Zakup nieruchomości na firmę

Zakup nieruchomości przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą

W wymienionej sprawie są różne szkoły postępowania – każda ma wady i zalety, niezmienne jednak jest to, że Pan będzie właścicielem budynku, prowadzi Pan bowiem działalność (firmę) jako osoba fizyczna. Może Pan od razu w akcie notarialnym zaznaczyć, że jest to nabycie w działalności gospodarczej, lub nabyć nieruchomość prywatnie i wnieść oświadczenie na środki trwałe w prowadzonej działalności gospodarczej.

Wartość początkową środków trwałych w razie ich nabycia w drodze kupna stanowi cena nabycia. Zgodnie z art. 22g ust. 3 z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.): „Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku”.

Czyli wartością początkową – niezależnie, czy nabędzie Pan nieruchomość „w działalności”, czy prywatnie i wprowadzi ją do działalności – będzie cena zakupu, powiększona o opłaty notarialne i podatek od czynności cywilnoprawnych – od tej wartości będzie Pan dokonywał odpisów amortyzacyjnych.

Co do zasady, stawka rzeczywiście wynosi 2,5%, co daje 40-letni okres amortyzacji. Warto jednak pamiętać, że zgodnie z art. 22j ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „Podatnicy, z zastrzeżeniem art. 22l, mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż: (...)

4. dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5% – 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat”.

Czy po likwidacji działalności powstanie zobowiązanie podatkowe z tytułu posiadania nieruchomości?

Samo zamknięcie lub likwidacja działalności na gruncie podatku dochodowego nie powoduje powstania zobowiązania podatkowego z tytułu posiadania nieruchomości. Natomiast, w uproszczeniu, przychód ze sprzedaży w ciągu 6 lat od likwidacji będzie przychodem do opodatkowania w „źródle” działalności gospodarczej, na zasadach właściwych dla działalności gospodarczej, mimo jej nieprowadzenia – stanowi tak art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 10 ust. 2 pkt 3, który stanowi, że: „Przepisów ust. 1 pkt 8 nie stosuje się do odpłatnego zbycia (...) składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, z zastrzeżeniem ust. 3, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności, i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat”.

Oczywiście może Pan nie wprowadzać na środki trwałe ww. nieruchomości, lecz traktować jako własną i wykorzystywać w prowadzonej działalności. Ma Pan prawo do jej remontu, jednak zachodzi tu możliwość kwestionowania tego, czy będzie Pan miał do czynienia z remontem, czy z inwestycją w obcym środku trwałym – to zależy od zakresu i charakteru prac. Organy podatkowe często wskazują, że inwestycja (nie remont) we własnej nieruchomości, niewprowadzonej jako środek trwały, nie może być rozliczona w działalności, gdyż nie jest nawet inwestycją w obcym środku trwałym.

Zakup nieruchomości na firmę i przekazanie części na własne potrzeby mieszkaniowe

Na gruncie podatku VAT wielu autorów jest zdania, że podatnik, prowadząc określoną inwestycję, jeśli ma możliwość, winien na początku traktować ją jako związaną ze sprzedażą opodatkowaną lub działalnością gospodarczą, a dopiero po jej zakończeniu przekazać część na cele mieszkaniowe. Zatem w trakcie remontu odliczeniu będzie podlegał cały podatek i nie będzie konieczności dzielenia wydatków według powierzchni – dopiero przekazanie części na własne potrzeby mieszkaniowe będzie czynnością opodatkowaną (trzeba zapłacić jednorazowo dość duży podatek).

Zgodnie z art. 91 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług: „W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania”.

W przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa powyżej, nastąpi sprzedaż towarów i/lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14 (zaprzestanie działalności), uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty – korekta powinna być dokonana jednorazowo, w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 – w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Zatem przykładowo: odliczony VAT od wydatków poniesionych na adaptację środka trwałego powinien być skorygowany, jeżeli od roku oddania zaadaptowanej nieruchomości do użytku do momentu jej sprzedaży lub likwidacji działalności nie upłynął okres 10 lat (analogicznie wskazuje m.in. Krzysztof Kamiński, „Vademecum Doradcy Podatkowego”, 39/2009, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.).

Osobnym problemem jest to, czy zakres prowadzonych prac będzie remontem, czy inwestycją zwiększającą wartość środka trwałego. Winien Pan problem ten uwzględnić w swoich planach – jego omówienie jednak przekracza zakres niniejszego pytania.