Zdalna praca z Polski dla firmy angielskiej

Poruszony przez Pana temat obejmuje swoim zakresem dwie odrębne kwestie:

1. kwestia podlegania ubezpieczeniom społecznym i odprowadzania składek (national insurance contribution) oraz
2. kwestia podatku dochodowego.

W obu przypadkach zastosowanie będą miały regulacje międzynarodowe.

Pierwsza problematyka jest regulowana przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. L 200, 7.6.2004, p.1), oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. L 284, 30.10.2009, p. 1).

Rozporządzenia pozwalają ustalić, które ustawodawstwo (ustawodawstwo którego kraju) jest właściwe w konkretnym przypadku osoby, która z różnych względów „przemieszcza się” – na przykład wykonuje pracę w innym kraju unijnym.

Podstawową zasadą jest, że dana osoba w danym momencie podlega ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego – oznacza to, że nie będzie miała miejsca sytuacja, w której osoba uzyskująca jednocześnie przychody z kilku tytułów (na przykład wykonywania umowy o pracę w Wielkiej Brytanii oraz działalności gospodarczej w Polsce) podlegała będzie ubezpieczeniom społecznym w części w Wielkiej Brytanii, a w części w Polsce. Nie może mieć również miejsca sytuacja, w której o składki „upomną się” dwa kraje – kraj zamieszkania (w Pana przypadku Polska) oraz kraj źródła przychodu (w tym przypadku Wielka Brytania).

W Pana sytuacji analiza obowiązujących regulacji prowadzi do wniosku zgodnego z opinią przedstawioną Panu przez stronę angielską – a mianowicie ubezpieczeniom społecznym podlegałby Pan w dalszym ciągu w Wielkiej Brytanii.

Podstawą prawną byłby w tym przypadku art. 11 ust. 2 rozporządzenia nr 883, na którego mocy „osoba wykonująca w Państwie Członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego. W przypadku osoby wykonującej działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie prowadzi tam swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną delegowaną osobę”.

Jeżeli okres „oddelegowania” byłby dłuższy niż 24 miesiące (jest tu pewna niezgodność pomiędzy Pana opisem sytuacji oraz wypowiedzią pracodawcy) – wchodziłby w grę zapis art. 13 rozporządzenia, zgodnie z którym „osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w dwóch lub więcej państwach członkowskich, podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie członkowskim”. W mojej ocenie w tym przypadku warunek ten byłby spełniony (aczkolwiek jest to oczywiście sprawa uznaniowa), a zatem podlegałby Pan ustawodawstwu polskiemu.

W zakresie podatku dochodowego podstawową kwestią jest ustalenie, w którym kraju obejmowałby Pana tzw. ograniczony obowiązek podatkowy (wyłącznie od dochodów uzyskanych na jego terytorium), w którym natomiast nieograniczony obowiązek podatkowy (od całości dochodów). Zastosowanie w tym przypadku ma stosowna umowa międzynarodowa – wydaje się jednak, że w przedstawionej przez Pana sytuacji nie byłoby raczej wątpliwości co do tego, że nieograniczonym obowiązkiem podatkowym od dnia przeprowadzki podlegałby Pan w Polsce (zakładam przy tym, że to w Polsce mieści się Pana „ośrodek interesów życiowych” – miejsce zamieszkania, rodzina etc.).

Konsekwencją objęcia w Polsce nieograniczonym obowiązkiem podatkowym jest – tak jak wspomniano również w dołączone przez Pana opinii – konieczność wykazania w Polsce całości dochodów, w Wielkiej Brytanii natomiast wyłącznie dochodów z uzyskanych ze źródła położonego na jej terytorium.

Zgodnie z artykułem 14 Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, podpisanej w Londynie dnia 20 lipca 2006 r. „dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje za pracę najemną, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie”. Nadmieniam, że od cytowanej reguły istnieją pewne wyjątki, nie mają one jednak zastosowania w Pana przypadku.

Analiza regulacji prowadzi zatem do konkluzji, że – tak jak wskazano w opinii strony angielskiej – wynagrodzenie Pana podlegałoby opodatkowaniu w Polsce, w Anglii mogłoby być opodatkowane wyłącznie w zakresie, w jakim praca jest tam wykonywana.

W Polsce wykazać należy całość dochodów – dochody podlegające opodatkowaniu w Wielkiej Brytanii będą wyłączone z opodatkowania (tzw. metoda wyłączenia z progresją).

Proszę przy tym zwrócić uwagę, że od uzyskanych dochodów winny być odprowadzane w Polsce zaliczki na podatek dochodowy – bądź to przez płatnika, bądź to przez samego podatnika. Jeżeli pracodawca nie będzie w Polsce płatnikiem podatku (najbardziej prawdopodobna wersja), wtedy na mocy art. 44. ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych to podatnik osiągający dochody bez pośrednictwa płatnika między innymi ze stosunku pracy z zagranicy byłby obowiązany (bez wezwania urzędu) wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy.

Oznacza to, że w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód był uzyskany, a za grudzień – w terminie złożenia zeznania podatkowego, należałoby wpłacać zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową określoną w skali obowiązującej na dany rok. Za dochód uważa się przy tym uzyskane w ciągu miesiąca przychody po odliczeniu miesięcznych kosztów uzyskania w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 lub 9 (zryczałtowane koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy) oraz zapłaconych w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne podlegających odliczeniu. Przy obliczaniu zaliczki podatnik może stosować wyższą stawkę podatkową (może to być korzystne w przypadku stosunkowo wysokich dochodów).

Podobne zasady dotyczą składek na ubezpieczenia społeczne (jeżeli byłyby należne w Polsce); wtedy co do zasady składki rozlicza i odprowadza pracodawca, możliwe jest jednak umowne przejęcie jego obowiązków przez pracownika.