Wymeldowanie osób, które wyprowadziły się z domu

Niewykonanie obowiązku wymeldowania się z mieszkania po jego opuszczeniu

Podstawę prawną dla przedstawionego przez Pana pytania stanowi art. 15 ustawy ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 z późn. zm.). Zgodnie z jego treścią „organ gminy na wniosek strony lub z urzędu może podjąć decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się”.

Niewykonanie obowiązku wymeldowania się jest wykroczeniem. Zgodnie z art. 147 § 1 Kodeksu wykroczeń „kto nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku meldunkowego, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany”.

Podkreślić należy, że wymeldowanie jest wyłącznie aktem rejestracji danych dotyczących pobytu określonej osoby w miejscu jej zameldowania. Źródłem obowiązku wymeldowania przez organ administracji jest więc sam fakt opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu przez osobę podlegającą wymeldowaniu lub wręcz brak zamieszkiwania osoby w miejscu jej zameldowania.

Przy wymeldowaniu nie jest więc istotny fakt, czy osoba posiada uprawnienie do przebywania w tym miejscu. Wymeldowanie ma przede wszystkich znaczenie dla zapewnienia zgodności pomiędzy stanem faktycznym a zapisami w ewidencji ludności. Sam meldunek ma więc tylko znaczenie ewidencyjne, gdyż własność i meldunek to sprawy zupełnie odrębne.

Przesłanki do wymeldowania 

Zgodnie z cytowanym artykułem przesłankami wymeldowania są: opuszczenie lokalu oraz niedopełnienie obowiązku wymeldowania. Sprawy administracyjne prowadzone w przedmiocie ewidencji ludności mają na celu wyłącznie potwierdzenie faktycznego miejsca pobytu stałego lub czasowego. Jedyną przesłanką warunkującą wymeldowanie z pobytu stałego jest trwałe i dobrowolne opuszczenie dotychczasowego miejsca zamieszkania. Organy ewidencyjne nie są zatem uprawnione do badania tytułów prawnych do zamieszkiwania pod danym adresem, rozstrzygania sporów o prawo własności itd. (wyrok WSA Poznań z 2009.07.02, sygn. akt III SA/Po 507/08 Wspólnota 2009/34/38).

Przesłanka opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu stałego, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, jest spełniona, jeżeli opuszczenie miało charakter dobrowolny i trwały. Powinno więc być ono następstwem zamiaru osoby opuszczającej, przy czym zamiar ten należy pojmować nie wyłącznie jako wolę wewnętrzną, ale wolę dającą się określić na podstawie obiektywnych, możliwych do stwierdzenia okoliczności. Ustalenie, czy nastąpiło opuszczenie dotychczasowego miejsca pobytu, wymaga zbadania tak pojmowanego zamiaru, a w szczególności wykazania, że nastąpiło zerwanie więzi z dotychczasowym miejscem pobytu wskazujące, iż centrum życiowe osoby wymeldowanej znajduje się w innym miejscu (tak też wyrok WSA Wrocław z 2009.09.16, sygn. akt III SA/Wr 711/08 Legalis).

Obecnie organ gminy może wszcząć postępowanie wyjaśniające, przeprowadzić wywiad środowiskowy oraz wezwać Pana do udzielenia wyjaśnień w sprawie. W tym celu wyznaczy termin rozprawy administracyjnej.

Podstawy decyzji administracyjnej o wymeldowaniu osoby 

Zaznaczyć należy, że podstawą wydania przez organ gminy decyzji administracyjnej o wymeldowaniu osoby jest wykazanie, że opuściła miejsce stałego pobytu, opuszczenie to ma charakter stały, nie tymczasowy i jest dobrowolne, lub wykazanie, że pod wskazanym adresem nie zamieszkiwała, nie zamieszkuje; względnie wykazanie, że miejsce zameldowania do zamieszkiwania się nie nadaje.

W postępowaniu w sprawie zameldowania (wymeldowania) stroną w rozumieniu art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego jest wyłącznie osoba, której zameldowanie (wymeldowanie) dotyczy. Inne podmioty, w tym podmioty, którym przysługują jakiekolwiek uprawnienia do lokalu, w którym ma nastąpić zameldowanie (wymeldowanie), nie mogą być uznawane za strony ze względu na brak interesu prawnego. Instytucja zameldowania (wymeldowania) ma bowiem charakter ewidencyjny (rejestracyjny) i ma jedynie na celu doprowadzenie stanu ewidencji ludności do zgodności ze stanem faktycznym, co niewątpliwie leży w interesie Państwa, a nie osób pozostających poza sferą organizacji organów państwowych (osób trzecich), do których należy zaliczyć osoby posiadające tytuł prawny do lokalu (wyrok WSA Poznań z 2009.07.22, sygn. akt III SA/Po 11/09 Legalis).

Zgodnie z powyższym nie jest Pan stroną postępowania o wymeldowanie. Decyzja w tym przedmiocie należy do władczych kompetencji gminy i może być podjęta na wniosek lub z urzędu. Jednakże z przedstawionego przez Pana stanu faktycznego wynika, iż spełnione zostały wszelkie przesłanki do wymeldowania osób dotychczas zamieszkujących w lokalu. Jak wcześniej wspomniano, to dla prawidłowego orzeczenia o wymeldowaniu z lokalu niezbędne jest ustalenie, że skarżąca opuściła trwale i dobrowolnie wskazany lokal i w chwili orzekania w lokalu tym nie zamieszkuje, a nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Ze względu na rejestracyjny charakter zameldowania ustalenia zaistnienia przesłanek do zastosowania omawianego przepisu dotyczyć muszą czasu poprzedzającego bezpośrednio podjęcie decyzji o wymeldowaniu. Należy przy tym pamiętać, że w obecnym kształcie omawianej regulacji ustawowej ewidencja służy wyłącznie do rejestracji danych o miejscu pobytu osób.

Zgłoszenie przez właściciela lokalu osoby na pobyt stały lub czasowy trwający ponad trzy miesiące

Sytuacja wygląda inaczej, jeśli przysługuje Panu prawo władania lokalem. Zgodnie bowiem z art. 29: „właściciel lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu jest obowiązany potwierdzić fakt pobytu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad 3 miesiące w tym lokalu. Potwierdzenia faktu pobytu osoby w lokalu dokonuje się na formularzu meldunkowym w formie czytelnego podpisu z oznaczeniem daty jego złożenia. Osoby wymienione w ust. 1 są obowiązane do zawiadamiania właściwego organu gminy o stałym lub czasowym pobycie innej osoby w ich lokalach (pomieszczeniach) oraz o opuszczeniu przez nią tego lokalu (pomieszczenia), jeżeli osoba ta nie dopełniła obowiązku meldunkowego. Zawiadomienie powinno być dokonane niezwłocznie po upływie terminu określonego do wykonania obowiązku meldunkowego”.

W tym wypadku posiada Pan przymiot strony. Potwierdza to także bogate orzecznictwo sądowe.

W sprawie meldunkowej stroną postępowania mogą być również właściciele domów i lokali oraz inne podmioty dysponujące tytułem prawnym do lokalu – a to wobec nałożenia na nich obowiązków określonych przepisem art. 29 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (wyrok WSA Wrocław z 2007.02.21, sygn. akt III SA/Wr 277/06 Legalis).

Od decyzji odmownej przysługuje Panu jako stronie odwołanie do organu wyższego stopnia. Każdorazowo procedura odwoławcza podana jest w decyzji urzędu i należy się z nią zapoznać, jeśli zechce Pan wnieść odwołanie. Gdy odwołanie nie zostanie wniesione w terminie, decyzja uprawomocnia się.