Wypowiedzenie pełnomocnictwa

Oświadczenie woli o odwołaniu pełnomocnictwa

Udzielone pełnomocnictwo jest pełnomocnictwem ogólnym związanym z czynnościami zwykłego zarządu nieruchomością, udzielone – jak sądzę – w zwykłej tylko formie pisemnej.

Zgodnie z treścią art. 101 § 1 Kodeksu cywilnego (w skrócie: K.c.) pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

Przepis ten nie wspomina o żadnej szczególnej formie odwołania pełnomocnictwa, odwołanie go jako jednostronna czynność prawna dochodzi do skutku przez złożenie przez mocodawcę (czyli Pana) oświadczenia woli o odwołaniu pełnomocnictwa. Oświadczenie takie może zostać złożone przede wszystkim pełnomocnikowi i następuje z chwilą dojścia do niego oświadczenia o odwołaniu w taki sposób, że mógł on się zapoznać z jego treścią (art. 61 § 1-2 K.c.).

Przepis art. 61 K.c. mówi, że oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią, a oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.

Dodam tylko, że w odniesieniu do doręczeń dokonywanych za pośrednictwem poczty w judykaturze przyjęto, że jeżeli treść oświadczenia woli składanego innej osobie zawarta jest w piśmie przesłanym pocztą, a przesyłka – wobec niemożności doręczenia – zostanie pozostawiona w urzędzie pocztowym z powiadomieniem o tym adresata, dojście oświadczenia do wiadomości tej osoby w rozumieniu art. 61 K.c. następuje z chwilą doręczenia pisma w dniu przyjętym analogicznie do daty doręczenia pisma sądowego w trybie art. 139 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego; w skrócie: K.p.c. (wyrok SN z dnia 15 stycznia 1990 r., I CR 1410/89, Lex nr 9006). Jednak według nowszego stanowiska SN dopiero dwukrotne awizowanie przesyłki poleconej zawierającej oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu stosunku pracy stwarza domniemanie faktyczne możliwości zapoznania się przez pracownika z jego treścią, co oznacza przerzucenie na niego ciężaru dowodu braku możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia pracodawcy (wyrok SN z dnia 5 października 2005 r., I PK 37/05, OSNP 2006, nr 17-18, poz. 263).

Odwołanie pełnomocnictwa i żądanie zwrotu dokumentu pełnomocnictwa

Ważne jest tylko to, aby z treści pisma wynikało, co chce Pan uczynić, czyli – w tym konkretnym przypadku – że odwołuje Pan udzielone wcześniej pełnomocnictwo i żąda zwrotu dokumentu pełnomocnictwa.

Może więc Pan wysłać pismo drogą elektroniczną (mejlem albo SMS-em), ale ponieważ może Pan chcieć wyciągnąć z tego tytułu na przyszłość skutki prawne, dla celów dowodowych (ponieważ potem pełnomocnik może twierdzić, że mejl czy SMS nigdy do niego nie dotarł) polecałabym jednak wysłać oświadczenie o odwołaniu pełnomocnictwa w taki sposób, aby mieć dowód jego doręczenia tego pisma pełnomocnikowi, czyli np. poprzez pocztę (będzie to, jak rozumiem, przesyłka zagraniczna). Jednakże jak już wcześniej wspomniałam, chodzi tu najbardziej o ewentualne późniejsze kwestie dowodowe.

Pyta Pan, czy zawiadomić o wypowiedzeniu pełnomocnictwa inne osoby – np. współwłaścicieli i wynajmujących lokale – więc wyjaśnię, że do skuteczności odwołania pełnomocnictwa nie jest to konieczne, ale jak najbardziej leży w Pana interesie, aby wszyscy, którzy w Pana imieniu kontaktują się z pełnomocnikiem, byli o tym fakcie poinformowani, a to z uwagi na treść art. 105 K.c., który poniżej przywołam.

Jak się podnosi w literaturze przedmiotu, jest dopuszczalne odwołanie pełnomocnictwa przez oświadczenie woli złożone osobie trzeciej, z którą pełnomocnik miał dokonać czynności prawnej w imieniu mocodawcy (J. Fabian, Pełnomocnictwo, Warszawa 1963, s. 108; System prawa cywilnego, t. I, 1985, s. 787; Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, t. I, Warszawa 2011, s. 480; Komentarz, t. I, 1972, s. 241; por. wyr. SN z dnia 10 października 2002 r., V CKN 1234/00, w którym sąd uznał, że wystarczające jest, gdy oświadczenie o odwołaniu pełnomocnictwa dotrze do samego pełnomocnika, co oznacza, że odwołanie to nie musi również dotrzeć do kontrahenta, z którym pełnomocnik ma zawierać umowę), a także przez oświadczenie skierowane do nieokreślonych osób (S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego, Warszawa 2007, s. 427 przyjmuje ten sposób odwołania, gdy pełnomocnictwo zostało tak właśnie udzielone).

Wydaje się, że takie rozwiązanie najlepiej odpowiada interesom mocodawcy ze względu na oparcie pełnomocnictwa na istnieniu jego zaufania do pełnomocnika. Gdyby odwołanie wymagało złożenia oświadczenia wyłącznie pełnomocnikowi, mocodawca nie mógłby wykonać swego prawa w sytuacji, gdy jego oświadczenie nie mogłoby dojść do pełnomocnika na skutek uchylania się przez niego od jego odebrania. Wydaje się, że ze względów praktycznych uzasadnione jest poinformowanie pełnomocnika o odwołaniu pełnomocnictwa (Z. Radwański, Prawo cywilne, Warszawa 1993, s. 211).

Dokonywanie i imieniu mocodawcy czynności prawnej po wygaśnięciu pełnomocnictwa

Z kolei art. 105 K.c. stanowi, że jeżeli pełnomocnik po wygaśnięciu umocowania dokona w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, czynność prawna jest ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć. Dlatego właśnie lepiej jest poinformować najemców lokali, którzy uiszczają czynsz na rzecz Pańskiego pełnomocnika. Oczywiście nie będzie Pan pewnie w stanie zawiadomić wszystkich potencjalnych zainteresowanych, ale lokatorów z pewnością, więc aby wykluczyć możliwość dalszego nieuczciwego zachowania pełnomocnika wobec Pana, proszę porozsyłać informacje do tych osób. To samo oczywiście proszę uczynić w stosunku do pozostałych współwłaścicieli.

I jeszcze słowo na temat ostatniego zapisu, który powinien znaleźć się w piśmie o odwołaniu udzielonego pełnomocnictwa – żądania zwrotu dokumentu. Zgodnie bowiem z art. 102 K.c. po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa. Może żądać poświadczonego odpisu tego dokumentu; wygaśnięcie umocowania powinno być na odpisie zaznaczone. Jeśli pełnomocnik nie zwróci dokumentu, będzie Pan mógł dochodzić w drodze powództwa zwrotu dokumentu pełnomocnictwa (tak: M. Piekarski, w: Komentarz, t. I, 1972, s. 245).