Zadośćuczynienie i przeprosiny za bezpodstawne wyzwiska i ubliżanie

Pomówienie i zniesławienie przez sąsiadkę

Wobec nieprawdziwych i obraźliwych twierdzeń, które stosuje wskazana osoba, może Pani skierować do drugiej strony wezwanie do zaprzestania naruszeń ze wskazaniem powyższych przepisów, a także zaprzestaniem naruszenia Pani dóbr osobistych pod rygorem skierowania sprawy do sądu. Proszę jednak dla ewentualnych celów dowodowych zachować wszelkie nagrania. W mojej ocenie jak najbardziej należy mówić o przestępstwie pomówienia i zniesławienia.

Zgodnie bowiem z treścią art. 212 § 1 Kodeksu karnego „kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności”.

Zgodnie natomiast z treścią art. 216 § 1 „kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności”. Jak Pani widzi, powyższe czyny niedozwolone są do siebie istotowo podobne, z uwagi na to, omówię poniżej przestępstwo zniewagi. Ustawodawca nie sprecyzował, na czym ma polegać znieważanie, a więc należy przyjąć szerokie rozumienie tego pojęcia. Przez znieważanie należy zatem rozumieć wszelkie zachowania sprawcy, które w sposób demonstracyjny wyrażają pogardę dla innej osoby, w szczególności mają poniżyć jego godność osobistą i sprawić, by poczuł się dotknięty lub obrażony (post. SN z 7.5.2008 r., sygn. at III KK 234/07).

Ocena zachowania sprawcy pod kątem charakteru znieważającego musi jednak opierać się na kryteriach obiektywnych, tj. powinno być powszechnie uznane za obraźliwe i naruszające godność osobistą człowieka w świetle przyjętych norm społeczno-obyczajowych (post. SN z 7.5.2008 r., sygn. akt III KK 234/07).

Samo subiektywne negatywne odczucie pokrzywdzonego wbrew przyjętym normom postępowania nie wyczerpuje znamion przestępstwa zniewagi. Ma to także znaczenie w sytuacji, gdy pokrzywdzony jest subiektywnie niezdolny do zrozumienia poczynionej przez sprawcę zniewagi, np. w sytuacji obiektywnego znieważania małego dziecka lub osoby niepoczytalnej. W takim wypadku uprawnienia ochrony wynikające z art. 216 Kodeksu karnego na zasadach ogólnych może realizować przedstawiciel takiej osoby – opiekun (art. 98 § 1 lub art. 155 i 175 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Przestępstwo zniewagi zarówno w typie podstawowym (zagrożonym karą grzywny lub ograniczenia wolności), jak i kwalifikowanym (zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku) jest występkiem ściganym z oskarżenia prywatnego, co zależy wyłącznie od woli pokrzywdzonego (art. 216 § 5 Kodeksu karnego). Aby dochodzić niniejszego, należy skierować do sądu rejonowego miejsca zamieszkania prywatny akt oskarżenia – nie jest to przestępstwo dochodzone przez oskarżyciela publicznego, a więc prokuratora.

Naruszenie dóbr osobistych i pozew cywilny

Z całkiem innej strony należy także wskazać, iż poprzez powyższe stwierdzenia można naruszyć dobra osobiste, o czym wspomniałam na początku.

Zgodnie bowiem z treścią art. 23 Kodeksu cywilnego „dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach”.

Zgodnie natomiast z treścią art. 24 § 1 „ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny”.

Z uwagi na powyższe, może Pani dochodzić wszelkich roszczeń w tym zakresie – zarówno na drodze karnej, jak i cywilnej. Proponuję w pierwszej kolejności skierować do drugiej strony ostateczne wezwanie do zaprzestania powyższych naruszeń i wystosowania przeprosin pod rygorem skierowania sprawy do sądu. Spraw z prywatnego aktu oskarżenia jest bardzo dużo i cieszą się one dużym powodzeniem. W przypadku kierowania sprawy do sądu, proszę załączyć zrzuty i wydruki powyższych nagrań oraz publicznego znieważenia, może być adekwatny także dowód z zeznań świadków – będzie to wystarczające dla wymierzenia sprawcy kary.