Zaległości w ZUS-ie i urzędzie skarbowym ze starej działalności

Podjęcie działalności gospodarczej a zaległości związane z prowadzeniem działalności w przeszłości

W obecnym stanie prawnym przepisy regulujące wykonywanie działalności gospodarczej znajdują się w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z art. 2 tejże ustawy:

„Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach.”

Okoliczność, iż posiada Pani zaległości związane z prowadzeniem działalności w przeszłości w żaden sposób nie ogranicza Pani prawa do zarejestrowania nowego przedsiębiorstwa. Nowa działalność związana będzie z obowiązkiem uiszczania nowych należności na rzecz urzędu skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jednak zaległe zobowiązania nie mają wpływu na sprawy dotyczące bieżącej działalności. Oczywiście zarówno ZUS, jak i US nadal będą żądały od Pani zapłaty zaległych należności, jednak należy to traktować jak osobny temat.

Podjęcie działalności gospodarczej a obowiązek ubezpieczenia społecznego

Co więcej, w Pani sytuacji będzie miał zastosowanie art. 18. ust. 1 Prawa przedsiębiorców, który mówi, że:

„Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.”

Jeżeli zakończyła Pani prowadzenie działalności gospodarczej 6 lat temu, jak najbardziej może Pani skorzystać z wskazanej wyżej ulgi i nie opłacać składek na rzecz ZUS przez okres pierwszych 6 miesięcy.

Przechodząc natomiast do kwestii sposobu regulowania zaległości, to zagadnienie jest bardziej złożone i istnieje kilka możliwości.

Zaległości w ZUS i US z działalności prowadzonej przed kilkoma laty

Jeżeli dysponuje Pani odpowiednimi środkami, to najprostszym sposobem usunięcia zaległości, jest jednorazowa spłata pełnych kwot zadłużenia, zgodnie z ich aktualną wysokością. Chcąc spłacić swoje zadłużenie może Pani również wystąpić do ZUS i US z wnioskami o rozłożenie należności na raty oraz o odroczenie terminu płatności. W piśmie należy wskazać i uprawdopodobnić szerszym opisem, iż Pani aktualna sytuacja finansowa nie pozwala na jednorazową spłatę całości zadłużenia, jednak chciałaby Pani uregulować zaległości, w związku z czym wnosi Pani o rozłożenie ich na raty. Należy zaproponować również sposób rozłożenia świadczenia na raty, tj. wskazać ilość miesięcznych rat i ich wysokość, którą chciałaby Pani przekazywać. Można również w piśmie zawrzeć wniosek, aby spłacanie rat rozpoczęło się w późniejszej dacie, np. od 2019 roku, kiedy spodziewa się Pani dysponować wystarczającymi środkami. Po wysłaniu przedmiotowych pism, należy czekać na decyzje ZUS i US i po ich otrzymaniu rozpocząć spłatę zadłużenia zgodnie z ustaleniami.

Czy ZUS i US może umorzyć zaległości?

Warto jeszcze zauważyć, iż istnieje możliwość uchylenia się od obowiązku spłaty zadłużenia. Pierwszą opcją jest złożenie wniosku o umorzenie należności. Powyższe rozwiązanie ma jednak charakter wyjątkowy i raczej nie znajdzie zastosowania w Pani sytuacji, w związku z tym, iż rozpoczyna Pani prowadzenie działalności gospodarczej. Umorzenie dotyczy sytuacji, w których z uwagi na szczególne okoliczności (np. ciężka choroba i pozbawienie środków do życia) nie ma żadnych szans, aby ZUS czy US mogły ściągnąć jakąkolwiek część zaległości.

Przedawnienie zaległości w ZUS-ie

Drugą możliwością, znacznie bardziej prawdopodobną, jest skorzystanie z instytucji przedawnienia. Z Pani pytania wynika, iż ostatnie należności naliczane były 6 lat temu. Odnośnie składek na rzecz ZUS należy zauważyć, iż zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Składki stają się wymagalne w terminie, w którym aktualizuje się obowiązek ich zapłaty. Natomiast, jeżeli ZUS zwracał się już do Pani o spłatę istniejącego zadłużenia, to zgodnie z dalszą częścią wspomnianego przepisu „Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego”.

Kiedy przedawniają się zaległości w urzędzie skarbowym?

W odniesieniu natomiast do roszczeń urzędu skarbowego, przepisy Ordynacji podatkowej przewidują analogiczne rozwiązanie. Zgodnie z treścią art. 70 § 1 wspomnianej ustawy „Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku”. Jeżeli Pani roszczenia okazałyby się przedawnione ma Pani prawo uchylić się od ich zapłaty.

Należy jednak podkreślić, że stwierdzenie przedawnienia roszczeń wymaga szczegółowej analizy Pani dokumentacji, gdyż poza opisanym wyżej przypadkiem istnieje szereg okoliczności, które mogą spowodować, że do przedawnienia roszczeń jednak nie doszło.