Zarzut niewłaściwości sądu w sprzeciwie od nakazu zapłaty

Niewłaściwość sądu

Prawdopodobnie według szczegółowego uzasadnienia powoda świadczenie miało być przelane na rachunek podany na fakturze – rachunek ten był natomiast prowadzony przez oddział banku w okręgu sądu wybranego.

Problem, o który Pan zapytuje, reguluje art. 202 zd. 1 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.). Zgodnie z nim „niewłaściwość sądu dającą się usunąć za pomocą umowy stron sąd bierze pod rozwagę tylko na zarzut pozwanego, zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Sąd nie bada z urzędu tej niewłaściwości również przed doręczeniem pozwu”.

Gdyby zatem ewentualna niewłaściwość sądu dała się usunąć za pomocą umowy stron, musiałby Pan podnieść zarzut niewłaściwości – sąd nie brałby pod uwagę takiej niewłaściwości z urzędu. Przy czym zarzut taki może być podniesiony tylko przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, u Pana – najpóźniej w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Rozważmy, czy w Pana przypadku ewentualna niewłaściwość (nie przesądzam bowiem, że taka niewłaściwość miała miejsce) dałaby się usunąć za pomocą umowy stron. Problem ten rozstrzyga art. 46 § 2 K.p.c., z którego wynika, iż umową stron można dokonać zmiany tylko właściwości miejscowej ogólnej (określonej w art. 27-30 K.p.c.) i właściwości miejscowej przemiennej (określonej w art. 31-37(1) K.p.c., w tym we wspomnianym przez Pana art. 34 K.p.c.), nie można zaś dokonać zmiany właściwości wyłącznej. W Pana wypadku mamy do czynienia z właściwością przemienną (jest to spór wynikający z umowy, art. 34 K.p.c.), stąd też możliwe byłoby przez Pana i powoda zawarcie umowy określającej właściwość sądu dla wszystkich sporów (mogliby Panowie ustalić np., że spory będzie rozpatrywał sąd właściwy dla m. st. Warszawy, sąd właściwy dla siedziby pozwanego itp.). Nie ma przy tym znaczenia, że takiej umowy w rzeczywistości nie zawarto, wystarczy taka potencjalna możliwość.

Skoro w Pana wypadku niewłaściwość sądu dałaby się usunąć za pomocą umowy stron, nie podnosząc zarzutu niewłaściwości w sprzeciwie od nakazu zapłaty, pozbawił się Pan uprawnienia do powoływania się na ten zarzut w dalszym toku postępowania. Niepodniesienie tego zarzutu spowodowało, że sąd uznał się za właściwy.

Wniosek o przeniesienie sprawy do sądu właściwego

Odpowiadając zatem bezpośrednio na Pana pytanie, trzeba stwierdzić, że w toku sprawy nie może Pan już składać wniosku o przeniesienie sprawy do sądu właściwego.

Niezależnie od tego wskażę, że o ile właściwość miejscowa została ustalona w ten sposób, że wybrano sąd właściwy dla miejsca oddziału banku, w którym prowadzony jest rachunek powoda wskazany na fakturze dla dokonania zapłaty, jest to właściwość ustalona prawidłowo.

Według art. 454 § 1 Kodeksu cywilnego dług pieniężny ma charakter odbiorczy, stąd świadczenie zostaje spełnione poprzez uznanie na rachunku wierzyciela, nie zaś odnotowanie wypłaty u dłużnika. Miejscem spełnienia świadczenia w takim wypadku będzie zatem oddział banku, prowadzącego rachunek, na którym zapisały się środki pieniężne. Wierzyciel może zatem zgodnie z art. 34 K.c. wybrać sąd do rozpatrywania sporu z umowy wedle tego miejsca.