Zakończenie romansu i groźby ze strony kochanka

Zdrada małżeńska

Prawo to jeden z rodzajów systemów normatywnych – a każdy ma swą „specjalność” (co chyba najwyraźniejsze jest w przypadku mody) – więc nie sposób udzielić, zwłaszcza rzeczywiście skutecznej, odpowiedzi na zadane przez Panią pytania, szczególnie na pytanie ostatnie. Sięgnięcie do przeszłości – w tym do bardzo znanego piśmiennictwa (np. Biblii, tragedii greckich, Dekameronu) pokazuje, że ludzie od tysiącleci borykali się ze skutkami zdrady (nie tylko przez siebie popełnionej). Część „kronik kryminalnych” i „kronik towarzyskich” wiąże się z takimi okolicznościami. Doświadczenie ludzkości pokazuje, że (przynajmniej dotychczas) brak skutecznej „recepty” na takie problemy. Trudno więc zakładać wypracowania takiej odpowiedzi przez prawodawcę. Wprawdzie współcześnie grozi kara za część zachowań, które wcześniej często były „prawnie obojętnymi okolicznościami”, ale przepisy prawne (w tym proceduralne) nie dają gwarancji zatajenia prawdy.

W odpowiedzi z zakresu prawa wypada skoncentrować się na zagadnieniach prawnych, w tym na konstrukcjach prawnych – inne aspekty (np. moralne lub religijne) „zostawiając na dalszym planie”. Swoistym zagadnieniem z „pogranicza” (między różnymi systemami normatywnymi) jest treść artykułu 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (skrótowo: K.r.io.): Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Pani słowa wskazują na to, że doszło do okoliczności prawnie istotnej – to jest do zdrady małżeńskiej.

Nękanie i groźby ze strony byłego kochanka

Cytuję art. 23 K.r.io. w celu zaakcentowania potrzeby ujmowania zjawisk we właściwych ramach – chodzi (między innymi) o ramy ochrony prawnej. Opis sytuacji wskazuje na to, że mogło dojść do przestępstwa – a przynajmniej do usiłowania przestępstwa (zaś usiłowanie również może skutkować odpowiedzialnością prawną); Pani słowa także akcentują kontekst karnistyczny. Dlatego proszę spokojnie (o ile to możliwe) zestawić sytuację (w tym zachowania owego mężczyzny) z przepisami prawnymi – zwłaszcza z niżej (pod tą odpowiedzią) zacytowanymi przepisami Kodeksu karnego (skrótowo: K.k.). Nie można wykluczyć także odpowiedzialności cywilnej; szczególnie za naruszenie dóbr osobistych – głównie: art. 23 i art. 24 Kodeksu cywilnego (skrótowo: K.c.).

Jak widać, obowiązują przepisy prawne, które pozwalają prawnie zakwalifikować opisane przez Panią zachowania, w tym kłopotliwe dla Pani aktualne czynności owego Mężczyzny. Same przepisy prawne to (szczególnie według teorii funkcjonalizmu w prawie) law in books („prawo w książkach”), a więc (z reguły) o niezbyt dużym znaczeniu praktycznym dla większości ludzi. Jak ono może „przekształcić się” w law in action („prawo w działaniu”. Ten aspekt szczególnie mocno wiąże się Pani pytaniem – cytuję: „Czy policja może na to zareagować, aby powstrzymać jego działania?”.

