Zasiłek dla bezrobotnych a studia dzienne

Czy osoba zarejestrowana jako bezrobotna może uczyć się na studiach dziennych?

Stosownie do art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy bezrobotny jest osobą „niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej, albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wyższej gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, jeżeli:

1. ukończyła 18 lat,
2. nie ukończyła 60 lat – kobieta lub 65 lat – mężczyzna,
3. nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego”.

Pobieranie zasiłku dla bezrobotnych i jednoczesne pobieranie renty rodzinnej

Jak z powyższego wynika, nie spełnia Pani warunków do uzyskania statusu osoby bezrobotnej – uczy się Pani w szkole wyższej w formie studiów stacjonarnych. Jeżeli renta rodzinna, którą Pani pobiera, jest wyższa niż połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę, to również z tego powodu nie powinna być Pani uznana za osobę bezrobotną.

Została Pani zarejestrowana jako osoba bezrobotna i przyznano Pani zasiłek dla bezrobotnych, ponieważ złożyła Pani oświadczenie zawarte w części C Karty Rejestracji Bezrobotnego, w którym – będąc uprzedzoną o odpowiedzialności karnej z art. 233 § 1 K.k. – oświadczyła Pani m.in.: „nie pobieram nauki w szkole w systemie dziennym, zobowiązuję się do bezzwłocznego informowania o wszelkich zmianach danych zawartych w karcie rejestracyjnej podanych przeze mnie oraz do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, w przypadku niespełnienia warunków wymienionych w ustawie” itd.

Złożenie nieprawdziwych oświadczeń celem otrzymania zasiłku dla bezrobotnych

Stosownie do art. 75 ust. 6 ustawy o promocji zatrudnienia bezrobotny jest obowiązany do składania lub przesyłania powiatowemu urzędowi pracy pisemnego oświadczenia o przychodach oraz innych dokumentów niezbędnych do ustalenia jego uprawnień do świadczeń przewidzianych w ustawie:

1. w każdym miesiącu – w przypadku bezrobotnych z prawem do zasiłku,
2. w terminie 7 dni od dnia uzyskania przychodów – w przypadku bezrobotnych bez prawa do zasiłku.

W razie niewykonania tych czynności zasiłek lub inne świadczenia z tytułu bezrobocia przysługują od dnia złożenia oświadczenia i innych wymaganych dokumentów.

Składanie nieprawdziwych oświadczeń jest przestępstwem z art. 233 § 1 K.k., stosownie do którego: „kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.

Stosownie do art. 101 § 1 pkt 5 K.k. karalność przestępstwa z art. 233 K.k. ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat.

Prócz ewentualnej odpowiedzialności karnej, jaka Pani grozi, musi się Pani liczyć z tym, że jeśli urząd pracy otrzyma wiadomość, że otrzymała Pani świadczenie (zasiłek dla bezrobotnych), mimo że nie spełnia Pani warunków do bycia uznaną za bezrobotną – będzie Pani zobowiązana do zwrotu zasiłku, który Pani wypłacono.

Zwrot nienależnie pobranego zasiłku dla bezrobotnych

Według art. 76 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia, osoba, która pobrała nienależne świadczenie pieniężne, jest obowiązana do zwrotu, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, kwoty otrzymanego świadczenia wraz z przekazaną od tego świadczenia zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składką na ubezpieczenie zdrowotne.

Za nienależnie pobrane świadczenie pieniężne – stosownie do ust. 2 art. 76 ustawy – uważa się:

1. świadczenie pieniężne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do jego pobierania, jeżeli pobierający to świadczenie był pouczony o tych okolicznościach,
2. świadczenie pieniężne wypłacone na podstawie nieprawdziwych oświadczeń lub sfałszowanych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd powiatowego urzędu pracy przez osobę pobierającą to świadczenie.

Czy roszczenia z urzędu pracy o zwrot nienależnie pobranego zasiłku przedawniają się?

Roszczenia powiatowego urzędu pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia wypłaty świadczeń.

Trudno określić szanse na to, czy urząd skarbowy dopatrzy się nieprawidłowości w zeznaniu podatkowym. Jeżeli będzie się Pani rozliczać sama (ani ZUS, ani urząd pracy nie złożą za Panią deklaracji podatkowej), to szansa na wykrycie nieprawidłowości jest mniejsza. Ogólnie szanse na wykrycie nie są duże, ponieważ urząd skarbowy bardziej bada poprawność rozliczenia i zazwyczaj nie wnika, czy świadczenia wykazane w zeznaniu są przyznane zgodnie z prawem czy nie. Ale istnieje szansa na to, że urząd skarbowy wystąpi ze stosownym zapytaniem do urzędu pracy.

Większe jest prawdopodobieństwo, że urząd pracy sam zwróci się do ZUS z pytaniem o to, czy pobiera Pani jakieś świadczenie, a jeśli tak, to jakie.