Zasiłek macierzyński z dwóch stosunków pracy

Kiedy przysługuje zasiłek macierzyński?

Stosownie do art. 29 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 1999 r. Nr 60, poz. 636 z późn. zm.) „zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko. (…) Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego”. Miesięczny zasiłek macierzyński wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego

Natomiast zgodnie z art. 36 ustawy o świadczeniach „podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. (…) Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy”.

Zatrudnienie u dwóch pracodawców a zasiłek macierzyński

Zasadą jest, że prawo do urlopu macierzyńskiego przysługuje z każdego stosunku pracy. Osoba, która jest zatrudniona u dwóch pracodawców, podlega ubezpieczeniu chorobowemu z dwóch tytułów. Ma więc prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z dwóch tytułów.

Jeśli więc pozostaje Pani w więcej niż jednym stosunku pracy, z każdego z nich nabywa Pani oddzielnie prawo do świadczeń pracowniczych. Natomiast wymiar czasu pracy nie ma wpływu na nabycie ani wymiar urlopu macierzyńskiego. Oznacza to dla Pani, że będąc zatrudnioną równolegle na dwóch etatach, korzysta Pani z urlopu macierzyńskiego w takim samym wymiarze, jak osoba zatrudniona na jednym etacie.

Reasumując, jeżeli Pani, jako osoba uprawniona do zasiłku macierzyńskiego, jest zatrudniona na dwóch etatach, zasiłek macierzyński przysługuje Pani z każdego stosunku pracy. Można tym samym pobierać dwa zasiłki macierzyńskie. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odprowadzane są od każdego zasiłku.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca może udzielić pracownikowi, na jego pisemny wniosek, urlopu bezpłatnego (art. 174). Pracodawca, udzielając urlopu, zobowiązuje się tym samym zwolnić pracownika w okresie tego urlopu z obowiązku wykonywania pracy, a pracownik rezygnuje z prawa do wykonywania pracy. Urlop bezpłatny stanowi więc przerwę w realizacji pracowniczego obowiązku pracy. Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Kodeks pracy przewiduje także możliwość udzielenia przez pracodawcę, za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie, urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami (art. 174¹). Okres tego urlopu wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.

Korzystanie z urlopu bezpłatnego a prawo do zasiłku macierzyńskiego

Korzystanie przez pracownika z urlopu bezpłatnego nie pozostaje bez wpływu na jego prawo w tym okresie do zasiłków w razie choroby i macierzyństwa, tj. zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego, wyrównawczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego.

Zgodnie z art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jeżeli niezdolność do pracy pracownika przypada w okresie urlopu bezpłatnego, zasiłek chorobowy pracownikowi nie przysługuje.

Urlop bezpłatny jest przerwą w ubezpieczeniu chorobowym. W okresie urlopu bezpłatnego nie są odprowadzane składki na to ubezpieczenie. Jeżeli zatem pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym stanie się niezdolny do pracy, nie ma prawa do zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy przypadający w czasie tego urlopu.

Ta sama zasada ma zastosowanie także do zasiłku opiekuńczego, macierzyńskiego, świadczenia rehabilitacyjnego, jak również wynagrodzenia za okres choroby przysługującego na podstawie art. 92 Kodeksu pracy.

Inaczej jednak wygląda sytuacja, jeżeli prawo do zasiłku trwa po urlopie bezpłatnym.

Niezdolność do pracy z powodu macierzyństwa powstała w okresie urlopu bezpłatnego

Otóż w przypadku, gdy niezdolność do pracy z powodu choroby, opieki lub macierzyństwa powstanie w okresie urlopu bezpłatnego i trwa po zakończeniu tego urlopu, pracownik ma prawo do zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego, a także do wynagrodzenia chorobowego, ale wyłącznie za okres niezdolności do pracy przypadający po urlopie.

Przerwę w ubezpieczeniu chorobowym spowodowaną urlopem bezpłatnym i fakt powstania niezdolności do pracy w okresie tej przerwy traktuje się w tym przypadku w sposób szczególny, na równi z okolicznością powstania niezdolności do pracy w okresie ubezpieczenia chorobowego. Wprawdzie pracownik nie ma prawa do zasiłku za okres niezdolności do pracy przypadający w okresie tej przerwy, ale ma prawo do zasiłku za okres niezdolności do pracy przypadający po urlopie bezpłatnym, tak jakby niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia chorobowego.

Jeżeli więc urodziła Pani dziecko w czasie urlopu bezpłatnego, zasiłek macierzyński przysługuje Pani za okres po urlopie bezpłatnym, ale okres zasiłku macierzyńskiego liczy się od dnia porodu.

Ponadto, w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u każdego z pracodawców ma Pani prawo do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy z powodu choroby (art. 92 Kodeksu pracy z dnia 26 czerwca 1964 r., Dz. U. z 1974 r. Nr 21, poz. 94) – za okres pierwszych 33 dni niezdolności do pracy z powodu choroby w roku kalendarzowym.

Począwszy od 34. dnia niezdolności do pracy z powodu choroby, nabędzie Pani prawo do zasiłku chorobowego. Z każdego etatu ma Pani również prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i opiekuńczego.

Jeżeli w trakcie roku podjęła Pani dodatkowe zatrudnienie, to do okresu 33 dni niezdolności do pracy, za które zachowuje Pani prawo do wynagrodzenia chorobowego u nowego pracodawcy, należy doliczyć również okresy wypłaconego wynagrodzenia u „starego” pracodawcy.

Aby usprawiedliwić swoją nieobecność i mieć podstawę do wypłaty wynagrodzenia chorobowego bądź zasiłku, należy przedłożyć pracodawcy lub w ZUS-ie zaświadczenie lekarskie wystawione na druku ZUS-ZLA. Lekarz powinien wystawić zwolnienie lekarskie po jednym egzemplarzu dla każdego z pracodawców, umieszczając odpowiednie dla danego zakładu pracy dane. Zwolnienie musi być dostarczone w ciągu 7 dni każdemu płatnikowi zasiłku z osobna. Nie można przedkładać np. u drugiego pracodawcy kopii zwolnienia wystawionego z danymi pierwszego zakładu pracy. Zawsze należy przedłożyć druk ZLA wystawiony przez lekarza danemu płatnikowi, z jego konkretnymi danymi.

W przypadku wnioskowania o zasiłek macierzyński należy przedłożyć swoim płatnikom odrębnie akty urodzenia dziecka, dzięki czemu zasiłek macierzyński będzie mógł być wypłacany z każdego tytułu zarobkowania.