Wymiana angielskiego prawa jazdy na polskie po utracie uprawnień

Posługiwanie się w Polsce prawem jazdy wydanym w Anglii

Wobec ciągłej zmiany interpretacji przepisów przez organy oraz w ogóle zmiany tych przepisów odpowiedź na Pańskie pytanie nie jest jednoznaczna, gdyż różna jest praktyka organów w tym zakresie. Generalnie jednak jest tendencja do interpretowania przepisów na niekorzyść osób, wobec których orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów na okres, który zobowiązuje ich do ponownego egzaminu sprawdzającego kwalifikacje.

W tym miejscu wskazuję, że zapewne Policja Pana nie zatrzymywała, gdyż nie miał Pan miejsca pobytu w Polsce, a posługiwał się Pan zagranicznym prawem jazdy.

Według wyroku Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w sprawie C-1/07 Trybunał orzekł, że państwo członkowskie może odmówić ważności prawa jazdy wydanego w innym kraju, jeżeli wcześniej w stosunku do danej osoby było prowadzone postępowanie sądowe lub administracyjne zakończone wydaniem decyzji o cofnięciu lub zatrzymaniu prawa jazdy.

W zakresie Pana interesującym obowiązuje Dyrektywa 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy, która w artykule 11 wskazuje, że:

1. Posiadacz ważnego krajowego prawa jazdy wydanego przez jedno państwo członkowskie, który ma miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, może złożyć wniosek z prośbą o wymianę jego prawa jazdy na prawo jazdy równoważne. Obowiązkiem państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy równoważne jest sprawdzenie, jakiej kategorii uprawnienia faktycznie zachowują ważność na mocy przedstawionego prawa jazdy.
2. Przy zachowaniu zasady terytorialności prawa karnego i przepisów prawnych dotyczących policji, państwa członkowskie miejsca zamieszkania posiadacza prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie mogą stosować wobec niego własne przepisy krajowe w zakresie ograniczania, zawieszania, cofania lub unieważniania uprawnień do kierowania pojazdami i ewentualnie dokonać w tym celu wymiany jego prawa jazdy.
3. Państwo członkowskie dokonujące wymiany zwraca stare prawo jazdy władzom państwa członkowskiego, które je wystawiło, z podaniem uzasadnienia swojego działania.
4. Państwo członkowskie odmawia wydania prawa jazdy osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu w innym państwie członkowskim.
   Państwo członkowskie odmawia uznania ważności jakiegokolwiek prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu na terytorium wydającego państwa członkowskiego.
   Państwo członkowskie może także odmówić wydania prawa jazdy osobie ubiegającej się o prawo jazdy, której prawo jazdy zostało w innym państwie członkowskim unieważnione.
5. Wtórnik prawa jazdy, które zostało, przykładowo, zagubione lub skradzione, może zostać wydany jedynie przez właściwe organy państwa członkowskiego, w którym posiadacz prawa jazdy ma miejsce zamieszkania; organy te wydają wtórnik na podstawie informacji, jakimi dysponują, lub, w stosownych okolicznościach, na podstawie poświadczenia ze strony właściwych organów państwa członkowskiego, które wydało oryginał prawa jazdy.
6. Jeżeli państwo członkowskie dokonuje wymiany prawa jazdy wydanego przez państwo trzecie na dokument według wspólnotowego wzoru prawa jazdy, na dokumencie według wspólnotowego wzoru prawa jazdy dokonuje się wzmianki w tym zakresie podobnie jak w zakresie informacji o dokonywanych później przedłużeniach okresu ważności lub wydanych wtórnikach.
   Wymiana taka może nastąpić tylko wówczas, gdy prawo jazdy wydane przez państwo trzecie zostało zwrócone właściwym organom państwa członkowskiego dokonującego wymiany. Jeżeli posiadacz takiego prawa jazdy przenosi swoje miejsce zamieszkania do innego państwa członkowskiego, państwo to nie musi stosować zasady wzajemnego uznawania określonej w art. 2.

Natomiast dla celów niniejszej dyrektywy „miejsce zamieszkania” oznacza miejsce, w którym osoba fizyczna mieszka zwykle, to znaczy przez co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym, ze względu na swoje więzi osobiste i zawodowe, lub — w przypadku osoby niezwiązanej z tym miejscem zawodowo — ze względu na więzi osobiste, które wskazują na istnienie ścisłych powiązań między tą osobą a miejscem, w którym mieszka.

