Zatrzymanie samochodu jako dowodu

Samochód z przebitymi numerami VIN który został zatrzymany jako dowód

W opisywanej przez Pana sytuacji konieczne jest ustalenie, jaki status w sprawie posiada Pańska matka. Z Pańskiego opisu wynika, że matka nie była dotychczas przesłuchana w charakterze osoby podejrzanej ani tym bardziej nie przedstawiono jej zarzutów. W związku z powyższym matce nie przysługuje prawo do ustanowienia obrońcy, który reprezentowałby ją w postępowaniu przygotowawczym, a następnie także sądowym.  

Ponieważ samochód z przebitymi numerami, który został zatrzymany jako dowód, stanowi własność matki, to będzie ona miała w postępowaniu status osoby pokrzywdzonej. Zgodnie z art. 49 § 1 Kodeksu postępowania karnego (w skrócie: K.p.k.) pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Art. 87 § 2 K.p.k. stanowi, że osoba niebędąca stroną, tj. pokrzywdzony, może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu. Jednakże sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, może odmówić dopuszczenia do udziału w postępowaniu pełnomocnika, jeżeli uzna, że nie wymaga tego obrona interesów pokrzywdzonego.

Pełnomocnikiem pokrzywdzonego zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego może być jedynie adwokat lub radca prawny (art. 88 K.p.k.). W związku z tym ani Pan, ani też inna osoba z rodziny nie mogą reprezentować matki w postępowaniu.

Czy samochód może być zatrzymany jako dowód rzeczowy?

Przechodząc do kwestii pojazdu zatrzymanego jako dowodu – art. 217 § 1 K.p.k. mówi: „rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym albo roszczeń o naprawienie szkody należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki – także na żądanie policji lub innego uprawnionego organu”. Na podstawie właśnie tego przepisu policja zatrzymała pojazd należący do matki, po tym, jak ujawnione zostało przebicie numerów VIN. Samochód został zatrzymany jako dowód rzeczowy w sprawie i będzie podlegał oględzinom biegłych sądowych, którzy po przeprowadzeniu dokładnych badań pojazdu wydadzą opinię. Opinia ta będzie stanowić główny dowód w sprawie. Do chwili wydania opinii pojazd musi pozostać do dyspozycji policji i biegłych.

Rozumiem, że Pańskiej matce zależy na jak najszybszym odzyskaniu samochodu. W tym celu może skierować wniosek do prokuratora prowadzącego sprawę z prośbą o jak najszybsze przeprowadzenie badania pojazdu. Niestety matka musi mieć świadomość, że termin przeprowadzenia badania może być odległy nawet do sześciu miesięcy, ze względu na duże obciążenie biegłych sądowych. Jednocześnie w tym samym piśmie Pańska matka może wnioskować, w oparciu o art. 230 § 2 K.p.k., o zwrócenie zatrzymanego pojazdu niezwłocznie po wydaniu opinii przez biegłych.

Artykuł 230 § 2 K.p.k. brzmi: „Należy również zwrócić osobie uprawnionej zatrzymane rzeczy niezwłocznie po stwierdzeniu ich zbędności dla postępowania karnego. Jeżeli wyniknie spór co do własności rzeczy, a nie ma dostatecznych danych do niezwłocznego rozstrzygnięcia, odsyła się osoby zainteresowane na drogę procesu cywilnego”.

Odzyskanie samochodu zatrzymanego jako dowód

Jednocześnie Pańska matka może także spróbować uzyskać zgodę prokuratora na wcześniejsze oddanie jej pojazdu na przechowanie, w oparciu o art. 228 K.p.k.: „Przedmioty wydane lub znalezione w czasie przeszukania należy po dokonaniu oględzin, sporządzeniu spisu i opisu zabrać albo oddać na przechowanie osobie godnej zaufania z zaznaczeniem obowiązku przedstawienia na każde żądanie organu prowadzącego postępowanie”. Niestety istnieje małe prawdopodobieństwo, by przed zbadaniem samochodu zatrzymanego jako dowodu i wydaniem opinii prokurator przychylił się o wniosku Pańskiej matki.

Zakup z komisu samochodu z przebitymi numerami VIN - dochodzenie przez kupującego roszczeń majątkowych

Na koniec, jeśli chodzi o kwestię dochodzenia zwrotu ceny zapłaconej w komisie od sprzedającego (komisu) – niestety dopóki Pańska matka nie uzyska przynajmniej opinii biegłego potwierdzającej przebicie numerów VIN, nie ma najmniejszych szans na zwrot pieniędzy od komisu. Po wydaniu opinii matka może wezwać pisemnie komis do zwrotu pieniędzy lub wystąpić od razu na drogę postępowania cywilnego. Najlepszym zaś dowodem w postępowaniu cywilnym o zapłatę jest przedstawienie prawomocnego wyroku karnego, który nie pozostawia wątpliwości co do odpowiedzialności komisu i obowiązku zwrotu sumy zapłaconej za samochód.

Jeżeli prokuratura przedstawi sprzedawcy zarzuty, to Pańska matka będzie mogła dochodzić swoich praw od sprzedawcy już w toku postępowania karnego. W tym celu wystarczy, że złoży do akt postępowania tzw. pozew adhezyjny, w oparciu o art. 62 K.p.k.: „Pokrzywdzony może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej wytoczyć przeciw oskarżonemu powództwo cywilne w celu dochodzenia w postępowaniu karnym roszczeń majątkowych wynikających bezpośrednio z popełnienia przestępstwa”. W takiej sytuacji matka nie będzie musiała czekać na zakończenie postępowania karnego i wydanie wyroku w sprawie, ponieważ jej roszczenie będzie badane i zostanie rozstrzygnięte jednocześnie z orzeczeniem o karze, wydawanym przez sąd karny.