Organy ścigania (szczególnie prokuratura oraz policja państwowa) są organami władzy publicznej (a dokładniej: organami władzy państwowej). Spoczywa na nich obowiązek działania na podstawie i w granicach prawa (stosownie do, sformułowanej w art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zasady praworządności, zwanej też zasadą legalizmu). Przepisy prawne (zwłaszcza zawarte w ustawie o prokuraturze oraz w ustawie o policji) stanowią ramy legalnej działalności organów ścigania; w zakresie ścigania przestępczości chodzi także (przede wszystkim) o przepisy dwóch kodeksów: Kodeksu karnego oraz Kodeksu postępowania karnego. Jeżeli do organów ścigania trafi powiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, to powinny zostać podjęte właściwe czynności – często są to najpierw czynności sprawdzające. W przypadku stwierdzenia, że Pani padła ofiarą przestępstwa – np. polegającej na zmuszaniu do określonego zachowania groźby bezprawnej (art. 191 K.k.) lub nękania (art. 190a K.k.) – powinny zostać podjęte dalej idące czynności (w zakresie właściwego postępowania karnego). Proszę zwrócić uwagę na to, że stypizowane w niżej zacytowanych artykułach K.k. przestępstwa są przestępstwami ściganymi na wniosek (najczęściej na wniosek pokrzywdzonego). Dlatego funkcjonariusze organów ścigania (np. policjanci) są uprawnieni domagać się podjęcia i odpowiedniego przejawienia Pani decyzji w zakresie ścigania sprawcy – to jest skierowania wniosku o ściganie.

Zgłoszenie prześladowania przez byłego kochanka na policję

Pokrzywdzony powinien być wspierany przez organy ścigania we właściwym zakresie – jako ofiara przestępstwa, a nie całościowo. Autorytet państwa, tak zwane imperium państwowe ma służyć wspieraniu pokrzywdzonego jako pokrzywdzonego – a nie np. w udzielaniu pokrzywdzonemu wszechstronnej ochrony w jego różnych innych „obszarach” życiowego funkcjonowania. Chociaż przykłady mogą być ryzykowne, to często ułatwiają zrozumienie istoty rzecz, więc posłużmy się przykładami. Jeżeli jakiś człowiek został pobity, to powinien otrzymać wsparcia jako ofiara pobicia; nie oznacza to jednak, jakoby policjanci mieli obowiązek (czy to z własnych środków, czy to na koszt Skarbu Państwa) spłacać długi pobitego (np.: zobowiązania z tytułu zakupów na raty, tak zwany kredyt hipoteczny lub ciążące na pobitym alimenty). Niekiedy pomoc (zwłaszcza „rozszerzona”) może uzasadniać powiadomienie wierzycieli ofiary pobicia (zwłaszcza znajdującej się w ciężkim stanie w szpitalu) o zaistniałym problemie, ale także taka pomoc może wywołać odmienne od oczekiwanych skutki (np. bezczelne dążenie do przeprowadzenie egzekucji świadczeń od dłużnika faktycznie pozbawionego możności bronienia się). Jeśli jakiś człowiek zostanie okradziony, to organy ścigania powinny mu pomóc (jako ofierze kradzieży); jednak nawet wtedy taki człowiek nie przestaje ponosić odpowiedzialności prawnej (być może nawet karnej) za dokonane przez siebie bezprawie – np. znęcanie się nad domownikami (art. 207 K.k.) lub przywłaszczenie (art. 284 K.k.).

Gdyby zostało wszczęte postępowanie karne (np. dotyczące nękania lub gróźb bezprawnych), to wcale nie znaczy zapewnienia Pani prawnej ochrony przed próbą ujawnienia bardzo kłopotliwych dla Pani okoliczności. Prokuratura i Policja mają inne zadania od powiadamiania albo zatajania zdrad małżeńskich; te organy powinny być skoncentrowane na zagadnieniach z zakresu prawa karnego (niekiedy prawa wykroczeń). Poza zakresem ich właściwości jest „ratowanie małżeństw”; w tym na prośbę osoby obawiającej się skutków naruszenia obowiązku wierności – np. rozwodu (art. 56 i następne K.c.), być może rozwodu z orzeczeniem o winie (art. 57 K.r.io.) oraz skutków ekonomicznych orzeczenia o winie za rozkład pożycia małżeńskiego (co ustawodawca dokładnie uregulował w art. 60 K.r.io.).