Jednak w przypadku osoby związanej zawodowo z miejscem innym niż miejsce, z którym łączą ją więzi osobiste i z tego względu mieszkającej kolejno w różnych miejscach w co najmniej dwu państwach członkowskich, za miejsce zamieszkania uważa się miejsce, z którym łączą ją więzi osobiste, pod warunkiem że regularnie do niego powraca. Ten ostatni warunek nie musi być spełniony, jeśli osoba ta mieszka w państwie członkowskim w celu wypełnienia zadania o określonym czasie trwania. Studia uniwersyteckie lub nauka w szkole nie oznaczają zmiany miejsca zamieszkania.

Wymiana prawa jazdy

Następnie według art. 14 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami:

„1. Osoba posiadająca ważne krajowe prawo jazdy wydane za granicą może, na swój wniosek, otrzymać prawo jazdy odpowiedniej kategorii, za opłatą, o której mowa w art. 10 ust. 1, oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej, po zwrocie zagranicznego dokumentu organowi wydającemu prawo jazdy. Jeżeli prawo jazdy wydane za granicą nie jest określone w konwencjach o ruchu drogowym, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. a i b, dodatkowym warunkiem otrzymania polskiego prawa jazdy jest złożenie z wynikiem pozytywnym części teoretycznej egzaminu państwowego i przedstawienie uwierzytelnionego tłumaczenia zagranicznego dokumentu. Warunek ten nie dotyczy krajowego prawa jazdy wydanego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

2. Jeżeli prawo jazdy wydane za granicą zawiera ograniczenie, o którym mowa w art. 13 ust. 5, ograniczenie to uwzględnia się w wydawanym prawie jazdy.

2a. Krajowe prawo jazdy wydane w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którego termin ważności upłynął, a osoba posiadająca to prawo jazdy spełnia warunek, o którym mowa w art. 11 ust. 1 pkt 5, podlega wymianie na zasadach określonych w ust. 1 po potwierdzeniu danych zamieszczonych w oryginale dokumentu przez właściwy organ tego państwa, który go wydał, oraz po dostarczeniu przez osobę wnioskującą o wymianę prawa jazdy dokumentów umożliwiających przedłużenie terminu ważności prawa jazdy.

2b. W celu wymiany krajowego prawa jazdy osoby, której prawo jazdy zostało wydane przez inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej, Konfederację Szwajcarską lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, właściwy organ wydający prawo jazdy zwraca się do właściwego organu tego państwa o potwierdzenie danych zamieszczonych w oryginale dokumentu.

2c. Organ wydający prawo jazdy wymienia informacje z właściwym organem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które wydało prawo jazdy, o rozpoczęciu procedury wymiany, przedłużenia tego prawa jazdy lub zgłoszenia jego zatrzymania lub utraty.

2d. Potwierdzenie danych, o którym mowa w ust. 2a i 2b, oraz wymiana informacji, o której mowa w ust. 2c, w zakresie prawa jazdy wydanego przez państwo członkowskie Unii Europejskiej, Konfederację Szwajcarską lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronę umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym następuje wyłącznie w drodze teletransmisji przy użyciu Europejskiej Sieci Praw Jazdy.

3. W stosunku do obywateli niektórych państw można określić, na zasadach wzajemności, warunki i tryb wydawania praw jazdy, odmienne niż te, o których mowa w ust. 1.

4. Minister właściwy do spraw transportu może określić, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb wydawania praw jazdy, o których mowa w ust. 3.

5. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 4, uwzględnia się odpowiednio:

1) warunki wymiany polskich krajowych praw jazdy na krajowe prawa jazdy danego państwa;

2) wymagania, od których spełnienia jest uzależniona wymiana polskich krajowych praw jazdy na krajowe prawa jazdy danego państwa;

3) obciążenia finansowe nakładane na obywatela polskiego wymieniającego polskie krajowe prawo jazdy na krajowe prawo jazdy danego państwa.”

Następnie według art. 49 o kierujących pojazdami:

„1. Sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego podlega:

1) osoba ubiegająca się o uzyskanie uprawnień do kierowania motorowerem, pojazdami silnikowymi lub tramwajem;

2) osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem w razie uzasadnionych zastrzeżeń co do jej kwalifikacji;

3) osoba ubiegająca się o:

a) przywrócenie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdami silnikowymi lub tramwajem cofniętego na okres przekraczający rok lub cofniętego w związku z utratą kwalifikacji,

b) zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem, którego była pozbawiona na okres przekraczający rok.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 3, prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem wydaje się po złożeniu, z wynikiem pozytywnym, odpowiedniego do rodzaju uprawnienia egzaminu państwowego sprawdzającego kwalifikacje.”

