Wyrównanie opłat za wodę

Termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe

Istotą sporu jest zasadność tzw. wyrównania opłat za wodę za okres od lipca 2007 r. do stycznia 2012 r.

Pierwsza sprawa dotyczy przedawnienia. Otóż należy odróżnić przedawnienie opłat za wodę w relacjach wspólnota mieszkaniowa–dostawca od przedawnienia w relacjach wspólnota mieszkaniowa–jej członkowie czy też spółdzielnia–lokatorzy (członkowie spółdzielni).

Co do zasady należności za gaz, energię elektryczną i inne media przedawniają się po 2 latach od upływu terminu płatności. Zgodnie z art. 554 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) „roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem lat dwóch”. Zgodnie z art. 555, w którym zapisano, że przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży praw, dwuletni termin przedawnienia odnosi się także do sprzedaży m.in. energii cieplnej. W terminie dwu lat przedawniają się – na podstawie art. 751 K.c. – także opłaty za usługi komunalne, takie jak wywóz śmieci, odbiór ścieków itp., świadczone przez przedsiębiorstwa, opłaty za wodę.

Termin przedawnienia płatności rachunku za wode

Termin przedawnienia liczy się od dnia, w którym upłynął termin płatności danego rachunku czy zaliczki na poczet opłat.

Jednakże w Pani przypadku obowiązują nieco inne zasady. Przede wszystkim spółdzielnia mieszkaniowa nie jest dostawcą wody, nie jest przedsiębiorstwem, o którym mowa w art. 554 K.c. (przedsiębiorstwem tym jest przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne, które taką wodę dostarcza). Spółdzielnia płaci rachunki zbiorowo za wodę wobec dostawcy (i przedawnienie roszczeń dostawcy wobec spółdzielni z tych rachunków wynosi rzeczywiście 2 lata) od dnia płatności każdego z rachunków. Natomiast opłaty, które są należne na rzecz spółdzielni, są opłatami obciążającymi członków z tytułu członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej. Do takich roszczeń należy moim zdaniem zastosować art. 118 K.c., mówiący o ogólnym terminie przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe, tj. 3 lata od dnia, kiedy roszczenie stało się wymagalne. Co prawda istnieje pogląd, ze opłaty za wodę należy podzielić nijako na dwie części: jedną – stałą (zaliczki) i drugą – wyrównawczą (wynikającą z różnicy między zużyciem rzeczywistym a opłaconym). Ta pierwsza miałaby mieć charakter świadczenia okresowego, druga – już nie (wówczas stosowałby się do niej 10-letni termin przedawnienia). Niemniej jednak takie rozróżnienie wydaje się mało praktyczne i choć podnoszone niekiedy w literaturze i orzecznictwie, raczej nie spotyka się z aprobatą. Wydaje się, że wszelkie należności dotyczące mediów (prąd, woda, gaz) regulowane przez członków wspólnoty/spółdzielców na rzecz wspólnoty mieszkaniowej/spółdzielni winny być traktowane jako świadczenia okresowe i podlegać 3-letniemu przedawnieniu.

Dodam, że można jeszcze rozważać korzystniejszy krótszy termin przedawnienia (2-letni) wynikający z cytowanego art. 751 pkt 1) K.c. – z upływem lat dwóch przedawniają się roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju. Jednakże roszczenie spółdzielni nie jest roszczeniem o wynagrodzenie ani o zwrot poniesionych wydatków. Jest to roszczenie wynikające ze stosunku wewnątrzspółdzielczego, którego źródłem jest regulamin rozliczania opłat za wodę. Niemniej oczywiście zarzut taki można zawsze podnieść.

Wezwanie do zapłaty wyrównania za wodę

Kolejna kwestia to od kiedy liczyć przedawnienie. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Obowiązujący u Pani regulamin rozliczania opłat za wodę powinien wskazywać, na jakich zasadach odbywa się wyrównanie opłat. Albo było tak, że dokonywano odczytu wodomierzy, albo też było tak, że lokatorzy mieli sami podawać stan licznika wody. Trzeba to zweryfikować. W każdym razie regulamin ten musiał wskazywać także datę płatności wyrównania opłat. Np. do 10 stycznia następnego roku za rok poprzedzający, czyli do 10 stycznia 2008 r. za rok 2007 r. W takim przypadku bieg przedawnienia rozpoczynałby się w dniu 10 stycznia 2008 r.

