Wymeldowanie osoby, która dobrowolnie opuściła miejsce zamieszkania

Wymeldowanie synowej, która się wyprowadziła

Zgodnie z art. 35 ustawy o ewidencji ludności: „Organ gminy, o którym mowa w art. 28 ust. 1, wydaje z urzędu lub na wniosek właściciela lub podmiotu wskazanych w art. 28 ust. 2, decyzję w sprawie wymeldowania obywatela polskiego, który opuścił miejsce pobytu stałego albo opuścił miejsce pobytu czasowego przed upływem deklarowanego okresu pobytu i nie dopełnił obowiązku wymeldowania się”.

Jeśli Pani mieszkanie było dotychczas stałym miejscem pobytu synowej, a ona je wraz z dziećmi opuściła, to organ gminy z urzędu albo na wniosek Pani i męża jako właścicieli winien wydać decyzję w sprawie ich wymeldowania, skoro synowa sama tegoż obowiązku wobec jej i dzieci nie dopełniła.

Jak wskazał WSA w Łodzi w wyroku z 6.12.2023 r., sygn. akt III SA/ Łd 485/23: „Postępowanie administracyjne w sprawie o wymeldowanie/zameldowanie ma charakter jedynie ewidencyjno-rejestrowy, gdyż służy wyłącznie rejestracji stanu faktycznego, a nie prawnego i nie ma wobec tego żadnego związku z ustalaniem prawa do lokalu, jego wykonywaniem ani tym bardziej nie dotyczy uprawnień w zakresie ich przyznawania czy pozbawiania. Postępowanie w sprawie o wymeldowanie nie wkracza w sferę stosunków cywilnoprawnych, a jego celem, z uwagi na swój ewidencyjny charakter, jest odzwierciedlenie rzeczywistego stanu – faktycznego miejsca pobytu oznaczonej osoby”.

WSA w Gliwicach w wyroku z 29.11.2023 r., sygn. akt II SA/Gl 1430/23 wskazuje zaś: „Opuszczenie lokalu można uznać za dobrowolne, jeżeli wynikało ono z nieskrępowanej woli przeniesienia swoich interesów życiowych w inne miejsce. O dobrowolności decyduje więc samodzielna rezygnacja z przebywania pod danym adresem, nie zaś rezygnacja wywołana przymusem fizycznym czy psychicznym osoby trzeciej. Tym niemniej w ugruntowanym orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się nadto, iż na równi z dobrowolnością opuszczenia lokalu należy traktować te sytuacje, w których osoba podlegająca wymeldowaniu nie może zgodnie z prawem lub na skutek okoliczności faktycznych dalej zamieszkiwać w miejscu, w którym była zameldowana (np. nakaz eksmisji, odbywanie kary pozbawienia wolności, nakaz opuszczenia lokalu, zakaz zbliżania się do rodziny). Z trwałością opuszczenia miejsca spotykamy się w sytuacji, gdy dana osoba faktycznie nie przebywa w określonym lokalu i opuściła go na stałe, a zamiar ten jest związany z założeniem w innym – nowym miejscu – ośrodka osobistych i majątkowych interesów. Rezygnacja z przebywania w określonym lokalu może nastąpić w sposób wyraźny – przez złożenie stosownego oświadczenia, ale także w sposób dorozumiany – przez zachowanie, które w sposób niebudzący wątpliwości wyraża wolę danej osoby skoncentrowania swojej aktywności życiowej w innym miejscu. Trwałe opuszczenie dotychczasowego miejsca pobytu stałego związane jest zazwyczaj z jednoczesnym zerwaniem wszelkich związków z dotychczasowym lokalem i brakiem woli powrotu do miejsca swojego dotychczasowego zameldowania”.

Podobnie WSA w Kielcach w wyroku z 29.11.2023 r., sygn. akt II SA/Ke 512/23: „Dla wystąpienia przesłanki wymeldowania, którą jest »opuszczenie miejsca pobytu stałego«, konieczne jest, aby fizycznemu przebywaniu osoby w innym miejscu towarzyszyła wola opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu oraz zamiar związania się z tym innym miejscem i urządzenia w nim trwałego centrum życiowego. Postępowanie w sprawie wymeldowania wymaga zatem ustalenia tego, czy nastąpiło faktyczne opuszczenie miejsca pobytu stałego i zbadania trwałości oraz dobrowolności zamiaru jego opuszczenia”.

Wniosek o wymeldowanie

Jeśli więc synowa w sposób trwały i dobrowolny zmieniła miejsce stałego zamieszkania wraz z dziećmi z Państwa mieszkania na inne i sama nie dokonała obowiązku wymeldowania, to organ z urzędu lub na żądanie Państwa jako właścicieli winien ją wymeldować po przeprowadzeniu postępowania zmierzającego do ustalenia, czy faktycznie opuściła mieszkanie Państwa w sposób trwały i dobrowolny. Organ w tym celu może przeprowadzić np. wywiad środowiskowy. Jeśli złoży Pani z mężem wniosek o wymeldowanie na piśmie i wykaże spełnienie przesłanek do wymeldowania z art. 35 ww. ustawy, organ musi wszcząć postępowanie i po przeprowadzeniu czynności wymeldować synową i dzieci albo odmówić, wskazując, dlaczego nie ma spełnionej przesłanki trwałości czy dobrowolności opuszczenia Państwa miejsca zamieszkania jako miejsca stałego pobytu.

Taki sposób procedowania potwierdza doktryna prawnicza: „Wymeldowanie z urzędu lub na wniosek następuje w drodze decyzji administracyjnej. Do decyzji mają zastosowanie wszystkie reguły wskazane w przepisach k.p.a. Komentowana ustawa nie wprowadza w tym zakresie rozwiązań szczególnych. Oznacza to, że w postępowaniu o wymeldowanie mają zastosowanie także przepisy dotyczące doręczeń decyzji, zawarte w art. 39–49 k.p.a., oczywiście z uwzględnieniem specyfiki strony (osoby fizycznej)” – tak Z. Czarnik, W. Maciejko, P. Zaborniak, Ustawa o ewidencji ludności. Komentarz, wyd. II, opublikowano: WK 2016.

Ilekroć więc złoży Pani z mężem uzasadniony wniosek, organ wszczyna postępowanie, prowadzi postępowanie dowodowe w trybie K.p.a. i dopiero załatwia sprawę. Nie ma zaś możliwości, by urzędnik ustnie decydował o sprawie z wniosku złożonego w trybie art. 35 ustawy o ewidencji ludności.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych - Dz.U. 1974 nr 14 poz. 85
2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi w wyroku z dnia 6 grudnia 2023 r., sygn. akt III SA/ Łd 485/23
3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 29 listopada 2023 r., sygn. akt II SA/Gl 1430/23
4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 29 listopada 2023 r., sygn. akt II SA/Ke 512/23