Ponadto wskazać należy na również obowiązujący i znajdujący odzwierciedlenie w krajowych przepisach art. 41 Konwencji o ruchu drogowym sporządzonej w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. (której wprawdzie Wielka Brytania nie ratyfikowała, jednak jej postanowienia zostały transponowane do dyrektywy o prawie jazdy), zgodnie z którym:

„1. Umawiające się Strony uznają:

a) każde krajowe prawo jazdy, sporządzone w ich języku narodowym lub w jednym z ich języków narodowych, a jeżeli nie jest sporządzone w takim języku, to, do którego jest dołączony uwierzytelniony przekład;

b) każde krajowe prawo jazdy zgodne z postanowieniami załącznika 6 do niniejszej konwencji oraz

c) każde międzynarodowe prawo jazdy zgodne z postanowieniami załącznika 7 do niniejszej konwencji, jako uprawniające na ich terytoriach do kierowania pojazdem, który należy do kategorii wymienionych w prawie jazdy, pod warunkiem że prawo jazdy jest nadal ważne oraz że zostało wydane przez inną Umawiającą się Stronę lub jeden z jej organów terenowych albo przez stowarzyszenie upoważnione do tego przez tę inną Umawiającą się Stronę lub jeden z jej organów terenowych. Postanowień niniejszego ustępu nie stosuje się do praw jazdy osób uczących się kierowania pojazdami.

2. Niezależnie od postanowień poprzedniego ustępu:

a) jeżeli ważność prawa jazdy jest uzależniona od zawartej w nim specjalnej adnotacji, że posiadacz powinien używać określonych przyrządów lub że pojazd powinien mieć określone urządzenia ze względu na inwalidztwo kierującego, prawo jazdy będzie uznane za ważne tylko wówczas, gdy warunki te będą zachowane;

b) Umawiające się Strony mogą odmówić uznania na swoich terytoriach ważności każdego prawa jazdy, którego posiadacz nie ukończył osiemnastego roku życia;

c) Umawiające się Strony mogą odmówić uznania na swoich terytoriach ważności praw jazdy na kierowanie pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów kategorii C, D i E, wymienionych w załącznikach 6 i 7 do niniejszej konwencji, jeżeli ich posiadacze nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia.

3. Umawiające się Strony podejmą niezbędne środki zmierzające do tego, aby krajowe i międzynarodowe prawa jazdy, wymienione w ustępie 1 litery a), b) i c) niniejszego artykułu, nie były wydawane na ich terytoriach bez należytego zagwarantowania umiejętności kierowcy oraz jego sprawności fizycznej.

4. Przy stosowaniu postanowień ustępu 1 i ustępu 2 litera c) niniejszego artykułu:

a) do pojazdów samochodowych kategorii B, wymienionych w załącznikach 6 i 7 do niniejszej konwencji, może być dołączona lekka przyczepa; może do nich być także dołączona przyczepa, której największa dopuszczalna masa przekracza 750 kg (1650 funtów), ale nie przekracza ona masy własnej pojazdu samochodowego, oraz jeżeli największa dopuszczalna masa pojazdów połączonych w ten sposób nie przekracza 3500 kg (7700 funtów);

b) do pojazdów samochodowych kategorii C lub D, wymienionych w załącznikach 6 i 7 do niniejszej konwencji, może być dołączona lekka przyczepa, a powstały w ten sposób zespół pojazdów nadal należy do kategorii C lub kategorii D.

5. Międzynarodowe prawo jazdy może być wydane wyłącznie posiadaczowi krajowego prawa jazdy, który je otrzymał z zachowaniem minimalnych warunków ustalonych w niniejszej konwencji. Nie może być ono ważne po wygaśnięciu odpowiadającego mu krajowego prawa jazdy, którego numer powinien być wpisany do międzynarodowego prawa jazdy.

6. Postanowienia niniejszego artykułu nie zobowiązują Umawiających się Stron do:

a) uznawania ważności krajowych lub międzynarodowych praw jazdy wydanych na terytorium innej Umawiającej się Strony osobom, których stałe miejsce zamieszkania w tym czasie znajduje się na ich terytoriach lub zostało ono przeniesione na ich terytoria po wystawieniu tych praw jazdy;

b) uznawania ważności wyżej wymienionych praw jazdy wydanych kierującym, których stałe miejsce zamieszkania w czasie ich wydawania nie znajdowało się na terytorium, na którym te prawa jazdy zostały wydane, lub których miejsce zamieszkania po wydaniu tych praw jazdy zostało przeniesione na inne terytorium.”

