Sprzedaż samochodu zajętego przez komornika

Zajęcie komornicze ruchomości

Kwestię egzekucji z ruchomości regulują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.).

Zajęcie komornicze jest pierwszym etapem w egzekucji z ruchomości. Dokonując zajęcia komorniczego ruchomości, komornik doręcza dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji (art. 805 § 1 K.p.c.).

Skutkiem zajęcia komorniczego jest to, iż wierzyciel uzyskuje prawo zaspokojenia się z ruchomości. Jednak dokonane zajęcie komornicze nie pozbawia dłużnika prawa własności zajętej ruchomości.

Zgodnie natomiast z art. 847 § 1 K.p.c, komornik dokonuje zajęcia komorniczego przez wpisanie ruchomości do protokołu zajęcia. Odpis protokołu zajęcia komorniczego należy doręczyć dłużnikowi i współwłaścicielom zajętej ruchomości, którzy nie są dłużnikami.

Protokół zajęcia komorniczego

Protokół taki powinien zawierać oznaczenie miejsca i czasu dokonania czynności zajęcia komorniczego, określenie osób biorących udział w czynnościach, ich wnioski i uwagi co do przebiegu czynności, w szczególności uwagi dłużnika o przysługujących prawach osób trzecich do zajętych ruchomości, ze wskazaniem adresów tych osób, wyszczególnienie zajętych ruchomości z zaznaczeniem ich cech wyróżniających i wartości (art. 853 K.p.c.), wzmiankę o odczytaniu protokołu, podpisy osób uczestniczących lub wzmiankę o przyczynie braku podpisu oraz podpis komornika.

Do zajęcia komorniczego dochodzi z chwilą złożenia podpisu przez komornika na protokole. Czynność ta ma charakter konstytutywny – wywołuje skutki prawne w momencie jego wydania. Udział dłużnika nie jest konieczny przy zajęciu komorniczym. W wypadku nieobecności dłużnika przy tej czynności komornik powinien przywołać jednego lub dwóch świadków, chyba że zachodzi obawa, że wskutek upływu czasu na przywołanie świadków dojdzie do udaremnienia egzekucji (art. 812 § 2 K.p.c.).

W przedmiotowej sprawie, żeby ustalić, kiedy dokładnie doszło do zajęcia, musiałby się Pan zapoznać z protokołem zajęcia komorniczego, którego odpis powinien Panu doręczyć komornik. Jeśli tego nie zrobił, przysługuje Panu skarga do sądu na czynności komornika.

Rozporządzenie przez dłużnika ruchomością dokonane po zajęciu komorniczym

Bez względu na to, czy dłużnik rozporządzi w jakiś sposób ruchomością, czy też nie, nie ma to znaczenia dla dalszego postępowania egzekucyjnego. Zgodnie bowiem z art. 848 K.p.c., zajęcie komornicze ma ten skutek, że rozporządzenie ruchomością dokonane po zajęciu nie ma wpływu na dalszy bieg postępowania, a postępowanie egzekucyjne z zajętej ruchomości może być prowadzone również przeciwko nabywcy. Przepis ten nie narusza przepisów o ochronie nabywcy w dobrej wierze.

Jak wynika z powyższego artykułu, zbycie przez dłużnika zajętej ruchomości po dokonaniu zajęcia komorniczego nie ma wpływu na dalszy bieg postępowania egzekucyjnego i może być ono kontynuowane przeciwko nabywcy (art. 848 K.p.c.), którego komornik ma obowiązek poinformować o stanie postępowania (§ 107 rozporządzenia w sprawie czynności komorników). O wykonaniu powyższego obowiązku komornik czyni wzmiankę w aktach sprawy.

