Wystąpienie wspólnika z dwuosobowej spółki jawnej

Konsekwencje wystąpienia wspólnika z dwuosobowej spółki jawnej

Wystąpienie wspólnika z dwuosobowej spółki jawnej spowoduje jej rozwiązanie (art. 58 pkt 5 Kodeksu spółek handlowych), a w konsekwencji – konieczność przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, chyba że uzgodnili Panowie lub uzgodnią inny sposób zakończenia działalności spółki (art. 67 K.s.h.).

Mogą Panowie zatem ustalić inne zasady doprowadzenia do zakończenia bytu spółki aniżeli postępowanie likwidacyjne. Po pierwsze można się umówić na podział majątku w naturze poprzez odpowiedni podział składników majątkowych między Panów bez konieczności spieniężenia majątku spółki. Po drugie, możliwe jest zbycie przedsiębiorstwa spółki, czy jego zorganizowanej części na rzecz osób trzecich lub na rzecz jednego wspólnika z obowiązkiem spłaty udziałów na rzecz drugiego (art. 66 K.s.h.). Po trzecie, można przenieść niektóre aktywa spółki do istniejącej lub utworzonej spółki. Nie ma przeszkód, aby kumulować sposoby podziału.

Jeśli w umowie nie zostały uregulowane inne sposoby zakończenia bytu spółki aniżeli postępowanie likwidacyjne, mogą Panowie to aktualnie uczynić w drodze uchwały. Jeżeli jednak w umowie spółki uregulowano wyraźnie upłynnienie majątku spółki jako sposób likwidacji, konieczna będzie zmiana umowy spółki, gdyż zwykła uchwała wówczas nie wystarczy.

Jakie instytucje należy powiadomić o fakcie rozwiązania spółki?

Należy nadto pamiętać, że o fakcie rozwiązania spółki winni Panowie zawiadomić następujące instytucje:

• Krajowy Rejestr Sądowy – w celu wykreślenia spółki z rejestru należy złożyć wypełniony formularz KRS-X2 wniosek o wykreślenie podmiotu z KRS oraz wnieść opłatę sądową od wniosku w wysokości 300 zł oraz opłatę za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w wysokości 250 zł;
• urząd statystyczny – w celu zlikwidowania REGONU spółki; wniosek o skreślenie przedsiębiorcy z krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej składa się na formularzu RG-2, wniosek ten jest wolny od opłat;
• urząd skarbowy:
  1. po pierwsze w celu aktualizacji numeru identyfikacji podatkowej NIP – należy wypełnić formularz NIP-2 z zaznaczonym w bloku A kwadratem „zgłoszenie aktualizacyjne”, załączając oryginały (do wglądu) oraz kserokopie dokumentów potwierdzających fakt likwidacji działalności gospodarczej, a w szczególności: wykreślenie z Krajowego Rejestru Sądowego (postanowienie sądu rejestrowego), wykreślenie z rejestru REGON, oświadczenie o wystąpieniu wspólnika ze spółki;
  2. po drugie, w celu rozliczenia się – zaprzestanie wykonywania działalności opodatkowanej VAT przez spółkę wymaga zgłoszenia na druku VAT-Z. Zgłoszenie należy złożyć do naczelnika US właściwego dla spółki w ostatnim dniu wykonywania działalności opodatkowanej VAT;
• ZUS – w celu wyrejestrowania;
• bank – w celu likwidacji konta.

Rozwiązanie spółki przez sąd

Warto także wziąć pod uwagę art. 63 Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd. Sąd wówczas może przyznać na podstawie art. 66 K.s.h. drugiemu wspólnikowi prawo do przejęcia majątku spółki z obowiązkiem rozliczenia się z występującym wspólnikiem.

Za „ważne powody” uznaje się m.in. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika. Konsekwencją takiego rozstrzygnięcia powinno być wykreślenie spółki z KRS i wpisanie wspólnika jako indywidualnego przedsiębiorcy (osoby fizycznej). Przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi podlegają wpisowi do Ewidencji Działalności Gospodarczej. W takiej sytuacji dochodzi do swoistego przekształcenia spółki jawnej dwuosobowej w przedsiębiorcę jednoosobowego. Kontynuujący prowadzenie działalności powinien działać pod tym samym numerem NIP i REGON. Przedsiębiorca jednoosobowy będzie musiał jednak powtórnie wystąpić o koncesje, zezwolenia itp. Koniecznym warunkiem prowadzenia działalności gospodarczej po przekształceniu w przedsiębiorcę jednoosobowego jest rozliczenie z występującym wspólnikiem.