Jak już wspomniałem, organy skłaniają się ku praktyce niewydawania zamiennych praw jazdy osobom, wobec których wydany został zakaz prowadzenia na okres powodujący ponowne zdawanie egzaminu.

-------------------------------------------------------------

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu (sygn. II SA/Op 510/14) z dnia 2 grudnia 2014 r. – sąd oddalił skargę skarżącego.

Przedmiot zaskarżenia w tej sprawie stanowiła decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 23 czerwca 2014 r., nr [...], wydana na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267, ze zm., dalej K.p.a.) po rozpatrzeniu odwołania P. R. od decyzji wydanej przez Naczelnika Wydziału Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Brzegu, działającego z upoważnienia Starosty Brzeskiego, z dnia 18 marca 2014 r., nr [...], orzekającej o odmowie wymiany ukraińskiego prawa jazdy kategorii B nr [...], wydanego przez Państwową Drogową Autoinspekcję Wydział Rejestracyjno-Egzaminacyjny w [...] przy Administracji Drogowej Autoinspekcji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy z siedzibą w [...] w dniu 15 czerwca 2012 r. – na dokument wydany przez Starostę Brzeskiego.

Zaskarżoną decyzją organ odwoławczy postanowił utrzymać w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

Wydanie zaskarżonej decyzji poprzedziło postępowania o następującym przebiegu:

P. R. skazany został prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Brzegu z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. [...], za popełnienie przestępstw kwalifikowanych według art. 177 § 1 w zw. z art. 178 § 1 Kodeksu karnego oraz art. 178a § 1 K.k. (spowodowanie wypadku w ruchu drogowym, będąc w stanie nietrzeźwości oraz prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym w stanie nietrzeźwości alkoholowej). Jako jedną z sankcji sąd wymierzył wobec skarżącego łączny środek karny polegający na zakazie prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat. Ponieważ prawo jazdy zostało zatrzymane P. R. na miejscu popełnienia przestępstwa, przed wydaniem wyroku, okres obowiązywania zakazu rozpoczął swój bieg wraz z prawomocnością orzeczenia sądowego. Prowadzący w tym zakresie postępowanie administracyjne Starosta Brzeski, stwierdził wykonanie środka karnego (uwzględniając dokonane przez sąd zaliczenie stosowanego uprzednio zatrzymania dokumentu) w dniu 3 maja 2011 r. Przyjął organ, że od tej daty P. R. mógł się ubiegać o przywrócenie zatrzymanego prawa jazdy. P. R. złożył w dniu 27 maja 2011 r. wniosek o wydanie zaświadczenia na egzamin kontrolny w zakresie kategorii B prawa jazdy. Zaświadczenie takie zostało P. R. wydane, jednak nie poddał się on w kraju weryfikacji predyspozycji do kierowania pojazdami po przerwie związanej z cofnięciem uprawnień na okres przekraczający 1 rok.

Natomiast, w roku 2012 r. P. R. przystąpił do kursu – szkolenia kierowców dotyczącego prawa jazdy kategorii B organizowanego na Ukrainie przez Ukraińską Spółkę Automobilną [...] wojewódzką organizację „[...]”. Tam przystąpił w dniu 22 maja 2012 r. do egzaminów kwalifikacyjnych, a następnie w dniu 15 czerwca 2012 r. wydany mu został przez Państwową Drogową Autoinspekcję Wydział Rejestracyjno-Egzaminacyjny w [...] przy Administracji Drogowej Autoinspekcj i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy dokument prawa jazdy, obejmujący uprawnienie do prowadzenia pojazdów kategorii B nr [...]. Przedkładając tłumaczenia dokumentacji związanej z odbytym na Ukrainie szkoleniem oraz nadaniem mu uprawnień, a także kopię uzyskanego dokumentu ukraińskiego, P. R. złożył w dniu 4 kwietnia 2013 r. wniosek do Starosty Brzeskiego o wymianę ww. dokumentu na dokument polski.

