Zmiana przeznaczenia działki leśnej na cel nieleśny

Rozbudowa domu na gruncie leśnym

Budowa na gruncie leśnym, niestety jest bardzo trudna, a często wręcz niemożliwa.

Po pierwsze, powinien udać się Pan do gminy i poprosić o udostępnienie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, z którego dowie się Pan, czy Pański grunt – mimo że jest gruntem leśnym – przewidziany jest pod zabudowę, czy też tylko pod las, a może jest przewidziany pod zabudowę mieszkaniową.

Jeżeli okaże się, że działka Pańska nie jest zaliczana do działek pod zabudowę, to konieczne będzie dokonanie zmiany planu zagospodarowania. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych – przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, wymagającego zgody, dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, sporządzonym w trybie określonym w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Takie zmiany następują zazwyczaj raz na kilka lat, z uwagi na koszty, których gminy nie chcą ponosić.

Przeznaczenie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne

By uzyskać taką zmianę, może Pan złożyć wniosek o zmianę planu zagospodarowania gruntów w obrębie Pańskiej działki. Składając taki wniosek, warto w nim wskazać, iż zmiana przeznaczenia terenu objętego wnioskiem nie spowoduje ograniczeń w jakości gospodarki leśnej ani nie wpłynie negatywnie na ochronę gruntów leśnych. Jak również wykazać, że przedmiotowy grunt nie pełni żadnej funkcji czy to w gospodarce leśnej, czy też innej funkcji użytkowej o jakimkolwiek charakterze. Przeznaczenie na cele nieleśne gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa – wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa lub upoważnionej przez niego osoby, pozostałych gruntów leśnych zaś zgody marszałka województwa wyrażanej po uzyskaniu opinii izby rolniczej. O taką zgodę występuje już nie Pan, a właściwy organ, bowiem wyrażenie zgody następuje na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Do wniosku dotyczącego gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa wójt (burmistrz, prezydent miasta) dołącza opinię dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych. Pański wniosek de facto jest jedynie impulsem do wszczęcia procedury przez organy gminy. Proces ten niestety może trwać, bowiem jego tempo uzależnione jest faktycznie jedynie od dobrej woli urzędników, ustawy bowiem nie wyznaczają tutaj żadnych terminów. Podkreślenia wymaga również fakt, że to nie zgoda na zmianę przeznaczenia dokonuje zmiany przeznaczenia gruntów, bowiem dopiero umieszczenie tych postanowień w planie miejscowym niesie za sobą taki skutek. Rada gminy przy uchwalaniu planu nie jest związana zgodami uzyskanymi przez organ wykonawczy. Powyższe oznacza, iż rada może postanowić w uchwale o miejscowym planie o zmianie przeznaczenia gruntów jedynie odnośnie części terenów, dla których uzyskano zgody lub odstąpić całkiem od zmiany przeznaczenia (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 18 stycznia 2011 r., IV SA/Po 757/10, LEX nr 758610).

Wniosek do organu gminy o dokonanie zmiany w planie zagospodarowania

Tak więc, jedyne co należy do Pańskich obowiązków, to złożenie wniosku – prośby do organu gminy o dokonanie zmiany w planie zagospodarowania. Cała reszta procedury, uzyskiwanie mapek, wyrysów, opinii itp. należy już do organu.

Dopiero przeznaczenie danej nieruchomości w planie zagospodarowania przestrzennego na cel nieleśny daje podstawę do wszczęcia kolejnego kroku – wyłączenia z produkcji leśnej. Wyłączenie z produkcji leśnej jest niezbędnym warunkiem uzyskania pozwolenia na budowę. O wyłączeniu gruntów leśnych z produkcji decyduje na wniosek właściciela działki dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. Wyłączenie takie wiąże się jednak z obowiązkiem uiszczenia należność i opłaty roczne, a w odniesieniu do gruntów leśnych – także jednorazowe odszkodowanie w razie dokonania przedwczesnego wyrębu drzewostanu. Obowiązek taki powstaje od dnia faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji (art. 12 ustawy o ochronie gruntów).

Należność i opłaty roczne za wyłączenie z produkcji gruntów leśnych

Należność i opłaty roczne za wyłączenie z produkcji gruntów leśnych w lasach ochronnych są wyższe o 50% od należności i opłat, o których mowa powyżej. Należność uiszcza się w terminie do 60 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

Jeżeli brak jest planu zagospodarowania lub gmina nie będzie chciała dokonać takich zmian, może Pan spróbować obejść ten zakaz i przekwalifikować działkę w oparciu o art. 13 ust. 2 ustawy o lasach. Przepis ten stawowi, iż zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów. Takie przekwalifikowanie działki pozwoli następnie na dokonanie „odrolnienia” działki, co pozwoli wybudować dom. W stosunku do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa decyzję wydaje dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, na wniosek nadleśniczego; zaś w stosunku do lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa decyzję wydaje starosta na wniosek właściciela lasu. Pojęcie „szczególnie uzasadnionych potrzeb” użyte w przepisie art. 13 ust. 2 ustawy z 1991 r. o lasach nie zostało w ustawie wyjaśnione. Przy tak skonstruowanym przepisie zmiana lasu na użytek rolny dopuszczalna jest jedynie w wyjątkowych, szczególnie istotnych sytuacjach, których występowanie strona winna wykazać w swym wniosku, przy czym rozstrzygnięcie takiej sprawy zapada w ramach uznania administracyjnego. Zmiana przeznaczenia lasu na użytek rolny musi być dla właściciela lasu czymś niezbędnym w danej sytuacji, przy czym potrzeba ta powinna być uzasadniona nie tylko z jego subiektywnego punktu widzenia, ale przede wszystkim przy zastosowaniu obiektywnych kryteriów oceny sytuacji osoby i jej argumentów. Nie wystarcza wykazanie wystąpienia uzasadnionych potrzeb po stronie właściciela lasu, natomiast konieczne jest jeszcze wykazanie ich szczególnego charakteru (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie II SA/Lu 634/13).Wniosek taki składa Pan do właściwego starosty.

Na żaden z „Pańskich” wniosków nie ma urzędowego formularza lub wzoru i wystarcza samodzielne opisanie sytuacji, ze wskazaniem przyczyny składania wniosku.