Odpowiedzialność osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą
Jako jednoosobowy przedsiębiorca odpowiada Pan za wszelkie zobowiązania powstałe w związku z prowadzoną działalnością osobiście, całym swoim majątkiem. Likwidacja własnej działalności dla Pana nie powoduje zmiany w zakresie odpowiedzialności za swoje działania w czasie jej trwania.
Przedawnienie dotyczy ewentualnych długów z czasów działalności. I może ono wynosić od 2 lat (gdy nabywcą był inny przedsiębiorca), do 3 lat (gdy dług ma związek z działalnością) lub 6 lat (gdy dług powstał wskutek tzw. bezpodstawnego wzbogacenia lub np. pożyczki, gwarancji wobec konsumenta).
U Pana zobowiązanie jest niepieniężne i powstało w czasie prowadzenia działalności. Udzielał Pan gwarancji na produkowane wyroby. Gwarancja udzielona przez producenta, sprzedawcę albo inny podmiot to dodatkowa, dobrowolna umowa proponowana przez gwaranta, która może dawać dodatkowe korzyści.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Zamknięcie działalności gospodarczej a gwarancja
Gwarancja to odrębna umowa w postaci karty gwarancyjnej lub oświadczenia gwaranta (np. producenta) na stronie internetowej, która określa podmiot (gwaranta) odpowiedzialnego za wykonanie zobowiązań gwarancyjnych w ramach przysługujących uprawnień określonych w gwarancji. Gwarancja może zawierać warunki, od których spełnienia będzie zależało, czy będzie można skorzystać z uprawnień gwarancyjnych. Jeśli na towar udzielona została gwarancja – kupujący nie musi z niej korzystać!
Roszczenia z tytułu gwarancji przedawniają się na zasadach ogólnych, tj. z upływem 3 lub 6 lat. Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Z art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że „bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie”.
Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
Przedawnienie roszczeń z tytułu gwarancji
Ustawodawca zdecydował się na swoiste „wymuszenie” rozpoczęcia biegu przedawnienia (tak SN w wyroku z dnia 29 listopada 1999 r., sygn. akt III CKN 474/98), termin przedawnienia każe bowiem liczyć od momentu, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika w najwcześniej możliwym terminie (por. wyrok SN z dnia 16 maja 2013 r., sygn. akt V CSK 277/12). Tak samo należy ocenić przypadki, gdy wymagalność zależy od pewnych sformalizowanych czynności (np. tzw. zafakturowania) – decyduje najwcześniejszy możliwy termin ich wykonania (tak SN w wyroku z dnia 16 listopada 1995 r., sygn. akt II CRN 156/95, PUG 1996, nr 3, s. 22).
Ponieważ wierzyciel w zobowiązaniu bezterminowym może żądać spełnienia świadczenia zaraz po tym, jak dłużnik się do niego zobowiązał, należy uznać, że pierwszym dniem terminu przedawnienia tego rodzaju roszczeń jest dzień, w którym zobowiązanie powstało.
Do powstania zobowiązania konieczne jest zgłoszenie się kupującego z roszczeniami z tytułu gwarancji. Dopóki się nie zgłosi – nie ma mowy o przedawnieniu. Skoro nie ma zdarzenia i roszczenia, to nie ma początku przedawnienia ani jego końca dla tego roszczenia.
W razie upływu terminu gwarancji przez Pana udzielonej kupujący ma jeszcze 3 lata na zgłoszenie roszczenia, z uwagi na to, że byłoby to roszczenie związane z Pana byłą działalnością i ulega ono trzyletniemu przedawnieniu (chyba że sąd uznałby, że jednak 6 lat).
Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›
Przykłady
Przykład z branży budowlanej
Pan Adam, prowadzący działalność gospodarczą od 2007 roku, zamknął firmę w 2024 roku. W 2015 roku sprzedał materiały budowlane objęte gwarancją na 15 lat. W 2028 roku klient zgłasza wadę materiału, mimo że działalność pana Adama już nie istnieje. Klient ma prawo dochodzić naprawy z tytułu gwarancji, ponieważ jej obowiązywanie nie wygasa wraz z zamknięciem działalności. Pan Adam, mimo zamknięcia firmy, odpowiada za zobowiązania gwarancyjne prywatnym majątkiem.
Przykład z branży IT
Pani Katarzyna, właścicielka firmy zajmującej się instalacją oprogramowania, sprzedała w 2020 roku pakiet usług serwisowych na 10 lat. W 2026 roku zamyka firmę, jednak w 2027 roku zgłasza się klient, potrzebując serwisu gwarancyjnego. Mimo że pani Katarzyna zakończyła działalność, odpowiedzialność wynikająca z umowy serwisowej nadal jej dotyczy, co może zmusić ją do odpowiedzi na roszczenia, jeżeli klient zdecyduje się dochodzić swoich praw na drodze sądowej.
Przykład z branży elektronicznej
Pan Jan prowadził działalność, w ramach której sprzedawał sprzęt elektroniczny z gwarancją na 5 lat. W 2023 roku zamknął firmę, ale rok wcześniej sprzedał telewizor objęty gwarancją producenta. W 2025 roku telewizor ulega awarii, a klient zgłasza się z roszczeniami do pana Jana. Chociaż producent przejął odpowiedzialność za gwarancję sprzętu, pan Jan może zostać wezwany do wykazania, że jego firma przekazała odpowiedzialność producentowi, aby uniknąć roszczeń wynikających z jego własnej gwarancji.
Podsumowanie
Zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej nie zwalnia przedsiębiorcy z odpowiedzialności za zobowiązania gwarancyjne powstałe podczas jej prowadzenia. Nawet po likwidacji firmy, gwarancje udzielone klientom pozostają w mocy, a przedsiębiorca może być zobowiązany do ich realizacji z własnego majątku. Warto rozważyć zabezpieczenie tych zobowiązań, np. poprzez przekształcenie działalności w spółkę, aby ograniczyć ryzyko odpowiedzialności prywatnej.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy prawnej związanej z zamknięciem działalności i gwarancją? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a pomożemy Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1999 r., sygn. akt III CKN 474/98
3. Wyrok SN z dnia 16 maja 2013 r., sygn. akt V CSK 277/12
Działalność gospodarcza na urlopie wychowawczym