Naczelnik Wydziału Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Brzegu, działając z upoważnienia Starosty Brzeskiego, dnia 16 lipca 2013 r. wydał decyzję nr [...], orzekającą o odmowie wymiany ukraińskiego prawa jazdy kategorii B [...], wydanego przez Państwową Drogową Autoinspekcję Wydział Rejestracyjno-Egzaminacyjny w [...] przy Administracji Drogowej Autoinspekcji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy z siedzibą w [...] w dniu 15 czerwca 2012 r., na dokument polski wydany przez Starostę Brzeskiego.

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy, po uzupełnieniu postępowania dowodowego, dnia 18 marca 2014 r. Naczelnik Wydziału Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Brzegu, działając z upoważnienia Starosty Brzeskiego, wydał decyzję nr [...], orzekając o odmowie wymiany ukraińskiego prawa jazdy kategorii B nr [...] wydanego przez Państwową Drogową Autoinspekcję Wydział Rejestracyjno-Egzaminacyjny w [...] przy Administracji Drogowej Autoinspekcji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy z siedzibą w [...] w dniu 15 czerwca 2012 r. na dokument wydany przez Starostę Brzeskiego. W uzasadnieniu, po przywołaniu stanu faktycznego sprawy, organ stwierdził, że P. R. jest obywatelem polskim, stale zamieszkującym w Polsce. Nie wystąpiła sytuacja, aby przebywał w Polsce krócej niż przez 185 dni w ciągu roku kalendarzowego, również w czasie, gdy uzyskał ukraińskie prawo jazdy. Na Ukrainie przebywał okazjonalnie. Wobec powyższego, stosując art. 41 ust. 6 lit. b Konwencji Wiedeńskiej, organ pierwszej instancji przyjął, że czuje się zwolniony z zobowiązania do uznania ważności ukraińskiego prawa jazdy, jako przesłanki jego wymiany na dokument polski – gdyż stałe miejsce zamieszkania P. R. w czasie wydawania zagranicznego dokumentu znajdowało się w Polsce.

Od decyzji tej P. R. wniósł odwołanie domagając się uchylenia skarżonej decyzji w całości i wydania decyzji co do istoty sprawy, poprzez zarządzenie wymiany prawa jazdy zgodnie z pierwotnym wnioskiem.

Ponowił wcześniejsze zarzuty naruszenia art. 41 ust. 6 lit. b Konwencji oraz art. 4 pkt 2 ppkt b ustawy, a także art. 14 pkt 1 w zw. z art. 5 pkt 4 i art. 11 pkt 1 ppkt 5 ustawy. P. R. uznał również, że uzasadnienie skarżonej decyzji jest szczątkowe, co narusza art. 11 i art. 107 § 3 K.p.a. Odwołujący się podkreślił, że w systemie prawa brak jest przepisu, który zobowiązywałby organy administracji w sytuacji wynikającej z przedmiotowej sprawy, do odmowy uznania ważności krajowego prawa jazdy wydanego za granicą. Norma art. 41 ust. 6 lit. b Konwencji, jako skierowana do państw – stron tej Konwencji powinna być natomiast odzwierciedlona w krajowym porządku prawnym i tylko w takim zakresie znajdować zastosowanie w indywidualnych sprawach. Tymczasem ustawa tego konkretnie przepisu nie powtarza, stąd należało uznać za ważne na terytorium RP prawo jazdy wydane przez inne państwa konwencyjne bez stawiania jakichkolwiek dalszych kryteriów. Tym samym, po upływie 6 miesięcy ważności zagranicznego dokumentu w toku posługiwania się nim w Polsce przez osobę tu zamieszkującą, osoba ta zyskuje prawo wnioskowania, a organy administracji obowiązek wymiany ww. dokumenty na adekwatny krajowy – polski.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu opisaną na wstępie decyzją z dnia 23 czerwca 2014 r. stwierdziło, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W skardze do Sądu P. R. wniósł o uchylenie decyzji organu II instancji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji w całości oraz o zobowiązanie organu rozstrzygającego sprawę do przyjęcia oceny prawnej przedstawionej w sprawie przez skarżącego. Wniósł także o udzielenie organowi wskazań co do dalszego postępowania, a mających na celu niezwłoczną wymianę skarżącemu prawa jazdy uzyskanego na Ukrainie, na dokument wydawany przez Starostę Brzeskiego.

