Zapis w testamencie pod warunkiem

Ważność testamentu z zastrzeżeniem warunku

Zastrzeżenie warunku lub terminu przy powołaniu spadkobiercy testamentowego nie jest możliwe, a zapis taki były nieważny. To zagadnienie reguluje art. 962 Kodeksu cywilnego (K.c.), zgodnie z którym: „Zastrzeżenie warunku lub terminu, uczynione przy powołaniu spadkobiercy testamentowego, uważane jest za nie istniejące. Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia spadkobierca nie zostałby powołany, powołanie spadkobiercy jest nieważne. Przepisów tych nie stosuje się, jeżeli ziszczenie się lub nieziszczenie się warunku albo nadejście terminu nastąpiło przed otwarciem spadku”.

Zapis w testamencie

Istnieje jednak rozwiązanie, które można zastosować w opisanym przypadku, a które pozwoli osiągnąć opisany przez Pana skutek. Mam na myśli tzw. zapis testamentowy, o którym mowa w art. 968 K.c. Zgodnie z nim:

„§ 1. Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły).

§ 2. Spadkodawca może obciążyć zapisem zwykłym także zapisobiercę (dalszy zapis).”

Powyższy przepis pozwala na sporządzenie testamentu, w którym do całości spadku powoła Pan córkę, a jednocześnie w testamencie zostanie zawarty zapis, który zobowiąże ją do ustanowienia na rzecz Pana partnerki dożywotniej służebności mieszkania.

Określenie warunków służebności w ramach zapisu testamentowego

Określając taką służebność, należy wskazać jej zakres, czyli czy będzie dotyczyła całości mieszkania, czy jedynie niektórych pomieszczeń, które będą służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych Pana partnerki. Taka nieodpłatna i dożywotnia służebność osobista może polegać na przykład na prawie wyłącznego korzystania z jednego bądź kilku określonych pokoi wraz z prawem wspólnego używania innych pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku wszystkich mieszkańców (kuchnia, łazienka, korytarz). Warto również wskazać, od kiedy taka służebność ma obowiązywać.

Co istotne, po Pana śmierci to córka będzie właścicielem mieszkania, ale ustanowienie służebności na rzecz Pana partnerki i wpisanie jej do księgi wieczystej będzie zasadniczo gwarantować jej możliwość swobodnego zamieszkiwania nawet w sytuacji dalszego zbycia przez córkę tej nieruchomości. Każdy potencjalny nabywca będzie bowiem wiedział, że taka służebność istnieje i musi być respektowana.

Sporządzenie testamentu z zapisem u notariusza

Z uwagi na konieczność prawidłowego sformułowania testamentu zawierającego zapis oraz zobowiązanie do ustanowienia służebności o określonym zakresie i treści sugeruję sporządzenie takiego dokumentu u notariusza. Notariusz będzie bowiem czuwał nad tym, aby taki dokument był sporządzony prawidłowo, a zawarte w nim zapisy precyzyjne i ważne.

Dodam jeszcze, że w przypadku braku woli po stronie córki do wykonania takiego zapisu Pana partnerka będzie miała możliwość dochodzenia przed sądem tego, aby nakazać córce wykonanie takiego zapisu poprzez złożenie oświadczenia o ustanowieniu służebności lub będzie mogła dochodzić naprawienia powstałej z tego tytułu szkody.