Zasady zakładania i prowadzenia fundacji

Założenie i prowadzenie fundacji

Poniżej wyjaśniam Panu wątpliwości związane z zakładaniem i prowadzeniem fundacji.

Jak zrozumiałem, w świetle prawa będzie Pan (sam lub z innymi osobami) założycielem fundacji, czyli fundatorem. Z powołaniem fundacji wiąże się konieczność sporządzenia i zatwierdzenia jej statutu. W statucie określa się jej nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków.

Przy powołaniu fundacji Pan jako jej założyciel (fundator) powinien wskazać majątek, dzięki któremu organizacja ma realizować swoje cele.

Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż tysiąc złotych.

Fundacja może pozyskiwać pieniądze jako: dochody z majątku własnego, dotacje ze środków publicznych, jeden procent podatku, darowizny, spadki, zapisy, nawiązki sądowe, zbiórki publiczne, działalność gospodarcza, działalność odpłatna pożytku publicznego, kredyty i pożyczki.

Dotacje ze środków publicznych są przeznaczone dla fundacji będących organizacjami pożytku publicznego.

Jeden procent podatku dla fundacji

Jeden procent podatku mogą otrzymywać nie tylko fundacje, lecz także stowarzyszenia. Darowizny, spadki i zapisy na rzecz fundacji w każdym przypadku są zwolnione z podatku od darowizn i spadków.

Zbiórka publiczna jest najbardziej sformalizowanym sposobem zbierania funduszy. Musi mieć swój cel, może zostać przeprowadzona jedynie za zgodą właściwego urzędu. W przypadku Pana fundacji cel zbiórki powinien pokrywać się z celami fundacji. Może być to kwesta uliczna, akcja pakowania zakupów w supermarkecie, wysyłanie SMS-ów, z których dochód zostanie przeznaczony na cele fundacji.

Kredyty i pożyczki to najmniej popularny sposób zdobywania środków finansowych przez fundacje, zwłaszcza że środki uzyskane w ten sposób należy zwrócić instytucji finansowej, która udzieliła kredytu czy pożyczki. Jest to sposób finansowania dużych projektów – dzięki możliwościom finansowania oferowanym fundacjom przez banki. Spłata następuje z bieżących wpływów.

Można więc wziąć pożyczkę, a zbiórki publiczne urządzać na cele statutowe, w tym będzie zaś zwrot pożyczki.

Zbiórki publiczne przeprowadzane przez fundację

Zbiórka publiczna na sfinansowanie produkcji filmu wymaga jej rozliczenia i przekazania wymaganych danych. Może to stanowić utrudnienie, w razie gdy cykl produkcji filmu trwa kilka lat. W takim przypadku warto podzielić produkcję na kilka etapów – każdy do zrealizowania w ciągu jednego roku – a wtedy zbiórka publiczna każdego roku miałaby formalnie inny cel, ale cały czas byłaby to tylko część celu głównego, np. pierwszy rok: scenariusz – dokonanie zapłaty z pieniędzy ze zbiórki. Warto wskazać trochę więcej niż się planuje, na wypadek gdyby zbiórka przebiegła lepiej od oczekiwań.

Czas lub liczba zbiórek zależne są do celu głównego i pozyskanych środków w poprzedniej zbiórce.

Darowizny od osób fizycznych, podmiotów gospodarczych są niezależnym od zbiórki publicznej źródłem finansowania. Są one dopuszczalne prawem, a ich wysokość uzależniona jest od kwot, jakie są możliwe do odliczenia przez darczyńcę.

Sponsoring reklamowy to zasadniczo dochód z majątku fundacji lub też działalność gospodarcza.

Statut nie musi określać sposobu zbierania pieniędzy. W rachubę wchodzą wszystkie dopuszczalne prawem formy i sposoby.

