Zachowek dla przyrodniej siostry

Zasady dziedziczenia po zmarłym - zachowek dla dziecka

Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego, zstępnym (czyli dzieciom, wnukom itd.), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek).

Zasady dziedziczenia ustawowego reguluje w przypadku Pana przyrodniej siostry art. 931 § 1, zgodnie z którym, w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże, część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Oznacza to, iż Pana przyrodniej siostrze, w przypadku dziedziczenia ustawowego, przysługiwałaby 1/3 spadku po ojcu, tak jak Panu i Pana matce (o ile nie ma Pan innego rodzeństwa).

Ustalenie wartości przekazanego majątku w celu wyliczenia zachowku

W pierwszej kolejności należy ustalić wartość przekazanego Panu majątku. Jak wynika z przedstawionego opisu sytuacji, darowany Panu przez Pana rodziców dom oraz działka stanowiły wspólna własność Pana rodziców. Zgodnie z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przyjmuje się, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Oznacza to, iż Pana ojciec darował Panu połowę domu oraz działki i to od tej wartości ustala się kwotę otrzymanej przez Pana darowizny, która może być doliczona do kwoty od której obliczany jest zachowek. Co do zasady kwota, o której mowa w art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego, obejmuje cały majątek zmarłego, wraz z dokonanymi przez niego darowiznami (i to od tej kwoty oblicza się odpowiednio 2/3 lub 1/2 udziału spadkowego osoby uprawnionej do zachowku).

Kiedy od darowizny nie należy się zachowek?

Tym niemniej, w myśl art. 994 Kodeksu cywilnego, nie wszystkie darowizny podlegają zaliczeniu do kwoty stanowiącej podstawę obliczania zachowku:

„Art. 994 kodeksu cywilnego

§ 1. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.

§ 2. Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego.

§ 3. Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa”.

W myśl cytowanego przepisu po upływie kolejnych 5 lat od chwili obecnej (co da nam w sumie 10 lat od momentu dokonania darowizny), nie będzie możliwe doliczenie otrzymanej przez Pana darowizny do spadku po Pana ojcu i dochodzenie z tego tytułu zachowku.

Uprawnienie do zachowku następuje po śmierci spadkodawcy

W chwili obecnej nie ma Pan żadnego zobowiązania wobec Pana przyrodniej siostry. Uprawnienie do zachowku aktualizuje się bowiem dopiero w momencie śmierci spadkodawcy (Pana ojca).