osoby z funkcji opiekuna osoby ubezwłasnowolnionej

Wygaśnięcie funkcji opiekuna może nastąpić w wyniku dwóch zdarzeń prawnych, a mianowicie albo poprzez zwolnienie opiekuna z jego inicjatywy, albo też zwolnienie go z urzędu, ze względu na jego niezdolność do sprawowania opieki lub też dopuszczanie się czynów naruszających dobro podopiecznego. W obu tych wypadkach wygasają funkcje konkretnego opiekuna, natomiast opieka trwa nadal.

Jeżeli chodzi o zwolnienie opiekuna na jego wniosek, to następuje to z ważnych powodów, a więc wystąpienia takich okoliczności, które powodują niemożliwość dalszego sprawowania opieki albo też w których pełnienie funkcji opiekuna stało się dla niego zbyt uciążliwe. Są to na ogół takie same przyczyny, jakie uzasadniałyby zwolnienie opiekuna od objęcia opieki, jednakże zaistniałe w trakcie jej wykonywania. Przykładowo wymienić można tutaj takie okoliczności, jak: osiągnięcie przez opiekuna podeszłego wieku, obłożna choroba, ogólne pogorszenie się stanu jego zdrowia, nadmiernie utrudniające mu sprawowanie opieki itd. Co do ubezwłasnowolnionego ważnym powodem może być nadmierne obciążenie opiekuna troską o osobę chorą psychicznie i wymagającą stałej, permanentnej pieczy lub też powstanie u opiekuna braku zrozumienia, czy uczucia niechęci w stosunku do podopiecznego (por. S. Kalus, Opieka…, s. 191).

Okres przez który opiekun obowiązany jest nadal prowadzić sprawy pilne całkowicie ubezwłasnowolnionego

Skutkiem zwolnienia opiekuna nie jest ustanie opieki, lecz konieczność powołania nowego opiekuna. W związku z tym mogą powstać dwie sytuacje. Po pierwsze, jeżeli nic innego nie wynika z postanowienia sądu opiekuńczego o zwolnieniu opiekuna, to obowiązany jest on nadal prowadzić pilne sprawy związane z opieką do czasu objęcia opieki przez nowego opiekuna, czyli do chwili złożenia przez niego przyrzeczenia, zgodnie z art. 153 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. O tym, jakie sprawy należą do spraw pilnych, decydować będą okoliczności konkretnego przypadku, można jednak zgodzić się z poglądem, że będą to te sprawy, których załatwienie nie może być odroczone bez uszczerbku dla dobra poddanego opiece. Przykładowo wymienić tu można sprawy z zakresu pieczy nad osobą, a dotyczące ochrony życia i zdrowia podopiecznego, lub też zatrzymanie dziecka w domu opiekuna w celu sprawowania codziennej pieczy nad nim.

Okres, przez który opiekun obowiązany jest nadal prowadzić sprawy pilne całkowicie ubezwłasnowolnionego, może wynikać także z postanowienia o zwolnieniu opiekuna, co więcej, postanowienie to może określać sprawy, które sąd uważa za pilne, mając na względzie dobro konkretnego podopiecznego, do których prowadzenia powinny być ograniczone dokonywane przez zwolnionego opiekuna czynności.

Zwolnienie opiekuna i umieszczenie osoby pozostającej pod opieką w DPS-ie

Postępowanie o zwolnienie opiekuna powinno zmierzać do ustalenia, czy istnieją przyczyny zwolnienia opiekuna przewidziane w omawianym przepisie, a także czy istotnie należy zwolnić opiekuna, czy też celowe byłoby wydanie przez sąd stosownych zarządzeń zmierzających do umieszczenia kuzyna Pani teściowej w OPS-ie, które umożliwiłyby dalsze sprawowanie opieki przez tego samego opiekuna z punktu widzenia podstawowego kryterium – dobra całkowicie ubezwłasnowolnionego. Sąd może bowiem wydać postanowienie o przymusowym umieszczeniu kuzyna Pani teściowej w OPS-ie.