Zwolnienie pracownika z przyczyn ekonomicznych

Rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika

Najistotniejszą kwestią z punktu widzenia pracownika, z którym zakład pracy rozwiązuje stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracownika na ogół jest odprawa pieniężna określona w ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.).

Jednakże to świadczenie nie będzie Pani przysługiwać, ponieważ przepisy ustawy mają zastosowanie do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników w razie konieczności rozwiązania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (art. 1.1 ww. ustawy). Natomiast Pani w treści pytania napisała, iż pracodawca zatrudnia 10 osób.

Także Kodeks pracy nie przewiduje odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika.

Likwidacja stanowiska pracy w przyczyn ekonomicznych

Odnosząc się do trybu rozwiązania umowy o pracę trudno mi jest jednoznacznie ocenić, który z nich (wypowiedzenie czy porozumienie stron) będzie korzystniejszy. Przychylałabym się do rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę z zaznaczeniem, iż wypowiedzenie następuje z przyczyny niedotyczącej pracownika, tj. likwidacji stanowiska z przyczyn ekonomicznych.

Na marginesie wskażę tylko, że Kodeks pracy (zwany dalej K.p.) nie przewiduje wypowiedzenia umowy o pracę „z winy pracodawcy”. Rozwiązanie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia jest zwykłym sposobem rozwiązania umowy o pracę, do którego mają prawo obie strony: pracownik i pracodawca. Przy tym trybie nie ma większego znaczenia wina którejkolwiek ze stron (inaczej niż przy rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia).

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem

Argumenty przemawiające za oświadczeniem Pani pracodawcy o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem są następujące:

• Przysługuje Pani prawo do jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia (ponieważ jest Pani zatrudniona co najmniej sześć miesięcy – art. 36 § 1 pkt 2 K.p.). Czyli załóżmy, że w dniu 11 kwietnia pracodawca składa oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę. Wówczas stosunek pracy rozwiąże się dopiero z dniem 31 maja.
• W okresie trwania wypowiedzenia przysługuje Pani zwolnienie na poszukiwanie pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w wymiarze dwóch dni roboczych (art. 37 § 1 i § 2 pkt 1 K.p.).
• W oświadczeniu o wypowiedzeniu pracodawca jest obowiązany wskazać przyczynę wypowiedzenia – w Pani przypadku będzie to likwidacja stanowiska z przyczyn ekonomicznych. Dlatego także w tym przypadku nie musi się Pani martwić, czy przyszli potencjalni pracodawcy nie będą mieli wątpliwości co do tego, czy wypowiedzenie umowy było spowodowane przyczynami leżącymi po Pani stronie.
• W przypadku, gdyby powzięła Pani wątpliwości co do prawdziwości przyczyny wypowiedzenia albo poprawności dokonanego wypowiedzenia, będzie Pani mogła odwołać się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia złożenia przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę, czego nie może Pani uczynić w przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem stron.

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron a prawo do zasiłku dla bezrobotnych

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron jest także dla Pani korzystne, ale straci Pani prawo do dwóch dni na poszukiwanie pracy oraz możliwość ewentualnego odwołania się do sądu. W sytuacji, gdzie przyczyną jest likwidacja stanowiska różnice (jak widać powyżej) są minimalne. Gdyby Pani zdecydowała się na porozumienie stron proszę domagać się wpisania w treść oświadczenia, co jest przyczyną takiego stanu rzeczy (z przyczyny leżącej po stronie pracodawcy: likwidacja stanowiska z przyczyn ekonomicznych).

Piszę o tym pod kątem ewentualnego prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 ze zm.) prawo do zasiłku nie przysługuje, jeżeli w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem w urzędzie pracy rozwiązano stosunek pracy na mocy porozumienia stron, chyba że porozumienie stron nastąpiło z powodu zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop

W każdym natomiast przypadku za niewykorzystany urlop powinna Pani otrzymać ekwiwalent pieniężny (za każdy dzień przysługującego, a niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego – art. 171 § 1 K.p.). Pracodawca może Panią zobowiązać do wykorzystania zaległego urlopu w okresie wypowiedzenia umowy. Jeżeli Pani tego świadczenia nie otrzyma może Pani złożyć pozew do sądu pracy o jego wypłatę (ma Pani możliwość domagania się wypłaty ekwiwalentu w ciągu trzech lat, po tym terminie roszczenie ulega przedawnieniu).

Mając na uwadze powyższe, proszę się dowiedzieć, kiedy pracodawca chciałby rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron. Jeżeli będzie to dłuższy okres, niż czas trwania wypowiedzenia, z pewnością będzie to dla Pani korzystne. W innym przypadku korzystniejsze będzie dokonanie przez pracodawcę wypowiedzenia. Jeżeli rozwiążecie Państwo stosunek pracy na mocy porozumienia stron, proszę pamiętać, że stosunek pracy ustanie z dniem wskazanym w tym oświadczeniu. Proszę także dopilnować, aby przyczyna wypowiedzenia (albo wskazana w oświadczeniu o rozwiązaniu za porozumieniem stron) była prawdziwa i dokładnie opisana.