Cel fundacji polegający na doprowadzeniu do zrealizowania filmu

Cel fundacji polegający na doprowadzeniu do zrealizowania tylko jednego filmu może być uznany za nieadekwatny do fundacji. Uznałbym za stosowne określenie celu w postaci ogólnej: wspieranie produkcji filmowej, realizacji filmów fabularnych, dokumentalnych itp. W ramach niego możliwe jest zorganizowanie zbiórki publicznej nie tyle na określony film, ile na określony etap realizacji zamierzonego przez Pana filmu (lub innego filmu). Taki cel cząstkowy byłby odpowiedni dla jednej zbiórki publicznej i możliwy do zrealizowania w ciągu jednego roku.

Inna możliwość to zorganizowanie zbiórki przez podmiot trzeci i przekazanie pieniędzy w formie darowizny fundacji. Wtedy fundacja nie musi występować o zgodę na zbiórkę ani jej rozliczać.

Organizator wskazuje jako cel zbiórki m.in. wsparcie finansowe produkcji określonego filmu przez fundację i po zbiórce przekazuje pieniądze, wykonując cel zbiórki.

Darowizna od osób fizycznych

Darowizna od osób fizycznych jest świadczeniem od tej osoby na rzecz fundacji formalnie wynikającym z inicjatywy tej osoby. Ta forma zbierania środków nie wymaga żadnego zezwolenia, albowiem jest to umowa cywilna dwóch podmiotów. Darczyńca jest znany tak fundacji, jak organom podatkowym.

Przy zbiórce publicznej inicjatywa datku wychodzi od fundacji. Przy zbiórce to określona fundacja chce zbierać środki w taki sposób. Umowa o przekazaniu datku zawierana jest z reguły ustnie, a darczyńca nie zawsze jest znany fundacji. Zbiórka publiczna wymaga udokumentowania wysokości zebranych kwot.

Sama ustawa o zbiórkach publicznych nie wymaga odrębnego konta dla przeprowadzenia takiej zbiórki – wspomina jedynie o tym, że w pozwoleniu określone mogą być warunki zbiórki; władza udzielająca zezwolenia ma prawo do kontroli, wglądu w dokumenty.

Rozliczenie zbiórki publicznej

Dla celów dowodowych i rozliczenia wskazane jest, by środki gromadzone były nie tyle na odrębnym rachunku, ile na subkoncie w ramach posiadanego rachunku w banku. Stosownie do rozporządzenia wykonawczego przeprowadzający zbiórkę publiczną prowadzi dokumentację dotyczącą przebiegu akcji zbiórkowej w formie rejestru, zawierającą następujące informacje:

• komu, kiedy i jakie puszki kwestarskie, skarbony stacjonarne, przedmioty i cegiełki wartościowe zostały wydane;
• kiedy przeprowadzona zbiórka publiczna została zakończona;
• sumę zebranych ofiar pieniężnych;
• rodzaj i ilość zebranych ofiar w naturze.

Gdy zbiórka ma formę dobrowolnych wpłat na konto, musi być ono założone osobno dla każdej zbiórki publicznej przez przeprowadzającego zbiórkę – wtedy takie konto jest wymagane.

Organ zezwalający wymaga co do zasady odrębnego konta lub co najmniej subkonta. Rozbijanie produkcji na etapy jest wskazane przy zaplanowanych kilku zbiórkach. Wtedy łatwiej jest wydać zebrane środki na zadeklarowany cel. Formalnie nie ma takiego obowiązku.

Można wskazać jako cel zgromadzenie budżetu na dany film w określonej wysokości, który byłby wydatkowany we wskazany sposób i w określonym czasie. Ale to może wywołać wątpliwości zezwalającego.

Trzeba się więc zastanowić nad zbieżnością kwot zebranych w ramach zbiórki a kosztami realizacji wskazanych dla potrzeb zbiórki celów. Darowizny nie wymagają wskazywania celów ich dokonania, ale mogą one zostać podane. Jest zrozumiałe, że służą one realizacji celów statutowych fundacji. Pieniądze z darowizn (poza zbiórką) nie muszą być rozliczane tak jak datki w ramach zbiórki. Fundacja może nimi zarządzać w dowolny sposób (w tym np. przeznaczyć na lokaty bankowe, zakupy inwestycyjne na 2-3 lata). Proszę nie mylić darowizny z datkami zebranymi w drodze zbiórki publicznej.