Proponuję zwrócić uwagę na różne szczegóły. Tak zwane przychodzenie pism z organów ścigania w większości domów (poza środowiskami patologicznymi) może skutkować przynajmniej zainteresowaniem. Jeżeli w związku z zaistniałą sytuacją będzie prowadzone jakieś postępowanie – np. postępowanie karne lub proces o naruszenie dóbr osobistych (art. 23 K.c., art. 24 K.c.) – to rozsądek podpowiada „zorganizowanie” właściwego adresu do doręczeń (najlepiej nie u osoby, która nawet po iluś latach mogłaby „wygadać się”).

Nachodzenie przez byłego kochanka w miejscu pracy

Miejsca pracy (a zwłaszcza miejsca wykonywania pracy) są różne. Dla niektórych czymś właściwym jest obecność „publiczności”, zaś w innych obecność osób trzecich jest przynajmniej poważnie ograniczona. Proszę rozważyć zmianę (w porozumieniu ze zwierzchnikami) miejsca świadczenia pracy – na takie, w którym byłoby czymś przynajmniej dziwnym „kręcenie się osób trzecich”; zmiana pracodawcy mogłaby okazać się nie tylko złożona, ale również nieskuteczna (w kontekście faktycznego celu takiej zmiany). Niektóre środowiska (w tym pracownicze) cechuje duże wścibstwo (często w połączeniu z plotkarstwem), zaś inne są bardziej „anonimowe”. Poza tym wyposażenie (szczególnie rejestrujące zdarzenia) może w określonych postępowaniach – np. w sprawie karnej lub w procesie rozwodowym – ułatwiać udowodnienie określonych istotnych okoliczności. Mogę formułować jedynie uwagi ogólne na ten temat – z uwagi na brak dokładniejszych informacji o (rodzaju) pracy przez Panią wykonywanej.

Niejako na marginesie (z uwagi na ewentualną eskalację zachowań owego mężczyzny) warto wspomnieć o tym, że ustawodawca przewidział także możność bronienia się w postępowaniu karnym przed zniesławieniem (art. 212 i następne K.k.) oraz przed zniewagą (art. 216 K.k.). Te przestępstwa są ścigane z oskarżenia prywatnego – oznacza to, że pokrzywdzony powinien (samodzielnie lub z pomocą prawnika) przygotować, wnieść do sądu karnego oraz przed sądem karnym popierać akt oskarżenia (tak zwany prywatny akt oskarżenia). Taki tryb ścigania cechuje spore podobieństwo do dochodzenia roszczeń w sprawach cywilnych.

Różne postępowania nie gwarantują zachowania dyskrecji. Nie tylko dlatego, że mogłoby dojść np. do zawnioskowania o przeprowadzenie dowodu z zeznań kogoś z Pani środowiska (np. Pani męża lub jakiejś plotkarskiej znajomej). Ponadto ludziom (w tym oskarżonym, a nawet skazanym) wolno korzystać z różnych wolności (np. z wolności słowa, w tym realizowanej korespondencyjnie). Także w przypadku skazania Sprawcy na karę pozbawienia wolności (i to bez warunkowego zawieszenia jej wykonania) mógłby on wysłać list do kogoś, kto (zwłaszcza Pani zdaniem) nie powinien (do)wiedzieć się o kłopotliwych dla Pani okolicznościach.

Groźba popełnienia przestępstwa

Z Kodeksu karnego:

„Art. 190

§ 1. Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 190a

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 191

§ 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 1a. Tej samej karze podlega, kto w celu określonym w § 1 stosuje przemoc innego rodzaju uporczywie lub w sposób istotnie utrudniający innej osobie korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego.

§ 2. Jeżeli sprawca działa w sposób określony w § 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Ściganie przestępstwa określonego w § 1a następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 191a

§ 1. Kto utrwala wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, używając w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu, albo wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody rozpowszechnia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego”.