Zmiana kwalifikacji gruntów - od kiedy obowiązuje podwyższony podatek?

Gleboznawcza klasyfikacja gruntów prowadzona przez starostę

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm.; dalej „Prawo geodezyjne i kartograficzne”) – do zadań służby geodezyjnej i kartograficznej należy rejestrowanie stanów faktycznych i prawnych nieruchomości, natomiast do zadań starosty należy w szczególności prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w tym między innymi gleboznawczej klasyfikacji gruntów (art. 7d ust. 1). Również w art. 22 ust. 1 znajdujemy tego potwierdzenie: „Ewidencję gruntów i budynków oraz gleboznawczą klasyfikację gruntów prowadzą starostowie.”. Natomiast w art. 20 ust. 3 czytamy: „Grunty rolne i leśne obejmuje się gleboznawczą klasyfikacją gruntów, przeprowadzaną w sposób jednolity dla całego kraju, na podstawie urzędowej tabeli klas gruntów.”

Zatem wszczęcie i przeprowadzenie postępowania w celu doprowadzenia do zgodności stanu faktycznego na gruncie ze stanem ujawnionym w ewidencji gruntów było obowiązkiem starosty i sprowadzało się do odpowiedniego oznaczenia użytku gruntowego i klasy gleby. Tak więc urząd miał prawo dokonać zmiany klasyfikacji gruntów.

Otrzymanie przez starostę nowych danych odnoszących się do gruntów i budynków objętych ewidencją uruchamia – przewidziany w art. 7d pkt 1 i art. 22 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego – obowiązek starosty wprowadzenia stosownych zmian w prowadzonej przez ten organ ewidencji, a także do zmiany gleboznawczej klasyfikacji gruntów, skoro zaistniały zdarzenia przekształcające charakter tychże gruntów. Aby wypełnić te obowiązki, starosta jest obowiązany wszcząć postępowanie administracyjne (art. 61 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego), które w zasadzie powinno prowadzić do merytorycznego załatwienia sprawy poprzez aktualizację danych objętych urzędową ewidencją, mającą decydujące znaczenie dla innych postępowań (art. 21 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego).

Obecna, zmieniona klasyfikacja gruntów może określać tylko stan faktyczny. Jeśli jest on niezgodny ze stanem rzeczywistym lub jeśli naruszono przepisy proceduralne przy postępowaniu zakończonym decyzją – istnieje podstawa do odwołania, czyli wznowienia postępowania.

Podatek od nieruchomości ustalany w oparciu o ewidencję gruntów i budynków

Na podstawie art. 21 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego  – przy ustalaniu wysokości podatku należy przyjąć dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków, która jest urzędowym źródłem informacji wykorzystywanych w postępowaniu podatkowym. Dane zawarte w tej ewidencji są wiążące dla organu podatkowego, który nie jest władny do ich kwestionowania czy też korygowania.

Organy podatkowe nie są właściwe do kwestionowania i korygowania zapisów w ewidencji gruntów. Nie są również uprawnione do badania, kto zdecydował o zmianie klasyfikacji niektórych gruntów należących do podatnika.

Zmiany w ewidencji gruntów i budynków wywołują skutki podatkowe wyłącznie na przyszłość

Dokonanie zmian w ewidencji gruntów i budynków w zakresie dotyczącym zakwalifikowania określonego użytku gruntowego wywołuje skutki podatkowe w podatku od nieruchomości wyłącznie na przyszłość, tj. z upływem miesiąca, w którym dokonana została zmiana zapisów w ewidencji i wobec tego pozostaje ona bez wpływu na istnienie obowiązku podatkowego w okresie poprzedzającym tę zmianę.

Dane wymienione w art. 20 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego determinują wymiar podatków zgodnie z art. 21 ust. 1 tej ustawy, jednakże prawidłowość tego wymiaru następuje wyłącznie w sytuacji, gdy dane te odpowiadają stanowi faktycznemu. Podkreślono, że w toku postępowania podatkowego strona, stosownie do art. 194 § 3 Ordynacji podatkowej, może powołać dowód przeczący poprawności (zgodności ze stanem faktycznym) danych, o których wyżej mowa. Organ podatkowy, zgodnie z art. 180 § 1 tej ustawy, ma obowiązek taki dowód dopuścić.