Skarżonej decyzji zarzucił naruszenie:

• art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami, poprzez przyjęcie, że skarżący jest w posiadaniu dokumentu – prawo jazdy – i uznanie w związku z tym, że nie można mu wydać dokumentu – prawo jazdy (po wymianie z dokumentu ukraińskiego),
• art. 4 pkt 2 ppkt b ustawy o kierujących pojazdami, poprzez błędne przyjęcie, że Rzeczpospolita Polska uzależnia uznanie ważności prawa jazdy wydanego w jednym z państw stron Konwencji Wiedeńskiej o ruchu drogowym od tego, czy stałe miejsce zamieszkania osoby, która uzyskała zagraniczne prawo jazdy w momencie jego wydania znajdowało się w tym państwie,
• art. 41 ust. 6 lit. B Konwencji Wiedeńskiej o ruchu drogowym poprzez jego bezpośrednie zastosowanie w niniejszym stanie faktycznym i dowolne uznanie, że państwo polskie nie uznaje ważności zagranicznych dokumentów „prawo jazdy” uzyskanych przez osobę, której stałe miejsce zamieszkania w czasie ich wydania nie znajdowało się na terytorium, na którym te prawa jazdy zostały wydane,
• art. 8 K.p.a. poprzez dokonanie różnej interpretacji tych samych przepisów prawa materialnego w tym samym stanie faktycznym przez ten sam organ,
• art. 11 K.p.a. i art. 107 § 3 K.p.a. poprzez niewyczerpujące i szczątkowe uzasadnienie wydanej decyzji, bez pełnego wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia.

W uzasadnieniu skargi przedstawiono stan faktyczny sprawy, po czym powtórzono szeroką argumentację przedstawioną we wcześniej składanych w postępowaniu administracyjnym odwołaniach. Podkreślono dodatkowo, że na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej nie obowiązuje norma prawna, która uniemożliwiałaby uznanie w Polsce ważności zagranicznego prawa jazdy wydanego przez jedno z państw – stron Konwencji Wiedeńskiej o ruchu drogowym, w sytuacji, gdy osoba, która uzyskała zagraniczne prawo jazdy w czasie ich wydania nie miała miejsca zamieszkania w kraju ich wydania.

W przekonaniu skarżącego wykładnia literalna przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym wprost wskazuje, że można uznawać za ważne na terytorium RP dokumenty prawo jazdy wydane za granicą określone w Konwencji o ruchu drogowym i to niezależnie od tego, czy osoba, która uzyskała dokument, miała w czasie jego wydania miejsce zamieszkania w tym państwie. Zaakcentował skarżący, że obowiązuje norma prawna, która nakazuje wszystkim organom uznawać ważność zagranicznego prawa jazdy (każdego), a po upływie okresu sześciu miesięcy wymienić, na wniosek osoby posiadającej dokument zagraniczny, na dokument polski. W związku z czym nie można przyjąć, że państwo polskie wprowadziło normę prawną, wedle której organ polski może odmówić uznania prawa jazdy wydanego za granicą, jeśli osoba, która uzyskała zagraniczny dokument, spełnia jeden z warunków określonych w art. 41 ust. 6 Konwencji.

W konkluzji skarżący podniósł, że obecnie dysponuje on dwoma podstawami do uzyskania dokumentu – prawo jazdy. Jedna z nich wynika z art. 14 ustawy o kierujących pojazdami – wymiana zagranicznego dokumentu na dokument wydany przez Starostę Brzeskiego. Druga wynika z faktu, że po upływie okresu zatrzymania prawa jazdy (orzeczenia Sądu Rejonowego w Brzegu) skarżący przeszedł egzamin sprawdzający jego wiedzę i dodatkowo uzyskał uprawnienia do kierowania pojazdami na Ukrainie. Jeszcze raz zaznaczył skarżący, że zaakceptowanie interpretacji przyjętej przy wydawaniu decyzji przez organ pierwszej instancji pozbawiłoby go możliwości skorzystania z którejkolwiek sposobu uzyskania dokumentu, potwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdami silnikowymi kat. B.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, nie znajdując podstaw do zmiany swego stanowiska w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że skarga okazała się niezasadna.

Istotą toczącego się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Opolu postępowania jest wniosek skarżącego o wymianę prawa jazdy uzyskanego za granicą – na Ukrainie, na polskie krajowe prawo jazdy. Kwestia powyższa jest regulowana przez art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 600 ze zm.– zwanej dalej ustawą), którego wykładnia musi uwzględniać postanowienia Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r., której zarówno Polska jak i Ukraina są stronami (Dz. U. z 1988 r. nr 5 poz. 40).

