Zasądzenie zwrotu kosztów a nieprawomocny wyrok

Czy wygrywającemu proces (uniewinnionemu) należy się zwrot kosztów?

Procedura cywilna i karna ustanawiają słuszną zasadę, że wygrywającemu proces (uniewinnionemu) należy się zwrot kosztów, w tym prawnika prowadzącego sprawę. Ustawa adwokacka i radcowska przewidują, że opłaty za usługi prawników ustala umowa z klientem. Zgodnie natomiast z rozporządzeniami Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej przydzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) wynagrodzenia adwokatów i radców zwracane są według stawek ustalonych dla spraw prowadzonych z urzędu (takich, w których państwo przyznaje prawnika osobom najuboższym i płaci za niego). Mogą być one podniesione do sześciokrotności stawki minimalnej. Takie podwyższenie musi być uzasadnione, np. zawiłością sprawy czy zwiększonym wkładem pracy adwokata.

Zwrot kosztów zastępstwa adwokackiego od oskarżonego

Oskarżycielowi posiłkowemu przysługuje zwrot kosztów zastępstwa adwokackiego od oskarżonego, co do którego wydany został wyrok skazujący. Art. 627 Kodeksu postępowania karnego stanowi, że „od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego”. W świetle uchwały z dnia 10.09.1970 r. (sygn. akt VI KZP 20/70, OSNKW 1970, z. 12, poz. 167), podobnie jak innych uchwał Sądu Najwyższego (np. uchwały z dnia 10.09.1970 r., sygn. akt VI KZP 31/70, OSNKW 1971, z. 1, poz. 13 i uchwały z dnia 28.03.1979 r., sygn. akt VII KZP 50/78, OSNKW 1979, z. 5, poz. 49), niewątpliwe jest to, że koszty zastępstwa adwokackiego, wyłożone przez oskarżyciela posiłkowego, powinien ponieść skazany. Do osoby, której postępowanie zostało warunkowo umorzone, stosuje się takie same zasady jak do osoby skazanej, gdyż warunkowe umorzenie postępowania karnego nie oznacza uniewinnienia, lecz właśnie uznanie, że dana osoba – oskarżony – popełniła zarzucany jej czyn.

Termin zapłaty kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Sąd nie określa w wyroku terminu zapłaty kwoty zasądzonej tytułem zwrotu. Zasądzony zwrot kosztów zastępstwa procesowego staje się wymagalny z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia, które stosownie do art. 363 Kodeksu postępowania cywilnego staje się prawomocne, jeśli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Jeżeli więc orzeczenie sądu stało się prawomocne, to należy uznać, iż z tą chwilą wymagalny stał się również zasądzony tym orzeczeniem zwrot kosztów zastępstwa procesowego. W konsekwencji strona, która przegrała postępowanie, powinna zwrócić stronie przeciwnej zasądzone koszty zastępstwa procesowego niezwłocznie po uprawomocnieniu się orzeczenia.

Czyli reasumując – jeżeli wyrok w Pańskiej sprawie nie jest prawomocny, to adwokat oskarżyciela posiłkowego nie może żądać skutecznie zwrotu kosztów procesu ani naliczać odsetek za zwłokę.