Zniesienie służebności mieszkania osoby przebywającej w domu opieki społecznej

Czym jest służebność mieszkania?

Osobista służebność dożywotnia zależy od tego, jak określona została w treści aktu notarialnego, a jej treść sprowadza się do uprawnienia do mieszkania w domu czy lokalu mieszkalnym w braku odmiennych zastrzeżeń.

Treścią służebności mieszkania jest możliwość korzystania z cudzej nieruchomości poprzez zamieszkiwanie na niej oraz korzystanie z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku (art. 302 § 1 Kodeksu cywilnego; dalej „K.c.”).

Istotą służebności mieszkania jest zapewnienie przez osobę zobowiązaną prawa do zamieszkiwania i korzystania z określonych części lub całości lokalu mieszkalnego bez ponoszenia dodatkowych kosztów, jako to ma miejsce przy umowie dożywocia (czyli dostarczenia kosztów utrzymania, opieka w chorobie itp.). Celem bowiem tej służebności jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych osoby uprawnionej. Prawo to jest niezbywalne (nie można go np. sprzedać innej osobie), nie podlega dziedziczeniu (nie wchodzi do spadku po śmierci uprawnionego) oraz wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego. Niemniej prawo służebności, mimo iż jest niedziedziczne, to właściciel mieszkania może umówić się z uprawnionym do służebności, że po śmierci uprawnionego służebność będzie przysługiwać jego dzieciom czy małżonkowi (art. 301 § 2 K.c.).

Sprzedaż mieszkania z wpisaną służebnością osobistą

Co ważne, przy służebności osobistej (mieszkania) – w przeciwieństwie do umowy dożywocia – jeśli spadkobierca osoby zobowiązanej, jako nabywca mieszkania, chciałby je sprzedać, musiałby uzyskać do tej czynności zgodę osoby uprawnionej do dożywotniego zamieszkania. Do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Zatem sposoby wygaśnięcia służebności gruntowych, określone w art. 293-295 K.c., znajdą odpowiednie zastosowanie do służebności osobistych, a zatem i do omawianej służebności mieszkania. Wobec czego, służebność osobista wygasa nie tylko wraz ze śmiercią osoby uprawnionej, ale również wskutek niewykonywania przez lat dziesięć (293 § 1 K.c.). Służebność osobista, będąca ograniczonym prawem rzeczowym, wygasa wreszcie w przypadku, gdy ten, komu takie prawo przysługuje, nabędzie własność nieruchomości obciążonej. Ponadto właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności za wynagrodzeniem na rzecz uprawnionego, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest ona już niezbędna samemu uprawnionemu. Jednocześnie nie jest konieczna dla uprawnionego. Możliwe jest zniesienie służebności osobistej (w tym służebności mieszkania) i zastąpienie jej rentą w wypadku, gdy uprawniony z tytułu służebności dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swojego prawa. Zniesienie dożywotniej służebności mieszkania jest możliwe bez wynagrodzenia, jeżeli uprawniony zamieszkuje w innym miejscu, a zatem zaspokaja swoje potrzeby określone treścią służebności w inny sposób.

Zniesienie służebności osobistej gdy służebnik przebywa w domu opieki społecznej

A zatem w opisanej sytuacji, jak najbardziej zachodzi okoliczność pozwalająca wystąpić do sądu z pozwem o zniesienie służebności osobistej w postaci dożywotniego zamieszkania, skoro mama Pani męża od 4 lat już z niej nie korzysta, ponieważ przebywa (i zapewne będzie tam nadal przebywać) w domu opieki społecznej. Pozew (wniosek) należy złożyć w sądzie rejonowym miejsca położenia mieszkania. Wobec tego, że do wykreślenia z księgi wieczystej służebności potrzebny będzie dokument potwierdzający jej wygaśnięcie (zniesienie), konieczne jest złożenie powództwa o ustalenie tego faktu. Dopiero po wykonaniu powyższych czynności mogą Państwo swobodnie sprzedać mieszkanie.