Wypowiedzenie umowy o pracę w trakcie urlopu bezpłatnego a ubezpieczenie ZUS

Wypowiedzenie z pracy w czasie trwania urlopu bezpłatnego

Tak, może Pani złożyć wypowiedzenie z pracy w czasie trwania urlopu bezpłatnego – nie ma w tym zakresie ograniczenia. W takiej sytuacji to pracodawca jest ograniczony zakazem wynikającym z art. 41 Kodeksu pracy (K.p.), który stanowi, że nie może on wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Urlop bezpłatny a opłacanie składek ZUS z jednoosobowej działalności gospodarczej 

Oczywiście może Pani założyć działalność gospodarczą, nie ma w tym zakresie żadnego zakazu. Jednakże taka działalność – nastawiona jedynie na odprowadzanie składek, a nie na osiąganie zysku (szczególnie jeśli nie podejmowałaby Pani faktycznie żadnych czynności związanych z prowadzeniem działalności) – może zostać uznana przez ZUS za pozorną, założoną jedynie celem uzyskania ubezpieczenia i w konsekwencji świadczeń z ZUS-u. Gdyby ZUS stwierdził takie powody założenia firmy, mógłby zanegować uznanie Pani w tym czasie za ubezpieczoną i odmówić wypłaty świadczeń (np. zasiłku macierzyńskiego, chorobowego). W orzecznictwie znajdujemy przykłady takiego stanowiska. Przykładowo, w wyroku z dnia 13 września 2016 r. (sygn.: I UK 455/15) Sąd Najwyższy stwierdził, że zarejestrowanie działalności gospodarczej i towarzyszące temu zadeklarowanie nieznajdującej pokrycia w przewidywanych zyskach wysokiej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne, a przy tym ze świadomością istnienia przeszkód do prowadzenia tej działalności, może wskazywać na intencję (element subiektywny) nie tyle podjęcia i wykonywania zarobkowej działalności gospodarczej o charakterze ciągłym, lecz włączenia do systemu ubezpieczeń społecznych w celu uzyskania wysokich świadczeń i wnioskowi takiemu nie sprzeciwia się podjęcie krótkotrwałych czynności po zarejestrowaniu działalności gospodarczej.

Pozorowana działalność gospodarcza w celu opłacenia składek do ZUS

Takie działania mogą podlegać kontroli organu rentowego zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005 r., II UZP 2/05 (OSNP 2005 nr 21, poz. 338), w której wskazano, że w ramach art. 41 ust. 12 i 13 ustawy systemowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zakwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art. 58 K.c.).

Z kolei Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 29 października 2019 r. (sygn.: III AUa 906/19) stwierdził, że: „(…) obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacania składek na te ubezpieczenia dotyczy jedynie tych okresów, w których dany przedsiębiorca faktycznie prowadził działalność gospodarczą. Sam wpis przedsiębiorcy do właściwej ewidencji lub rejestru stwarza tylko domniemanie faktyczne prowadzenia działalności w rozumieniu przepisu art. 231 K.p.c., które może być obalone (wzruszone) przy pomocy środków dowodowych określonych przepisami Kodeksu postępowania cywilnego”. (…) w okresie objętym sporem, ubezpieczona w istocie nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej, jako osoba fizyczna w sposób profesjonalny, ciągły, zorganizowany i zarobkowy, dlatego też stanowisko organu rentowego, że ubezpieczona wznowiła prowadzenie działalności gospodarczej wyłącznie w celu skorzystania z ubezpieczeń społecznych, jest jak najbardziej uprawnione. (…) Ponadto działalność gospodarcza musi mieć charakter zarobkowy, a tymczasem ubezpieczona nie była w stanie wskazać, że przeprowadziła jakikolwiek rachunek ekonomiczny przed jej rozpoczęciem, z którego wynikałoby, że działalność ta w jakiejś perspektywie czasowej miałaby przynosić dochody, skoro cały zysk (w wysokości deklarowanej przez ubezpieczoną) wraz z jej własnymi oszczędnościami, musiał być przeznaczany na opłacenie składek. W ocenie Sądu Apelacyjnego ta okoliczność ewidentnie świadczy o tym, że działalności tej nie można przypisać charakteru zarobkowego, a jedynym logicznym wytłumaczeniem zachowania ubezpieczonej była chęć skorzystania przez nią z zasiłku chorobowego i macierzyńskiego w krótkiej perspektywie czasowej. (…) W konsekwencji należało stwierdzić, że nie zostały spełnione ustawowe przesłanki objęcia I. S. ubezpieczeniem społecznym, wynikające z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 ustawy systemowej”.

Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe, brak ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego

Co do ubezpieczeń społecznych (emerytalnego i rentowego) – może się Pani dobrowolnie ubezpieczyć i odprowadzać składki – wynika to z art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Trzeba jednak dodać, że jeśli będzie Pani podlegała dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, nie będzie Pani mogła podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, co wynika z treści art. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Oto ten przepis:

„Art. 11. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12.

2. Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 7b, 8 i 10.”

Z ustęp 2 wynika wprost, w jakich przypadkach dopuszczalne jest dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. W przepisie nie został wskazany art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – na podstawie którego można dobrowolnie podjąć ubezpieczenie emerytalne i rentowe – a więc nie ma możliwości dobrowolnie ubezpieczyć się chorobowo. Podobnie, niestety nie ma możliwości podjęcia dobrowolnego ubezpieczenia wypadkowego, gdyż na podstawie art. 12 ust. 2 tejże ustawy ubezpieczeniu wypadkowemu nie podlegają bezrobotni pobierający zasiłek i świadczenie integracyjne, a także osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 11, 19–22, art. 6a i art. 7.