Zniesławienie – jak pociągnąć sąsiadkę do odpowiedzialności?

Czy obraźliwa wypowiedź sąsiadki może być uznana za zniesławienie?

Uważam, że w Państwa przypadku należy zastanowić się nad:

1. złożeniem prywatnego aktu oskarżenia w związku z popełnieniem przez sąsiadkę przestępstwa zniesławienia,
2. wytoczeniem powództwa w sądzie cywilnym o naruszenie dóbr osobistych.

Poniżej odniosę się do każdej z alternatyw.

Niewątpliwie obraźliwa wypowiedź sąsiadki może stanowić zniesławienie, określone w Kodeksie karnym (w skrócie K.k.), po spełnieniu dodatkowych przesłanek.

Art. 212 K.k. stanowi: „kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mająca osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku”.

Na podstawie przedstawionych przez Panią informacji w konfrontacji z przepisem prawa karnego wynika, że sąsiadka pomówiła Pani męża o takie postępowaniem, które poniżyło męża w opinii publicznej, narażając go na utratę zaufania w społeczności lokalnej. Pojawia się jednak pytanie, czy doprowadziło również do utraty zaufania w związku z wykonywaną przez męża działalnością, stanowiskiem lub zawodem?

Ustalenia, co może daną osobę poniżyć w opinii ogółu, należy przeprowadzić w oparciu o przyjęte oceny społeczne z zastosowaniem zasad wiedzy i doświadczenia życiowego.

Kwalifikacja zachowania jako przestępstwa zniesławienia

Pomówienie musi mieć charakter wypowiedzi o faktach – a nie formę czystej oceny – ponieważ zasadą jest, iż wypowiedzi oceniające nie mogą być uznane za zniesławienie. Wygłaszanie własnej, negatywnej, niezbyt grzecznej opinii o kimś, o jego cechach charakteru nie może być potraktowane jako pomówienie i stanowić występku z art. 212 K.k., dopóki nie będzie poparte wypowiedziami o faktach.

Co najważniejsze, w kwalifikacji zachowania jako przestępstwa zniesławienia liczy się obiektywna opinia (tj. stwierdzenie, czy w odczuciu społecznym jest to zniesławienie), nie decyduje tu subiektywne odczucie pokrzywdzonego.

Ważne jest, aby przed ewentualnym wszczęciem postępowania – w jednym i drugim przypadku – zgromadzili Państwo dowody na poparcie tezy, że mąż został zniesławiony lub też naruszone zostały jego dobra osobiste. Napisała Pani, że incydent miał miejsce na zebraniu, a więc należy powołać świadków na okoliczność słów wypowiedzianych przez sąsiadkę.

Dobrze byłoby również potwierdzić okoliczność rozpowiadania przez sąsiadkę nieprawdziwych informacji – od kogo Państwo wiedzą , że taki proceder ma miejsce, co konkretnie rozpowiada sąsiadka?

Rozpowszechnianie przez sąsiadkę nieprawdziwych informacji na temat innej osoby

Na podstawie jakich zachowań sąsiadów czy społeczności lokalnej czują się Państwo pokrzywdzeni? A może wykonują Państwo jaką działalność w miejscowości i np. nieposzlakowana opinia Państwa w tym względzie została podważona?

W przypadku zaistnienia przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego strona pokrzywdzona może wnieść do sądu prywatny akt oskarżenia, który powinien zawierać dane personalne i miejsce zamieszkania oskarżyciela prywatnego i oskarżonego, datę czynu i opis przedmiotowego zdarzenia, ewentualnie świadków zajścia.

Opłata od prywatnego aktu oskarżenia wynosi 300 zł i wnoszona jest po wezwaniu przez sąd oskarżyciela do wpłaty tej kwoty lub z chwilą wniesienia prywatnego aktu oskarżenia. Pierwsza rozprawa ma charakter posiedzenia pojednawczego, na którym sędzia wzywa strony do zawarcia ugody na określonych warunkach. Jeśli ugoda nie zostanie zawarta, sprawa zostaje skierowana na rozprawę i przeprowadzane są wszystkie czynności procesowe.

Prywatny akt oskarżenia o zniesławienie

W prywatnym akcie oskarżenia mąż może wnioskować o publiczne przeproszenie go – np. na jednym z zebrań wspólnoty.

Moim zdaniem powinni się Państwo również zastanowić nad drogą cywilną – tzn. złożeniem pozwu w związku z naruszeniem przez sąsiadkę Państwa dóbr osobistych, to jest godności, czci, dobrego imienia.

W takim pozwie mogą się Państwo domagać odszkodowania.

Przedmiotowy pozew składa się do sądu okręgowego, opłata od pozwu wynosi 600 zł.

Reasumując, z opisanych przez Panią okoliczności wynika, iż zachowanie sąsiadki kwalifikuje się jako zniesławienie (przy założeniu, iż działanie sąsiadki zdyskredytowało męża w opinii publicznej w związku z wykonywaną działalnością czy zawodem – naraziło męża na utratę zaufania w opinii publicznej), zasadne jest również rozważenie możliwości złożenia powództwa cywilnego o naruszenie dóbr osobistych.

Proponuję też w niniejszej sprawie zwrócić się do adwokata w celu sporządzenia profesjonalnego pisma – prywatnego aktu oskarżenia albo pozwu, a także reprezentowania na rozprawie, bowiem niezwykle istota jest odpowiednia argumentacja i wskazanie okoliczności świadczących o fakcie popełnienia przestępstwa, jakim jest zniesławienie, lub naruszenia dóbr osobistych.