Zamieszkanie dziecka z ojcem w trakcie sprawy o ustalenie miejsca pobytu dziecka

Dobro dziecka a sprawowanie władzy rodzicielskiej

Dobro dziecka jako przedmiot szczególnej ochrony w polskim ustawodawstwie, musi być w warunkach każdej sprawy traktowane indywidualnie. Ogólnie ujmując, jest to wyrażenie oznaczające dodatnią – w społecznej hierarchii wartości – ocenę sytuacji dziecka z punktu widzenia zaspokajania jego podstawowych potrzeb, za pomocą świadczeń o charakterze majątkowym i niemajątkowym. Takie ogólne pojmowanie dobra dziecka należy jednak zawsze odnosić do potrzeb konkretnego dziecka, przy uwzględnieniu jego uwarunkowań i ograniczeń.

Według treści art. 97 Kodeksu cywilnego (K.r.o.) – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Zgodnie z art. 97 § 2 K.r.o. o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny (art. 95 § 3 K.r.o.).

Miejsce pobytu dziecka – ocena sądu

Do istotnych spraw dziecka orzecznictwo zalicza m.in. sprawy związane z miejscem jego pobytu (por. postanowienie SN z dnia 14 października 1970 r., III CRN 181/70). Miejsce pobytu dziecka należy odróżnić od jego miejsca zamieszkania, które wskazuje ustawodawca w art. 26 Kodeksu cywilnego (K.c.). W uzasadnieniu ww. postanowienia z dnia 14 października 1970 r. Sąd Najwyższy podkreślił, że: „unormowanie bowiem zawarte w art. 26 § 1 K.c. dotyczące miejsca zamieszkania, nie wyłącza potrzeby konkretnego rozstrzygnięcia o miejscu pobytu”. Pogląd, zgodnie z którym rozstrzygnięcie o miejscu pobytu dziecka jest rozstrzygnięciem o istotnej sprawie rodziny, Sąd Najwyższy potwierdził także w uchwale z dnia 23 maja 2012 r., III CZP 21/12.

Przepis art. 26 § 2 K.c. reguluje sytuację, gdy władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom, którzy mają osobne miejsca zamieszkania w innych miejscowościach. W tym przypadku dziecko ma miejsce zamieszkania u tego z rodziców, u którego stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.

Zabezpieczenie postępowania poprzez zezwolenie na zamieszkanie dziecka z ojcem

Odpowiadając na Pani pytanie, należy wskazać, iż dla ustalenia miejsca zamieszkania dziecka warunki bytowe stanowią jedynie jeden z elementów, istotny wprawdzie, ale nie najważniejszy. Sąd nie podejmie decyzji bez przeprowadzenia wywiadu kuratorskiego, a także wydania opinii biegłych sądowych. Jeżeli dziecko ma ukończone 13 lat, to należy je wysłuchać. Generalnie więc istnieje możliwość złożenia wniosku o zabezpieczenie postępowania poprzez zezwolenie na zamieszkanie dziecka z ojcem, w praktyce jest to jednak niezwykle trudne i żaden sąd nie podejmie decyzji bez przeprowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego.