Wynagrodzenie adwokata

Problem z honorarium dla adwokata świadczącego pomoc prawną

Z treści Pani pytania wynika, iż między Panią a reprezentującym Panią adwokatem została zawarta umowa w zakresie powiernictwa. Umowa została zawarta ustnie. Wszystkie płatności za wyjątkiem jednej zostały dokonane.

Kodeks etyki adwokackiej w § 9 ust. 3 wskazuje, iż przy zawieraniu przez adwokata umowy w zakresie powiernictwa obowiązuje go najwyższa staranność w badaniu, czy umowa ta nie narusza zasad etyki adwokackiej i godności zawodu. Mamy zatem do czynienia z umową powiernictwa. Umowa ta jest umową nienazwaną, do której na mocy art. 750 Kodeksu cywilnego (K.c.) zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 750 K.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Jak stanowi Kodeks cywilny:

„Art. 734. § 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie”.

„Art. 735. § 1. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

§ 2. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy”.

Istotny w niniejszej sprawie jest pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 sierpnia 2011 r. (sygn. akt I CSK 611/10), zgodnie z którym „umowa o świadczenie pomocy prawnej, obejmująca także zastępstwo strony przed sądem, przewidziana w art. 16 ust. 1 i art. 25 ust. 1 w zw. z art. 37 ustawy z 1982 r. – Prawo o adwokaturze oraz w § 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) należy do umów o świadczenie, do których – na podstawie odesłania zawartego w art. 750 K.c. – w zakresie nieuregulowanym w przepisach powołanej ustawy stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Zasadą wynikającą z art. 16 ust. 1 ustawy z 1982 r. – Prawo o adwokaturze jest ustalenie opłaty za czynności adwokackie w umowie z klientem. Jeżeli jednak wysokość opłaty nie zostanie określona, rozwiązania poszukiwać należy w przepisach o umowie-zleceniu. Artykuł 735 § 2 K.c. przewiduje, że w przypadku, kiedy nie ma obowiązującej taryfy i strony nie umówiły się o wysokość wynagrodzenia, przyjmującemu zlecenie należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Stawki przewidziane w rozporządzeniu z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) limitują dolną granicę wynagrodzenia należnego za prowadzenie spraw przed organami wymiaru sprawiedliwości”.

Ustalenie z adwokatem wysokości wynagrodzenia

Nie wskazuje Pani niestety, w jakim rodzaju sprawy adwokat Panią reprezentował. Stawki przewidziane w rozporządzeniu z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wskazują na wynagrodzenie minimalne. Innymi słowy, za każdym razem klient winien ustalić wynagrodzenie z adwokatem przed podjęciem przez adwokata czynności zawodowych.

W sytuacji gdy nie ustalono wysokości wynagrodzenia, ustalenie wynagrodzenia w oparciu o przepis art. 735 § 2 K.c. wymaga odwołania się do danych rzeczywistych, skoro ma być to wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.

Obowiązki adwokata

Adwokat jest zobowiązany do obrony interesów swego klienta w sposób odważny i honorowy, przy zachowaniu należytego sądowi i innym organom szacunku oraz uprzejmości, nie bacząc na własne korzyści osobiste oraz konsekwencje wynikające z takiej postawy dla siebie lub innej osoby. Adwokat ma obowiązek dążyć do rozstrzygnięć pozwalających zaoszczędzić klientowi kosztów oraz doradzać ugodowe zakończenie sprawy, gdy jest to uzasadnione interesem klienta.

Istotna jest treść § 50 Kodeksu etyki adwokackiej:

„§ 50. 1. W sprawach finansowych obowiązuje adwokata w stosunku do klienta szczególna skrupulatność.

2. Adwokat ma obowiązek poinformować klienta o wysokości honorarium lub o sposobie jego wyliczenia (np. na podstawie czasu pracy).

3. Niedopuszczalne jest zawieranie przez adwokata umowy z klientem, która przewidywałaby obowiązek zapłaty honorarium za prowadzenie sprawy uzależniony wyłącznie od ostatecznego wyniku sprawy. Adwokat może zastrzec w umowie z klientem dodatkowe honorarium za pozytywny wynik sprawy”.

Dochodzenie zaległego wynagrodzenia przez adwokata

Pragnę ponadto zauważyć, iż Pani adwokat, dochodząc przed sądem zaległego wynagrodzenia, będzie zobowiązany, stosownie do treści art. 6 K.c., do wykazania wysokości wynagrodzenia ustalonego między Panią a nim. Zgodnie z art. 6 K.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Reasumując, należy wskazać, iż w chwili udzielania pełnomocnictwa adwokat winien poinformować Panią o wysokości honorarium lub o sposobie jego wyliczenia. Należy zastanowić się, czy podczas ustalania wysokości honorarium była obecna osoba trzecia, która mogłaby ewentualnie występować w charakterze świadka na okoliczność ustalonej wysokości honorarium. Istotne jest także wypowiedzenie pełnomocnictwa, co pozwala odpowiednio zmniejszyć wysokość wynagrodzenia.