Regulacje dotyczące zasad posługiwania się prawem jazdy uzyskanym w innym państwie, zawarte w art. 14 polskiej ustawy oraz w art. 41 Konwencji opierają się na zasadzie wzajemnego uznawania dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami przez państwa – sygnatariuszy Konwencji. Powyższa zasada wzajemności nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Z punktu widzenia niniejszej sprawy najistotniejsze jest zastrzeżenie zawarte w art. 41 ust. 6 Konwencji. Z przepisu tego wynika, że na zasadzie odstępstwa od wzajemnego uznawania uprawnień, przepisy Konwencji nie zobowiązują Umawiających się Stron do uznawania ważności krajowych lub międzynarodowych praw jazdy wydanych na terytorium innej Umawiającej się Strony w dwóch sytuacjach:

• po pierwsze w przypadku osób, których stałe miejsce zamieszkania w tym czasie znajduje się na ich terytoriach lub zostało ono przeniesione na ich terytoria po wystawieniu tych praw jazdy;
• po drugie: w przypadku praw jazdy wydanych kierującym, których stałe miejsce zamieszkania w czasie ich wydawania nie znajdowało się na terytorium, na którym te prawa jazdy zostały wydane, lub których miejsce zamieszkania po wydaniu tych praw jazdy zostało przeniesione na inne terytorium. Tym samym dla prawidłowego posłużenia się przepisami Konwencji, a w konsekwencji ustawy Prawo o ruchu drogowym, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia „stałe miejsce zamieszkania”.

Przedmiotowa Konwencja nie zawiera w żadnym z postanowień definicji pojęcia „stałe miejsce zamieszkania”. Wobec powyższego, ponieważ chodzi o ocenę uprawnień uzyskanych za granicą w aspekcie przepisów prawa polskiego, konieczne jest odwołanie się do przepisu art. 25 Kodeksu cywilnego, jako podstawowej w prawie polskim regulacji określającej znaczenie pojęcia „miejsce zamieszkania”, która winna być stosowana we wszystkich tych przypadkach, gdy obowiązujące w Polsce przepisy posługują się tym pojęciem, lecz nie normują własnej definicji lub nie odsyłając do takiej definicji zawartej w innych przepisach.

W świetle art. 25 Kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. W orzecznictwie i doktrynie prawa cywilnego powszechnie przyjmuje się, że istotę tego pojęcia wyznaczają dwa integralnie złączone składniki: obiektywny, czyli pobyt stały w danej miejscowości, oraz subiektywny w postaci uzewnętrznionego zamiaru, woli tego pobytu.

W toku postępowania administracyjnego skarżący nie kwestionował faktu, że na Ukrainie nie przebywał z zamiarem stałego pobytu. Co powoduje, że nie mamy do czynienia z wystąpieniem o zmianę zagranicznego prawa jazdy w związku ze zmianą przez skarżącego miejsca zamieszkania.

W tak ustalonym stanie faktycznym za prawidłową uznać należy te część wywodów zaskarżonej decyzji, w której organ odwoławczy wskazał, iż skarżący stale zamieszkuje w Polsce i przepisy art. 14 ust. 1 ustawy nie mają zastosowania. Zauważyć przyjdzie, że przepis art. 14 ust. 1 ustawy ma zastosowanie wyłącznie do obywatela polskiego lub cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który nie posiada ważnego polskiego prawa jazdy, legitymuje się natomiast jego zagranicznym odpowiednikiem. W związku z tym przyjąć należało, że jeżeli wobec skarżącego nie została wydana decyzja o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, to nie utracił on tych uprawnień nabytych w Polsce, lecz tylko nie może z nich korzystać w związku z zatrzymaniem prawa jazdy i niespełnieniem warunków do odzyskania tego dokumentu.

Z lektury akt nie wynika bowiem, że skarżący w toku postępowania zakończonego wydaniem zaskarżonej decyzji ubiegał się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy, lecz o wydanie nowego dokumentu.

W przekonaniu Sądu, działania skarżącego nie stanowią realizacji regulacji o wzajemnym uznawaniu praw jazdy. Skarżący nie zmienił miejsca pobytu, nie zachodził więc obowiązek uwzględnienia przez organy polskie jego uprawnień uzyskanych na terytorium Ukrainy. Przypomnieć przyjdzie, że posiadane przez skarżącego polskie prawo jazdy zostało mu zatrzymane prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Brzegu z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. akt [...], w którym orzeczono wobec P. R. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres pięciu lat oraz orzeczono o zwrocie właściwemu Starostwu Powiatowemu prawa jazdy (o ile posiada).

