Adwokat nie wykonał zlecenia - wypowiedzenie, zwrot pieniędzy i skarga dyscyplinarna

Kodeks etyki adwokackiej

Zawód adwokata oraz radcy prawnego należy do tak zwanych zawodów zaufania publicznego. Członkowie tych zawodów są zobowiązani do zachowania szczególnej staranności i szczególnych zasad etycznych. Stosunek łączący zleceniodawcę oraz jego pełnomocnika jest oparty na zaufaniu do profesjonalnego pełnomocnika, którego zadaniem jest udzielanie pomocy prawnej klientowi, który przyszedł do niego, by pomógł mu rozwiązać jego problem.

Adwokaci muszą działać na zasadach określonych w ustawie – Prawo o adwokaturze oraz w Kodeksie etyki adwokackiej. Przede wszystkim, zgodnie z § 6 Kodeksu, celem wykonywania zawodu adwokata jest ochrona interesów klienta. Bardzo istotne jest, że adwokat powinien wykonywać swoje czynności zawodowe według najlepszej woli i wiedzy, z należytą uczciwością, sumiennością i gorliwością (§ 8). Jest to szczególnie ważne dla klientów, którzy mu zaufali, wierząc, że należycie poprowadzi ich interesy.

Wypowiedzenie umowy adwokatowi

Teraz co do możliwości zerwania umowy. Taka umowa ma charakter umowy-zlecenia opisanej w Kodeksie cywilnym (K.c.). Zgodnie z art. 746 § 1 K.c. – dający zlecenie może je w każdej chwili wypowiedzieć. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, jakie ten poczynił w celu wykonania zlecenia, a także uiścić część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a gdy wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, również naprawić szkodę.

W Pana przypadku niewątpliwie zaistniał ważny powód do wypowiedzenia umowy, gdyż druga strona nie wywiązała się z jej warunków, działała sprzecznie z umową oraz zasadami Kodeksu etyki adwokackiej. W przypadku adwokata ów Kodeks nie jest jedynie zbiorem pewnych zaleceń, ale konkretnymi zasadami, których powinien przestrzegać, inaczej grozi mu odpowiedzialność dyscyplinarna. Można więc niewątpliwie wypowiedzieć tę umowę (najlepiej na piśmie, żeby nie było wątpliwości) i wypowiedzieć w sądzie pełnomocnictwo lub też zobowiązać do tego nowego pełnomocnika.

Jak dochodzić zwrotu pieniędzy za niewykonane zlecenie?

Co do zwrotu pieniędzy może okazać się, że wcale nie będzie łatwo ich odzyskać. W takich sprawach raczej rzadko odzyskuje się pełną, wpłaconą kwotę, jako że adwokat będzie wykazywał, iż podejmował działania w celu wywiązania się z umowy, np. spotykał się z Panem, uzyskiwał informacje, coś sprawdzał. Trudno będzie temu zaprzeczyć, dlatego nie mogę ocenić, jaki byłby rezultat, gdyby doszło do ewentualnego postępowania sądowego. Nie wiem, czego ten adwokat by dowodził, co wykazywał, więc na tym etapie wyrokowanie co do finału tej sprawy to jak strzelanie w ciemno. Nie ma jednak przeszkód, aby dochodził Pan całości zapłaconej kwoty. Jeśli sąd uzna, że adwokat nie powinien zwracać całego honorarium, zasądzi jakąś część, odejmując wynagrodzenie za dokonane już czynności. Rozumiem, że według Pana pełnomocnik pracy nie wykonał, ale trzeba się przygotować, iż sąd może uznać, że jakaś jej część została zrealizowana.

Zatem nic nie stoi na przeszkodzie, aby wycofał Pan swojemu adwokatowi pełnomocnictwo, a wraz z nim skierował do niego wezwanie do zapłaty. Jeśli adwokat nie uwzględni Pańskich roszczeń (a prawdopodobnie tak będzie), wówczas trzeba będzie skierować sprawę do sądu, aby odzyskać przekazane mu pieniądze.

Skarga do rzecznika dyscyplinarnego przy Okręgowej Radzie Adwokackiej

Oprócz tego może Pan skierować skargę do rzecznika dyscyplinarnego przy Okręgowej Radzie Adwokackiej, przy której działa ten adwokat. Jeśli rzecznik ustali, że Pański pełnomocnik działał niezgodnie z zasadami etyki, poniesie on również odpowiedzialność dyscyplinarną. Może go to również skłonić, by zawrzeć z Panem ugodę, ale oczywiście nie jest pewne, jak postąpi.

Tak więc prawna możliwość istnieje, można się oprzeć na przepisach dotyczących zlecenia lub też odpowiedzialności umownej za niewykonanie zobowiązania. Podstawę stanowiłby art. 471 K.c. – dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Adwokatowi trudno byłoby wykazać, że nie ponosi odpowiedzialności i przez tak długi czas nie miał możliwości wykonania swojego zobowiązania, gdyż, owszem, mogą istnieć przemijające przeszkody, ale nie przez tak długi czas.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze - Dz.U. 1982 nr 16 poz. 124