W orzecznictwie sądów administracyjnych dość powszechnie przyjmowany jest pogląd, w świetle którego – stosownie do przywołanej regulacji – organ podatkowy nie może samodzielnie dokonywać klasyfikacji funkcji nieruchomości, lecz powinien odwołać się do odpowiednich zapisów ewidencji gruntów i budynków (por. m.in. uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 kwietnia 2009 r., sygn. akt II FPS 1/09, dostępna na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Oznacza to, że co do zasady o sposobie kwalifikacji gruntu (budynku) dla celów podatkowych w podatku od nieruchomości decyduje nie tyle sposób rzeczywistego wykorzystania nieruchomości, ile jej funkcje (przeznaczenie) wskazane w ewidencji gruntów i budynków.

Odstępstwa od bezwzględnego związania wpisami zawartymi w ewidencji gruntów i budynków mogą mieć miejsce w sytuacji, gdy informacje zawarte w tej ewidencji pozostają w sprzeczności z danymi zamieszczonymi w innych rejestrach publicznych, których pierwszeństwo (przed danymi ewidencyjnymi) wynika z regulujących ich prowadzenie bezwzględnie obowiązujących przepisów, lub też w przypadku, gdy posłużenie się wyłącznie danymi ewidencyjnymi musiałoby się wiązać z pominięciem przepisów zawartych w ustawie podatkowej, mających wpływ na wymiar podatku (możliwe do zastosowania symbole ewidencyjne nie przewidują oznaczenia dla pewnych przedmiotów opodatkowania, wymienionych wprost w ustawie podatkowej).

W wyroku z dnia 26 września 2014 r., sygn. akt II FSK 3099/12, Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że uwzględniając kryterium mocy wiążącej ewidencji gruntów i budynków dla wymiaru podatku od nieruchomości, tj. ustalenia elementów przedmiotowych i podmiotowych zobowiązania podatkowego, zawarte w niej informacje można podzielić na dwie kategorie. Pierwszą z nich tworzą dane bezwzględnie wiążące organ podatkowy. Dopóki ewidencja nie zostanie zmieniona w przewidzianym prawem trybie administracyjnym, dane te nie mogą być przez organ w toku postępowania podatkowego samodzielnie korygowane. Drugą kategorię stanowią natomiast informacje o względnej mocy wiążącej, tj. takie, których zgodność z rzeczywistym stanem prawnym lub faktycznym może być przy wymiarze podatku weryfikowana, przy zastosowaniu dopuszczalnych instrumentów procesowych (art. 180 § 1 w zw. z art. 194 § 3 Ordynacji podatkowej).

Obowiązek zgłaszania zmian objętych ewidencją gruntów i budynków

Jak już wiemy – na podstawie art. 22 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego – ewidencję gruntów i budynków oraz gleboznawczą klasyfikację gruntów prowadzą starostowie. Z kolei właściciele i osoby władające obowiązane są zgłaszać właściwemu staroście wszelkie zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania tych zmian (art. 22 ust. 2 tej Prawa geodezyjnego i kartograficznego). Zgodnie natomiast z § 49 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454 ze zm.) – o dokonanych zmianach w danych ewidencyjnych starosta zawiadamia organy podatkowe. W przypadku zmian danych mających znaczenie dla wymiaru podatków: od nieruchomości, rolnego i leśnego. Zawiadomienie to zawiera w szczególności oznaczenie dokumentu, który stanowił podstawę do zmiany, oraz datę jej wprowadzenia.

Data wiążąca dla celów podatkowych po zmianie w ewidencji gruntów

Podzielić zatem należy stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zaprezentowane w wyroku z dnia 21 grudnia 2012 r., sygn. akt II FSK 986/11 (dostępne na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl), że z przytoczonej regulacji wynika, iż datą zmiany treści ewidencji jest data określona w skierowanym do organu podatkowego zawiadomieniu starosty. Powinna być ona również odnotowana w dzienniku zmian. Dopiero z tą datą określone grunty zmieniają swój charakter dla celów podatkowych.

A zatem proszę odwołać się od decyzji w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości. Dodatkowo proszę sprawdzić procedurę zmiany ewidencji katastru. Jeśli został Pan pozbawiony udziału w postępowaniu, decyzję można zaskarżyć, a decyzja ostateczna zapadnie dopiero z chwilą uprawomocnienia się – z datą aktualną.