Możliwe jest albo wprowadzenie do spółki innego wspólnika albo żądanie rozwiązania umowy spółki przez sąd na podstawie art. 63 K.s.h. przy równoczesnym przyznaniu Panu prawa do przejęcia majątku spółki z obowiązkiem rozliczenia się z występującym wspólnikiem.

Jeśli natomiast zdecydują Panowie, że wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej odbędzie się poprzez uprzedni zakup udziałów przez osobę trzecią, to przede wszystkim muszą Państwo zmienić umowę spółki. Fakt zmiany umowy spółki musi zostać zgłoszony do KRS (KRS-Z1 wraz z załącznikami KRS-ZB i KRS-ZK, jeśli były wspólnik był uprawniony do reprezentacji). Do druków należy załączyć dokumenty będące podstawą wniosku, np. umowę zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika czy pismo w sprawie wypowiedzenia umowy spółki. Na osobnej kartce aktualną listę wspólników z nazwiskami i imionami albo firmami (nazwami) wspólników oraz ich adresami (adresami do doręczeń). Nie można zapomnieć również o załączeniu do wniosku dowodu wpłaty kwoty 650 zł (tj. 400 zł – koszt opłaty sądowej i 250 zł – ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym). W Urzędzie Statystycznym wypełnić należy RG-1, w urzędzie skarbowym – NIP-2, w ZUS – informację o składzie osobowym spółki.

Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę

Najprościej będzie, jeśli wspólnik, który chce wystąpić, przeniósł – za Pana zgodą – ogół praw i obowiązków na inną osobę.

W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki (art. 32 K.s.h.).

Nowy wspólnik odpowiada za wszystkie zobowiązania spółki oraz zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce. Tym samym osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe nie tylko po, ale także przed dniem jej przystąpienia do spółki.

Występujący wspólnik nie odpowiada za zobowiązania spółki powstałe po jego wystąpieniu.

Przeniesienie udziału w spółce jawnej może być dokonane w dowolnej formie – umowa ta może więc być zawarta zarówno w formie aktu notarialnego, pisemnej, a nawet w formie ustnej. Zależy to od woli stron. Ze względów praktycznych i dla celów dowodowych zaleca się jednak, aby umowa została sporządzona co najmniej w formie pisemnej.

Ustawodawca nie określił, co ma się znaleźć w treści tej umowy.

„Ja niżej podpisany(a) zobowiązuję się zbyć na rzecz ... swój udział w spółce ... za cenę ...”.

Zmiana umowy spółki

Dotychczasowi wspólnicy jednomyślnie muszą zmienić umowę spółki w formie aneksu w przedmiocie dopuszczenia przeniesienia ogółu praw i obowiązków na inną osobę. Dodatkowo musi być Pana zgoda na zbycie udziału.

Następnie należy zawiadomić KRS poprzez złożenie formularza KRS Z1 (zmiana umowy spółki), KRS ZB (zmiana wspólników), KRS-ZK (gdy były wspólnik był uprawniony do reprezentacji). Do druków należy załączyć dokumenty będące podstawą wniosku, umowę zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika wraz z Pana zgodę. Na osobnej kartce aktualną listę wspólników z nazwiskami i imionami albo firmami (nazwami) wspólników oraz ich adresami (adresami do doręczeń). Nadto do wniosku należy załączyć dowód wpłaty kwoty 650 zł (tj. 400 zł – koszt opłaty sądowej i 250 zł – ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym). Na koniec należy o zmianach tych powiadomić Urząd Skarbowy i ZUS.

Wystąpienie wspólnika ze spółki poprzez zmianę wspólnika oznacza również konieczność sporządzenia spisu z natury na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych. Obowiązek ten wynika z § 27 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, którego przepisy przewidują taki obowiązek między innymi w razie zmiany wspólnika. O zamiarze sporządzenia takiego spisu należy powiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu.