Zakup pojazdu objętego zajęciem komorniczym

Egzekucja z ruchomości

Kwestię egzekucji z ruchomości regulują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.).

Zajęcie jest pierwszym etapem w egzekucji z ruchomości. Dokonując zajęcia ruchomości, komornik doręcza dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji (art. 805 § 1 K.p.c.).

Skutkiem zajęcia jest to, że wierzyciel uzyskuje prawo zaspokojenia się z ruchomości, jednak dokonane zajęcie nie pozbawia dłużnika prawa własności zajętej ruchomości.

Zgodnie natomiast z art. 847 § 1 K.p.c. „komornik dokonuje zajęcia przez wpisanie ruchomości do protokołu zajęcia. Odpis protokołu zajęcia należy doręczyć dłużnikowi i współwłaścicielom zajętej ruchomości, którzy nie są dłużnikami”.

Protokół taki powinien zawierać oznaczenie miejsca i czasu dokonania czynności zajęcia, określenie osób biorących udział w czynnościach, ich wnioski i uwagi co do przebiegu czynności, w szczególności uwagi dłużnika o przysługujących prawach osób trzecich do zajętych ruchomości, ze wskazaniem adresów tych osób, wyszczególnienie zajętych ruchomości z zaznaczeniem ich cech wyróżniających i wartości (art. 853 K.p.c.), wzmiankę o odczytaniu protokołu, podpisy osób uczestniczących lub wzmiankę o przyczynie braku podpisu oraz podpis komornika.

Z chwilą złożenia podpisu przez komornika na protokole dochodzi do zajęcia. Czynność ta ma charakter konstytutywny – wywołuje skutki prawne w momencie jego wydania. Udział dłużnika nie jest konieczny przy zajęciu. W wypadku nieobecności dłużnika przy tej czynności komornik powinien przywołać jednego lub dwóch świadków, chyba że zachodzi obawa, że wskutek upływu czasu na przywołanie świadków dojdzie do udaremnienia egzekucji (art. 812 § 2 K.p.c.).

W przedmiotowej sprawie, żeby ustalić, kiedy dokładnie doszło do zajęcia, należałoby się przede wszystkim zapoznać z protokołem zajęcia, którego odpis powinien otrzymać dłużnik i wierzyciel.

Sprzedaż auta z zajęciem komorniczym

Bez względu na to, czy dłużnik rozporządzi w jakiś sposób ruchomością, czy też nie, nie ma to znaczenia dla dalszego postępowania egzekucyjnego. Zgodnie bowiem z art. 848 K.p.c. „zajęcie ma ten skutek, że rozporządzenie ruchomością dokonane po zajęciu nie ma wpływu na dalszy bieg postępowania, a postępowanie egzekucyjne z zajętej ruchomości może być prowadzone również przeciwko nabywcy. Przepis ten nie narusza przepisów o ochronie nabywcy w dobrej wierze”.

Jak wynika z powyższego artykułu, zbycie przez dłużnika zajętej ruchomości po dokonaniu zajęcia nie ma wpływu na dalszy bieg postępowania egzekucyjnego i może być ono kontynuowane przeciwko nabywcy (art. 848 K.p.c.), którego komornik ma obowiązek poinformowania o stanie postępowania (§ 107 rozporządzenia w sprawie czynności komorników). O wykonaniu powyższego obowiązku komornik czyni wzmiankę w aktach sprawy.

Rozporządzenie przez dłużnika zajętą ruchomością

Rozporządzenie przez dłużnika zajętą ruchomością jest, zgodnie z art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego, czynnością bezwzględnie nieważną. Oznacza to, że nabywca zajętej ruchomości nie nabywa prawa własności tej ruchomości, chyba że działał w dobrej wierze. Uregulowania Kodeksu postępowania cywilnego (art. 848 zdanie 2) o rozporządzeniu zajętą ruchomością nie naruszają bowiem przepisów o ochronie nabywcy w dobrej wierze.

Przepisem, który reguluje kwestię nabycia ruchomości od osoby nieuprawnionej, jest art. 169 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z § 1 tego artykułu „jeżeli osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze”.

W dobrej wierze działa ten, kto ma błędne, ale usprawiedliwione okolicznościami przekonanie, że zbywca jest właścicielem rzeczy lub osobą upoważnioną do zbycia cudzej rzeczy. W złej wierze natomiast działa ten, kto albo wie, że zbywca nie jest osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą, albo wiedziałby, gdyby zachował wymaganą w danych okolicznościach staranność.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że jeśli doszło do sprzedaży samochodu po jego zajęciu przez komornika, to nabył Pan jego własność, o ile działał Pan w dobrej wierze.

Nabycie zajętej ruchomości przez osobę trzecią w dobrej wierze od dłużnika nie powoduje jednak ustania skutków zajęcia.

Nie powoduje to także wstrzymania postępowania egzekucyjnego, które może być prowadzone także przeciwko nabywcy samochodu.

Nabywca powołujący się na nabycie ruchomości w dobrej wierze może jednak domagać się ochrony swych praw do zajętej ruchomości tak jak osoba trzecia, przez wytoczenie powództwa z art. 841 K.p.c.

Powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji

Zgodnie z tym artykułem „osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa”.

Powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji stanowi środek merytorycznej obrony osoby trzeciej, której prawa zostały przez egzekucję naruszone. Podstawa do wytoczenia powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji zachodzi wówczas, gdy w toku zajęcia zostały naruszone prawa osoby trzeciej (np. dana rzecz jest własnością tej osoby), przy czym, co się podkreśla w piśmiennictwie, chodzi o naruszenie, w którym doszło do zajęcia takiego składnika majątkowego, z którego wierzyciel nie ma prawa zaspokoić swojej wierzytelności.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23.04.1998 r. (sygn. akt I CKN 628/97), „prawo własności przedmiotu uzasadnia bezwarunkowo powództwo z art. 841 k.p.c.”

Powództwo należy wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych. W literaturze wyrażany jest pogląd, że miesięczny termin do wytoczenia powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji ma charakter materialnoprawny i dlatego nie podlega przywróceniu. Powództwo z art. 841 K.p.c. najpóźniej można wytoczyć do chwili zakończenia postępowania egzekucyjnego. Radzę więc, aby razem z pozwem złożył Pan do sądu wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego.

Stronami w procesie o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji jest osoba trzecia jako powód i wierzyciel jako pozwany, a także w sytuacji, gdy dłużnik zaprzecza prawom osoby trzeciej do zajętego przedmiotu, pozwanym obok wierzyciela będzie również dłużnik.

W przypadku wielości wierzycieli w egzekucji osoba trzecia występująca z roszczeniem o zwolnienie od egzekucji pozywa wszystkich wierzycieli łącznie.

Zanim jednak zdecyduje się Pan wnieść powództwo, proponuję wystosować pismo do wierzyciela, by ten zwolnił zajęty przedmiot, a w uzasadnieniu tego pisma przedstawić wierzycielowi wyczerpującą uzasadnienie tego zwolnienia.