Zatrudnienie studentki do pomocy w domu

Zatrudnienie studenta przez osobę fizyczną

Na wstępie pragnę wskazać, że zatrudnienie pomocy domowej (w tym np. opiekunki do dziecka) jest jak najbardziej dopuszczalne, jeżeli obie strony umowy są osobami fizycznymi. Możliwe są dwa rozwiązania: zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub na podstawie umowy-zlecenia. Zasadniczo o rodzaju umowy rozstrzyga zgodna wola stron. Co do zasady te same obowiązki mogą być wykonywane w zatrudnieniu pracowniczym i cywilnoprawnym, jeśli nie sprzeciwiają się temu okoliczności. Trzeba jednak mieć na uwadze, że jeżeli przedmiot umowy będzie spełniał kryteria umowy o pracę, nie należy próbować tego obejść np. umową-zlecenia.

Umowa o pracę i zobowiązania z nią związane

Cechami, które decydują o tym, że sposób świadczenia pracy podlega pod umowę o pracę, będzie przede wszystkim: systematyczność wykonywanej pracy, podleganie pracodawcy w zakresie wykonywanej pracy, wykonywanie pracy w określonym miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę, a także osobiste świadczenie pracy.

Podejmując decyzję o podstawie zatrudnienia, należy mieć na uwadze, że z zawarciem umowy o pracę wiąże się szereg obowiązków związanych nie tylko z obowiązkami wobec organów skarbowych (zaliczki na podatek dochodowy) i ubezpieczeniowych (składki ZUS), ale również m.in. obowiązki związane z bezpieczeństwem i higieną pracy (badania lekarskie, szkolenie bhp), ewidencjonowaniem czasu pracy, udzielaniem płatnych urlopów i zwolnień od pracy, prowadzeniem akt osobowych itd.

Na koszty zatrudnienia pomocy w oparciu o umowę o pracę, oprócz wynagrodzenia netto płaconego tej osobie, składają się przede wszystkim składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane do ZUS oraz zaliczki na podatek dochodowy odprowadzane do Urzędu Skarbowego. Obecnie składki ZUS po stronie pracownika wynoszą 13,71% (emerytalna, rentowa i chorobowa) oraz 9% (składka zdrowotna). Natomiast składki ZUS po stronie pracodawcy wynoszą 20,48% (emerytalna, rentowa, wypadkowa, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych). Składki po stronie pracownika pomniejszają umówione wynagrodzenie brutto, zaś składki po stronie pracodawcy są dodatkowo płatne. Jeśli chodzi o zaliczkę na podatek dochodowy, to obecnie w przypadku dochodu poniżej progu 120 000 zł wynosi ona 17% od uzyskanego w danym miesiącu dochodu. W skali roku kwota podatku do zapłaty obniżana jest o kwotę 5 100 zł, ponieważ od 1 stycznia 2022 r. obowiązuje kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 zł.

Zawarcie umowy o pracę w każdym przypadku rodzi obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od dnia nawiązania stosunku pracy. Pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu) oraz zdrowotnemu. Wynika to z art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Dokumenty, które trzeba wypełnić to:

• ZUS ZFA – informuje urząd, że przyjęliśmy na siebie rolę płatnika składek,
• ZUS ZUA – zgłoszenie zatrudnionej osoby do ubezpieczeń społecznych (ten dokument trzeba wypełnić w ciągu 7 dni od podpisania umowy),
• formularz ZUS ZZA – zgłoszenie pracownika do ubezpieczeń zdrowotnych,
• ZUS RCA – tylko jeżeli jest się jedynym pracodawcą zatrudnianej osoby albo ZUS RZA – jeżeli będziemy opłacać tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ inny pracodawca opłaca pozostałe,
• ZUS DRA – przez jego wypełnienie deklarujemy, jakie składki wpłacamy do ZUS.

Deklarację tę trzeba dostarczyć do 20. dnia miesiąca (za miesiąc poprzedni). W tym czasie należy opłacić składki.

W przypadku zawarcia umowy o pracę z taką osobą osoba fizyczna staje się pracodawcą wobec tej osoby i zobowiązana jest do odprowadzania zaliczek na podatek oraz składania stosownych druków PIT do urzędu skarbowego. Jeżeli osoba studiująca nie skończyła jeszcze 26. roku życia, wówczas korzysta ona z ulgi dla młodych w zakresie PIT i nie odprowadza podatku dochodowego.

Wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę winno odpowiadać co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, tj. 3010 zł w 2020 r. w przypadku pełnego etatu. Dla niepełnego wymiaru czasu pracy wysokość wynagrodzenia proporcjonalnie ulega zmniejszeniu.

Umowa–zlecenie

Druga forma zatrudnienia pomocy do prasowania to umowa zlecenie. Jeżeli charakter wykonywanych prac nie posiada cech stosunku pracy, można wybrać tę formę zatrudnienia. Dla osoby studiującej, która nie ukończyła 26. roku życia, będzie ona korzystna przede wszystkim ze względu na fakt, że nie będzie obowiązku odprowadzania z tytułu takiej umowy składek do ZUS oraz zaliczki na podatek. Wówczas wynagrodzenie brutto będzie równało się wynagrodzeniu netto. W przypadku, gdy student ukończył już 26. rok życia, wówczas umowa-zlecenia z nim podlega również zgłoszeniu do ZUS-u na zasadach jak umowa o pracę.

Jeśli chodzi o umowę-zlecenie, to przede wszystkim odróżnia ją od umowy o pracę to, że zleceniobiorca może wykonywać pracę w dowolnym miejscu i czasie (chyba, że charakter wykonywanych czynności wymaga obecności w konkretnym miejscu i czasie), nie są to czynności wykonywane regularnie (a zatem doraźnie i w różnych odstępach czasowych), a także mogą być wykonywane przez osobę trzecią, tzw. zastępstwo (chyba że praca wymaga określonych uprawnień posiadanych wyłącznie przez zleceniobiorcę).

W przypadku umów-zlecenia minimalna stawka godzinowa w 2022 r. wynosi 19,70 zł brutto. Jeżeli osoba jest studentem i korzysta z ulgi zerowej PIT, wówczas taką kwotę otrzyma na rękę za godzinę pracy.

Bez wątpienia jeśli poszukuje Pani osoby na około 8h w tygodniu do pomocy przy domu, to zasadna jest umowa-zlecenie. Najważniejsze, by jej zapisy wskazywały, że osoba nie jest Pani podporządkowana, że godziny pracy są w miarę elastyczne, np. że zgłasza Pani zapotrzebowanie na kilka dni przed, a druga strona wskazuje, jakie godziny jej pasują, i ustalacie wspólnie ów dogodny termin. Warto wprowadzić jakiś raport z godzin pomocy domowej z danego dnia, by prawidłowo wypłacać wynagrodzenie miesięczne. Młodzi podatnicy do 26. roku zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub umowy-zlecenia są całkowicie zwolnieni z konieczności płacenia podatku, o ile ich roczny przychód nie przekroczy limitu 85 528 zł. Oznacza to, że takie osoby nie muszą składać deklaracji podatkowej. Umowa-zlecenie ze studentem nie stanowi także podstawy do objęcia jej obowiązkowymi składkami ZUS. Jest jednak sytuacja, gdy należy taką umowę oskładkować–  kiedy umowa-zlecenie jest podpisana ze studentem, z którym zleceniodawca ma już podpisaną umowę o pracę.