Żądania poręczyciela pożyczki sprzed dziesięciu lat

Spłacenie zadłużenia przez poręczyciela i roszczenie regresowe w stosunku do dłużnika głównego

Spłacenie zadłużenia przez poręczyciela nie powoduje wygaśnięcia długu głównego. Poręczyciel wstępuje bowiem z mocy ustawy w prawa zaspokojonego wierzyciela do wysokości dokonanej zapłaty (art. 518 Kodeksu cywilnego) i służy mu roszczenie regresowe w stosunku do dłużnika głównego o zwrot całej kwoty, którą zapłacił wierzycielowi.

Jeśli brat Pani męża jako poręczyciel spłacił jego dług, to zgodnie z powyższym ma prawo dochodzić od Pani męża zapłaconej przez siebie kwoty.

Przedawnienie roszczenia nabytego przez poręczyciela wobec dłużnika głównego

Jeśli chodzi o przedawnienie tego roszczenia, to zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17.07.2003 r., sygn. akt III CZP 43/03, „roszczenie nabyte przez poręczyciela na podstawie przepisu art. 518 § 1 pkt 1 KC przedawnia się w terminie przewidzianym dla przedawnienia roszczenia wierzyciela wobec dłużnika głównego. Innymi słowy bieg przedawnienia uzyskanej przez poręczyciela wierzytelności nie biegnie od nowa od momentu wstąpienia poręczyciela w prawa wierzyciela, ale biegnie w dalszym ciągu. Przedawnienie roszczenia poręczyciela następuje w tym samym terminie co przedawnienie roszczenia wierzyciela, w którego prawa wierzyciel wstąpił”.

Z pytania wynika, że Pani mąż zaciągnął pożyczki. Termin przedawnienia roszczenia o zwrot pożyczki wynosi dziesięć lat, zaś w przypadku gdy jest to związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, termin ten wynosi trzy lata od ustalonego przez strony dnia zwrotu pożyczki.

Dla jasności podam następujący przykład. Poręczyciel zapłacił na rzecz banku kwotę niespłaconego przez dłużnika kredytu po upływie 2 lat od dnia wskazanego jako termin spłaty kredytu. W dniu zapłaty poręczyciel wstąpił w prawa wierzyciela (banku) w zakresie spłaconej wierzytelności, jednakże jej przedawnienie nastąpi już po upływie roku od tego momentu (termin przedawnienia przy umowie kredytu wynosi bowiem 3 lata).

Jeśli na podstawie powyższych informacji dojdzie Pani do wniosku, że roszczenie brata męża się przedawniło, wówczas Pani mąż będzie mógł się uchylić od spełnienia tego roszczenia. Zgodnie bowiem z art. 117 § 2 Kodeksu cywilnego „po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia”.

Termin przedawnienie roszczenia poręczyciela

Analizując przepisy prawne oraz orzecznictwo uważam, że w przedmiotowej sprawie nastąpiło przedawnienie roszczenia brata jako poręczyciela. Brat, spłacając Pani męża, wstąpił w prawa zaspokojonego wierzyciela (a więc w miejsce instytucji, która udzieliła pożyczek mężowi). Powinien on bowiem dochodzić roszczenia w takim terminie, jaki przysługiwał instytucji, która udzieliła pożyczki na wyegzekwowanie długu od Pani męża (z reguły to 3 lata).

Przykład: mąż zaciągnął pożyczkę w banku w 1998 r. i miał ją zwrócić przykładowo 1 czerwca 1999 r. Przedawnienie roszczenia banku nastąpiłoby w takiej sytuacji w dniu 1 czerwca 2002 r. (obowiązuje tu bowiem 3-letni termin przedawnienia liczony od dnia, w którym miał nastąpić zwrot pożyczki).

Brat jako poręczyciel spłacił dług męża przykładowo w 2000 r. i z chwilą tej spłaty wstąpił w prawa wierzyciela (banku). Co za tym idzie, miał on czas na dochodzenie zapłaty od Pani męża do końca dnia 1 czerwca 2002 r. (tego dnia bowiem uległoby przedawnieniu roszczenie banku).

Terminem przedawnienia jest taki termin, który ogranicza pod względem czasowym dochodzenie roszczenia majątkowego, a skutkiem jego bezskutecznego upływu nie jest wygaśnięcie roszczenia, lecz niemożność jego dochodzenia. Wierzyciel, którego roszczenie uległo przedawnieniu, nie może dochodzić od dłużnika zwrotu korzyści, polegającej na zachowaniu przez niego w swoim majątku tego, co powinien świadczyć wierzycielowi.

Sąd Najwyższy określił charakter przepisów o przedawnieniu oraz ich sens prawny, stwierdzając, że przepisy o przedawnieniu „mają charakter stabilizujący stosunki prawne i gwarantują ich pewność (...), dopuszczenie bowiem możliwości realizowania roszczeń bez jakiegokolwiek ograniczenia w czasie prowadziłoby do sytuacji, w której strona pozostawałaby przez dziesiątki lat w niepewności co do swej sytuacji prawnej” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1991 r., sygn. akt III CRN 500/90).

Czy fakt przedawnienia roszczenia oznacza jego całkowite wygaśnięcie?

Fakt, że roszczenie brata męża się przedawniło, nie oznacza jednak, że zobowiązanie męża wygasło. Przedawnione roszczenie bowiem nie wygasa, lecz przekształca się w roszczenie naturalne, co oznacza w tym wypadku pozbawienie tego roszczenia ochrony sądowej. Co za tym idzie, brat męża będzie mógł np. skierować pozew do sądu o zapłatę, sąd natomiast nie weźmie pod uwagę kwestii przedawnienia z urzędu. To bowiem obowiązkiem dłużnika jest podniesienie zarzutu przedawnienia. Zarzut ten nie musi być podniesiony w toku procesu, może on być podniesiony także przed wytoczeniem powództwa, gdy tylko wierzyciel zażąda od dłużnika spełnienia świadczenia. Jeżeli wierzyciel (w tym wypadku brat męża) nie zgodzi się z podniesionym poza sądem zarzutem przedawnienia i pomimo to wystąpi do sądu z przedawnionym roszczeniem przeciwko dłużnikowi (Pani mężowi), to moim zdaniem dłużnik w trakcie procesu powinien ponownie podnieść taki zarzut raz jeszcze.

W związku z powyższym w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty przysłane przez doradcę finansowego proponuję podnieść zarzut przedawnienia roszczenia brata męża i w związku z tym odmówić zapłaty żądanych należności.

W tym miejscu informuję, że za dodatkową opłatą nasz serwis oferuje napisanie projektu takiej odpowiedzi.