Wobec wskazanych wyżej przepisów i okoliczności niniejszej sprawy, w ocenie Sądu, skarżący nie mógł skutecznie na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 4 ustawy ubiegać się o wymianę ukraińskiego prawa jazdy, ponieważ posiada już polskie prawo jazdy, które nie utraciło swej ważności. Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy kierowca może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. Z przywołanego przepisu wynika zatem, że kierowca posiadający ważne polskie prawo jazdy, które zostało mu zatrzymane w związku z kierowaniem samochodem w stanie nietrzeźwości, i który w tym czasie uzyskał zagraniczne prawo jazdy, nie może skorzystać z uprawnienia określonego w art. 14 ust. 1 ustawy. Przyjęcie odmiennego stanowiska doprowadziłoby do naruszenia art. 14 ust. 1 ustawy i w konsekwencji, umożliwiałoby odzyskanie uprawnień do prowadzenia pojazdów wbrew dyspozycji art. 49 ustawy, to jest bez sprawdzenia kwalifikacji do kierowania pojazdami, co z kolei, stwarzałoby zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Podkreślenia wymaga, że wykładnia art. 14 ust. 1 ustawy musi uwzględniać treść art. 41 Konwencji, jak również kontekst systemowy i celowościowy zawartego w tym przepisie uregulowania. Ratio legis regulacji dotyczących uznawania uprawnień do kierowania pojazdami uzyskanych w innych państwach sprowadza się do ułatwienia międzynarodowego ruchu drogowego, co potwierdza treść Preambuły do Konwencji. Natomiast w niniejszej sprawie przepis art. 41 ust. 6 Konwencji w ogóle nie znajdował zastosowania, gdyż skarżący nie spełnił przesłanek w nim określonych warunkujących jego zastosowanie (tak: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 28 sierpnia 2009 r., sygn. akt II SA/Po 278/09, oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 28 września 2010 r., sygn. akt I OSK 1607/09; z dnia 17 lutego 2012 r., sygn. akt I OSK 241/11-publ. na stronie internetowej: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, htpp//:orzeczenia.nsa.gov.pl, CBOSA), skład orzekający w niniejszej sprawie z argumentacją przedstawioną w tych orzeczeniach w pełni się identyfikuje.

W ocenie Sądu, postępowanie skarżącego zmierzało do obejścia wymogów określonych w ustawie o kierujących pojazdami i prowadziło do powstania sytuacji sprzecznej z przepisami tej ustawy. Z treści przepisów ustawy o kierujących pojazdami wynika bowiem, że koniecznym warunkiem odzyskania zawieszonych uprawnień do kierowania pojazdami w sytuacji zaistniałej w przypadku skarżącego, jest poddanie się kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji oraz uzyskanie orzeczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych oraz psychologicznych do kierowania pojazdem, co wynika wprost z treści art. 103 i 104 ustawy. W świetle tych uregulowań stwierdzić należy, że ich spełnienie jest konieczne dla posiadania jakichkolwiek uprawnień do kierowania pojazdami na terytorium RP.

Skoro, jak wyżej powiedziano, skarżący nadal posiada ważne krajowe prawo jazdy, tym samym nie może ubiegać się o wymianę w trybie art. 14 ustawy o kierujących pojazdami ukraińskiego prawa jazdy, ponieważ prowadziłoby to do naruszenia przyjętej w art. 4 ust. 2 ustawy zasady, że kierujący może posiadać tylko jedno ważne krajowe prawo jazdy. Podobnie Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 marca 2010 r., sygn. akt I OSK 753/09 (publ. CBOSA), gdzie sformułowano tezę, że „kierowca posiadający ważne polskie prawo jazdy, które zostało mu zatrzymane w związku z kierowaniem samochodem w stanie nietrzeźwości i który w tym czasie uzyskał zagraniczne prawo jazdy nie może skorzystać z uprawnienia określonego w art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym” (obecnie art. 14 ustawy o kierujących pojazdami).

---------------------------------------------------------------

Jak Pan widzi, interpretacja idzie w tę stronę, że Pan nie utracił nigdy krajowego prawa jazdy, toteż na terytorium Polski nie może Pan ubiegać się o wymianę zagranicznego prawa jazdy, gdyż posiada Pan prawo jazdy polskie.

Najlepiej więc złożyć wniosek na piśmie o wymianę prawa jazdy i poczekać na decyzję starosty o odmowie, od której może Pan następnie się odwołać do SKO, a w razie podtrzymania decyzji – złożyć skargę do WSA.