Wyplata odszkodowania mimo braku badania technicznego auta

Czy ubezpieczyciel może uchylać się od wypłaty odszkodowania w sytuacji braku przeglądu technicznego uczestnika kolizji?

Nie musi Pani się obawiać – o ile brak przeglądu technicznego w Pani samochodzie nie miał wpływu na kolizję (to jest kolizja nie była wynikiem niesprawności technicznej), ubezpieczyciel sprawcy nie może się uchylić od obowiązku zapłaty Pani odszkodowania.

Zgodnie z ustawą z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152) – z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia (art. 34 ust. 1).

Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która, kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35). Zgodnie zaś z art. 436 § 2 Kodeksu cywilnego: w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby (tj. posiadacze pojazdów mechanicznych) mogą żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych (tj. na zasadzie winy).

Kto i do kogo powinien zgłosić szkodę spowodowaną kolizją drogową?

W sytuacji więc zderzenia dwóch pojazdów, odpowiedzialność ponosi ten, z czyjego winy została spowodowana kolizja. Zwykle decyduje o tym Policja (karząc jednego z uczestników mandatem karnym), ewentualnie sąd (jeśli sprawca nie przyjmie mandatu albo też nie ma możliwości ustalenia okoliczności na miejscu). Jeśli jednak na miejscu nie było Policji, to dowód winy stanowi oświadczenie sprawcy wypadku. Za sprawcę kolizji odpowiada (zgodnie z ustawą ubezpieczeniową) jego ubezpieczyciel OC. Szkodę zgłasza więc Pani do ubezpieczyciela sprawcy.

Już z tego faktu wynika, iż zasadniczo stan Pani auta (skoro winna była znajoma) nie powinien mieć żadnego znaczenia dla odpowiedzialności ubezpieczyciela sprawcy. Taka sytuacja mogłaby zajść co najwyżej wtedy, gdyby niesprawny stan techniczny Pani samochodu był współprzyczyną kolizji (np. niesprawne hamulce). Zgodnie bowiem z art. 362 K.c., jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zawłaszcza do stopnia winy obu stron. Mogłoby to jednak (w przypadku współwiny) uzasadniać raczej zmniejszenie odszkodowania, niż brak odpowiedzialności w ogóle. Natomiast jeśli brak jest związku między brakiem badania technicznego a kolizją, to ubezpieczyciel sprawcy powinien wypłacić odszkodowanie w pełnej wysokości.

Warto wskazać, iż brak badania technicznego pojazdu nie ma znaczenia nawet wtedy, gdy kolizję spowoduje pojazd niesprawny technicznie i niemający przeglądu (chyba że można zarzucić sprawcy umyślność). Nawet wtedy ubezpieczyciel sprawcy za niego odpowiada. Gdyby więc to Pani spowodowała kolizję samochodem bez badania technicznego, to Pani ubezpieczyciel OC musiałby zapłacić odszkodowanie i na dodatek nie mógłby od Pani żądać zwrotu zapłaconego odszkodowania (tzw. regres ubezpieczeniowy). Zgodnie bowiem z art. 43 ustawy ubezpieczeniowej:

Kiedy ubezpieczycielowi przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem zwrotu wypłaconego odszkodowania?

Art. 43. Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:

1) wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;

2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;

3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;

4) zbiegł z miejsca zdarzenia.

Określenie „nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym” odnosi się do osoby, która nie ma prawy jazdy (w ogóle, a nie przy sobie), a nie do braku przeglądu technicznego (chodzi o uprawnienia kierującego do kierowania pojazdem), a więc nie chodzi o aspekt techniczny samochodu.

Co ciekawe, ubezpieczyciel nie może nawet odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia OC pojazdu, który nie ma aktualnego badania technicznego.

Brak aktualnego badania technicznego pojazdu a ubezpieczenie AC

Dla przedstawienia pełnego obrazu problemu trzeba jeszcze dodać, iż nawet w przypadku polis autocasco posiadacz pojazdu bez przeglądu technicznego jest traktowany dość łagodnie. Otóż w każdej umowie ubezpieczenia AC ubezpieczyciel wyłącza swoją odpowiedzialność za jakąkolwiek szkodę, w sytuacji kiedy pojazd nie posiadał aktualnego badania technicznego. Orzecznictwo interpretuje to w ten sposób, iż odpowiedzialność rzeczywiście jest wyłączona, ale wtedy gdy brak tego badania miał jakikolwiek związek przyczynowy ze szkodą. Nie miałoby sensu zwolnienie się ubezpieczyciela AC z odpowiedzialności w sytuacji gdyby np. skradziony pojazd nie miał badania technicznego (jaki związek ma kradzież z brakiem badania technicznego?). Ale nie tylko. Otóż znana jest mi sprawa (obecnie prowadzona), gdzie posiadacz pojazdu (nieposiadającego aktualnego badania technicznego) poruszał się ulicą i jego pojazd został „przerysowany” przez jadący obok pojazd ciężarowy. Posiadacz dochodził odszkodowania ze swojej polisy AC, ponieważ nie zdążył zidentyfikować pojazdu sprawcy. Sąd uznaje, iż brak badania technicznego nie miał jakiegokolwiek związku z tym zdarzeniem, w związku z czym nie uzasadnia uwolnienia ubezpieczyciela od odpowiedzialności. Podobne stanowisko zaprezentował również Sąd Okręgowy w Łodzi, III Wydział Odwoławczy, w wyroku z dnia 21.10.2008 r., w sprawie o sygn. III CA 992/08 – przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeniowemu Link 4.

Natomiast wybiegając nieco poza zakres Pani pytania, chciałbym dodać, iż z pewnością nie otrzyma Pani od ubezpieczyciela OC satysfakcjonującego Panią odszkodowania, bowiem ubezpieczyciele permanentnie je zaniżają. Jeśli potrzebuje Pani pomocy w dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych, zajmujemy się tego typu sprawami.