Zapis i polecenie – różnice

Rozrządzenie testamentowe zobowiązujące spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby

Instytucje zapisu i polecenia regulują art. 968 oraz art. 982 Kodeksu cywilnego¹. Zgodnie z art. 968 § 1 i 2 K.c. spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły), może również obciążyć zapisem zwykłym zapisobiercę (dalszy zapis). Natomiast zgodnie z art. 982 K.c. spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie). Treścią polecenia może być np. obowiązek postawienia pomnika czy zorganizowania pogrzebu spadkodawcy.

Zarówno zapis, jak i polecenie są rozrządzeniami testamentowymi. Podstawowa różnica pomiędzy tymi instytucjami dotyczy ich charakteru. Zapis może mieć charakter wyłącznie majątkowy, natomiast polecenie może mieć charakter zarówno majątkowy, jak i niemajątkowy. Ponadto zapis dokonywany jest na rzecz oznaczonej osoby, podczas gdy polecenie może co prawda przynosić korzyść majątkową osobom trzecim, jednak nie mogą być to osoby ściśle wskazane w testamencie (poleceniem, które może przynosić korzyść majątkową osobom trzecim, jednak nie czyni nikogo wierzycielem, będzie np. polecenie ufundowania stypendium dla dzieci z domów dziecka).

Żądanie wykonania zapisu przysługuje wyłącznie zapisobiercy. Natomiast wykonania polecenia może żądać każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca testamentu, chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść obciążonego poleceniem. Jeżeli polecenie ma na względzie interes społeczny, wykonania polecenia może żądać także właściwy organ państwowy.

Relacja zapisu do polecenia

 Należy zauważyć, że osoba wskazana w testamencie przez spadkodawcę, na rzecz której uczynił on zapis, może zostać również obciążona przez niego poleceniem. Zgodnie z art. 983 K.c. zapisobierca może w takim przypadku powstrzymać się z wykonaniem polecenia aż do chwili wykonania zapisu przez spadkobiercę. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy polecenie obciąża dalszego zapisobiercę.

Zgodnie z art. 984 K.c. jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony zapis z obowiązkiem wykonania polecenia, nie chce lub nie może być zapisobiercą, spadkobierca zwolniony od obowiązku wykonania zapisu powinien w braku odmiennej woli spadkodawcy polecenie wykonać. Przepis ten również stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy polecenie obciąża dalszego zapisobiercę.

__________________________

¹ Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.)

Poprzedni materiał

Następny materiał