Jeśli chodzi o to, czy lokatorzy są zobowiązani do podawania odczytów z wodomierzy samodzielnie, to kwestię tę reguluje regulamin rozliczania opłat w Pani spółdzielni i proszę o jego nadesłanie – być może jest dostępny w Internecie na stronie spółdzielni, a jeśli go nie ma – to dostępny jest w siedzibie zarządu spółdzielni.

Jeśli chodzi o odbiór listu informującego o zaległości lub braku dostarczenia odczytu, to nie ma on wpływu na bieg przedawnienia. Wezwanie do zapłaty nie przerywa bowiem biegu przedawnienia i to niezależnie od tego, czy jest odebrane, czy też nie (orzeczenie GKA z 21.08.1982 r., OSPiKA 1984, poz. 99).

Sposób rozliczania zużycia wody w budynkach wielolokalowych 

Natomiast kolejną kwestią jest to, w jaki sposób naliczono opłaty za wodę. Jaką przyjęto podstawę? Tak jak wspominałem, regulamin rozliczeń za wodę powinien wskazywać sposoby rozliczenia i tutaj znów konieczna będzie analiza tego regulaminu. Dodam jednak, że zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy z 07.06.2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków „jeżeli odbiorcą usług jest wyłącznie właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego lub budynków wielolokalowych, jest on obowiązany do rozliczenia kosztów tych usług. Suma obciążeń za wodę lub ścieki nie może być wyższa od ponoszonych przez właściciela lub zarządcę na rzecz przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego”. Spółdzielnia ma więc prawo pobierać za wodę opłatę tylko w takiej wysokości, jaka jest niezbędna do pokrycia kosztów opłat na rzecz miasta (przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego). Jeśli natomiast spółdzielnia ma własne ujęcie wody i podlega sama pod ustawę z 07.06.2001 r., wówczas zgodnie z art. 27 „ilość wody dostarczonej do nieruchomości ustala się na podstawie wskazania wodomierza głównego, a w przypadku jego braku w oparciu o przeciętne normy zużycia wody. Minister (…) określi, w drodze rozporządzenia, warunki prowadzenia rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzenie ścieków, biorąc pod uwagę wyposażenie nieruchomości w przyrządy i urządzenia pomiarowe.”

Przeciętne normy zużycia wody w lokalu mieszkalnym

14 stycznia 2002 r. Minister Infrastruktury wydał rozporządzenie w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody. Rozporządzenie to określa, że w gospodarstwach domowych wyposażonych w wodociąg, łazienkę, lokalne źródło ciepłej wody, podłączonych do kanalizacji miejskiej przeciętna norma zużycia wody na jednego mieszkańca wynosi 3 m³ miesięcznie. Zgodnie z wyżej wymienionymi przepisami prawa, w lokalach bez wodomiarów spółdzielnia nie ma prawa pobierać opłat za więcej niż 3 m³ wody.

Jeszcze jedna sprawa odnośnie biegu przedawnienia – należy oczywiście odmówić zapłaty tzw. wyrównania opłat i najlepiej nie wdawać się w dyskusję lub pisemną polemikę, ponieważ może to doprowadzić do tzw. często przypadkowego uznania długu przez Panią (np. powie Pani, ze prosi o rozłożenie na raty), co przerwie bieg przedawnienia (skoro ktoś prosi o rozłożenie na raty, to znaczy, ze dług co do zasady uznaje, tylko kwestionuje termin płatności). Najlepiej albo w ogóle nie odpowiadać, albo odpisać krótko, iż nie uznaje Pani zadłużenia. Jest duże prawdopodobieństwo oczywiście, że sprawa trafi do sądu. Więcej informacji mógłbym udzielić po zapoznaniu się z regulaminem, gdyż część roszczeń spółdzielni mogłaby okazać się zasadna (jeśli np. rozliczenie jest dokonane prawidłowo). Wtedy kwestionowanie kwoty, którą powinna Pani zapłacić, mogłoby narazić Panią na niepotrzebny proces i koszty sądowe. Co innego w przypadku tej części roszczenia, która jest przedawniona, lub jeśli przedstawiony przez spółdzielnię sposób rozliczenia nie wynika z regulaminu.