Wymiana instalacji wodociągowej na działce

Niegdyś nikt bardzo nie przejmował się faktem, iż przez jego nieruchomość przebiega linia energetyczna bądź na jego działce stoi słup energetyczny czy też inna instalacja – w Pana przypadku rura wodociągowa oraz hydrant. Dziś świadomość prawna jest dużo większa. Kupując działkę, możemy zweryfikować jej stan zarówno prawny jak i fizyczny. 

Brak wpisu o służebności wodociągowej w KW

W uwagi na brak wpisów w księdze wieczystej dotyczących służebności ustanowionej na rzecz wodociągów może Pan jedynie domniemywać, iż taka służebność nie istnieje. Niestety, brak jest ustawowego obowiązku ujawniania służebności w księgach wieczystych – czynione jest to na wniosek. Przyjmując, że służebność nie została nigdy ustanowiona, to ma Pan prawo wezwać zakład do zmiany przebiegu linii, jej likwidacji bądź stosownego wynagrodzenia

Wymiana instalacji wodociągowej na działce na koszt zakładu

Niestety zakłady, do których należą niechciane urządzenia, nie są zwykle zainteresowane przebudową lub próbują obciążyć jej kosztami właściciela gruntu. Wówczas można dochodzić swoich praw przed sądem. Koniecznie jednak przed skierowaniem sprawy na drogę sądową należy wystąpić do właściciela wodociągu z formalnym wnioskiem o jej przeniesienie bądź zapłatę.

Tytuł prawny do korzystania z działki

Właściciel instalacji może odmówić Panu zmiany przebiegu linii, gdyż uzna, że nabył służebność poprzez zasiedzenie. Odnosząc się do zagadnienia związanego z możliwością korzystania z gruntu przez dostawcę, należy ustalić, czy wskazane przedsiębiorstwo posiada do tego tytuł prawny. Istnieje możliwość, iż nieruchomość na której usytuowana jest ta linia mogła być na ten cel wywłaszczona wskutek decyzji administracyjnej wydanej na mocy nieobowiązującej już dzisiaj ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Inną opcją jest wspomniane wyżej zasiedzenie. Jeśli przedsiębiorca posiada taki tytuł, to sprawa nie jest już tak prosta i oczywista i wtedy jak najbardziej to Pan może być obciążona kosztami zmiany przebiegu linii, a zarazem utraci Pan prawo do zgłaszania roszczeń.

Jeśli zaś chodzi o samo przesunięcie linii w inne miejsce, w przypadku gdy właściciel rur posiada służebność, która została ustanowiona, jednak nie jest ujawniona w księdze wieczystej, sąd raczej nie nakaże zakładowi przesunięcia linii na ich koszt ani tym bardziej ich usunięcia. Ustawa z dnia 30 maja 2008 r. (Dz. U. Nr 116, poz. 731) o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw znowelizowała Kodeks cywilny i wprowadziła nowe ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu. Powyższa nowelizacja miała na celu nadanie zakładom energetycznym, gazowym i innym większych uprawnień, które niestety zmniejszyły uprawnienia właścicieli gruntów.

Zasiedzenie gruntu pod instalację wodociągową

I tutaj – w Pana przypadku przedsiębiorca może powołać się po pierwsze na zasiedzenie, bowiem upłynęło już 20 lat i z uwagi na fakt, iż Pański ojciec wyraził zgodę na taki przebieg linii – należy wskazać, że byłoby to zasiedzenie w dobrej wierze.

Żądanie usunięcia instalacji

Jeśli w Pana ocenie zgody nie było bądź zakład nie będzie w stanie jej wykazać, a 30 lat nie upłynęło, to może Pan żądać bezzwłocznego usunięcia wodociągu, zgodnie z art. 222 Kodeksu cywilnego – właściciel rzeczy może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą, zaś przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Powyższy przepis prawa pozwala Panu na usunięcie rur ze swojej działki – które powinno zostać poprzedzone poprzez zgłoszenie takiego żądania do naruszyciela bezpośrednio (tj. do właściciela wodociągu), zaś w przypadku odmowy poprzez wytoczenie odpowiedniego powództwa. Można spróbować również od razu przerwać bieg zasiedzenia – przerwanie biegu może nastąpić tylko wtedy gdy zasiedzenie jeszcze nie nastąpiło. Jako klasyczny przykład można określić skargę negatoryjną, czyli powództwo o usunięcie urządzeń z nieruchomości albo ich przebudowę w jej obrębie.

Skutek w postaci przerwania biegu zasiedzenia służebności wywoła także wniosek o jej ustanowienie. Bieg zasiedzenia przerwie także powództwo o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości (o tym orzeczenie SN, sygn. akt V CSK 239/09). Zapłaty wynagrodzenie może być dochodzona tylko do 10 lat wstecz. Jeśli jednak zasiedzenie już nastąpiło, a w mojej ocenie tak jest, a dodatkowo była udzielona zgoda, to na ten moment nie może Pan dochodzić w zasadzie niczego, poza tym, aby ujawnić ewentualnie tę służebność w KW.

W związku z powyższym niestety właściciel rur odmówi Panu zapłaty wynagrodzenia. Tak samo nie wyrazi zgody na przeniesienie instalacji na jego koszt, a jedynie na koszt Pana.

Hydrant na działce

Odnośnie zaś hydrantu sprawa ma się bardzo podobnie. Najpierw należy ustalić, czy była wyrażona zgoda na jego ustanowienie, a także od kiedy on się tam znajduje. Jeśli bowiem była zgoda lub minęło już 20 lat, to wodociągi nie muszą wyrazić zgody na przeniesienie tego urządzenia bądź nawet na jego likwidację i to nawet w sytuacji, gdy to Pan będzie chciał za to wszystko zapłacić. Jeśli jednak wodociągi będą chciały naciągnąć Pana na tzw. wymianę na lepsze – w mojej ocenie nie musi się Pan na to godzić, bowiem nie jest Pan zobowiązany do rozwoju i ulepszania ich wodociągu.

Mam nadzieję, że uda się Panu doprowadzić sprawę do pozytywnego finału jak najszybciej.