Nabycie nieruchomości zajętej przez komornika 

Rozporządzenie przez dłużnika zajętą ruchomością jest, zgodnie z art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego, czynnością bezwzględnie nieważną. Oznacza to, że nabywca zajętej ruchomości nie nabywa prawa własności tej ruchomości, chyba że działał w dobrej wierze. Uregulowania Kodeksu postępowania cywilnego (art. 848 zd. 2) o rozporządzeniu zajętą ruchomością nie naruszają bowiem przepisów o ochronie nabywcy w dobrej wierze.

Przepisem, który reguluje kwestię nabycia ruchomości od osoby nieuprawnionej, jest art. 169 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z § 1 tego artykułu, jeżeli osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.

W dobrej wierze jest ten, kto ma błędne, ale usprawiedliwione okolicznościami przekonanie o tym, że zbywca jest właścicielem rzeczy lub osobą upoważnioną do zbycia cudzej rzeczy. W złej wierze natomiast jest ten, kto albo wie, że zbywca nie jest osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą, albo wiedziałby, gdyby dochował wymaganej w danych okolicznościach staranności.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że jeśli doszło do sprzedaży samochodu po jego zajęciu komorniczym, to nabywca nabył jego własność, o ile działał w dobrej wierze.

Nabycie zajętej ruchomości przez osobę trzecią w dobrej wierze od dłużnika

Nabycie zajętej ruchomości przez osobę trzecią w dobrej wierze od dłużnika nie powoduje jednak ustania skutków zajęcia komorniczego.

Nie powoduje to także wstrzymania postępowania egzekucyjnego, które może być prowadzone także przeciwko nabywcy samochodu.

Jednakże nabywca powołujący się na nabycie ruchomości w dobrej wierze może domagać się ochrony swych praw do zajętej ruchomości tak jak osoba trzecia, przez wytoczenie powództwa z art. 841 K.p.c.

Powództwo z żądaniem zwolnienia przedmiotu od egzekucji

Zgodnie z tym artykułem osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa.

Powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych.

Jako dłużnik, wobec którego prowadzone są postępowania egzekucyjne, musi Pan pamiętać, że ma Pan pewne ograniczenia, jeśli chodzi o rozporządzanie swoim majątkiem. Zbywanie w takiej sytuacji składników swego majątku może doprowadzić do takich komplikacji, jak w opisywanej przez Pana sprawie. Dopóki nie spłaci Pan wszystkich długów, to komornik na wniosek wierzycieli będzie miał prawo zajmować Pana majątek.

Zatem w pierwszej kolejności powinien Pan sprawdzić, czy zajęcie komornicze nastąpiło przed dokonaniem sprzedaży samochodu. W tym celu może się Pan udać do kancelarii komornika i przejrzeć akta Pańskiej sprawy.

Jeśli komornik nie przesłał Panu odpisu protokołu, może Pan, o czym już pisałem, złożyć na niego skargę.

Postępowanie egzekucyjne w stosunku do nabywcy przedmiotu zajętego przez komornika

Jeśli okaże się, że sprzedaż nastąpiła po zajęciu komorniczym, wówczas zajęcie komornicze jest skuteczne i postępowanie egzekucyjne może być prowadzone nadal w stosunku do nabywcy.

Jeśli nie chce Pan narażać nabywcy pojazdu na nieprzyjemności związane z postępowaniem egzekucyjnym, radzę jak najszybciej porozumieć się z wierzycielem co do spłaty długu, żeby zwolnił on samochód spod egzekucji. Proszę bowiem pamiętać, że gospodarzem postępowania egzekucyjnego jest wierzyciel. Natomiast komornik jest związany wnioskiem egzekucyjnym wierzyciela. Wierzyciel, jako gospodarz postępowania, zawsze może domagać się skutecznego zawieszenia postępowania egzekucyjnego lub jego umorzenia.

Na porozumienie się ma Pan trochę czasu, ponieważ zajęty pojazd nie od razu idzie „pod młotek”. Co do zasady bowiem sprzedaż zajętych ruchomości nie może nastąpić wcześniej niż siódmego dnia od daty zajęcia komorniczego.