Wyłączenie gruntów z produkcji rolnej

Obiekty zwolnione z pozwolenia na budowę

W art. 29 Prawa budowlanego znajdujemy zapis o zwolnieniu z pozwolenia na budowę następujących obiektów :

„1) obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej:

a) parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m², przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m (…)

2) wolno stojących parterowych budynków gospodarczych , wiat i altan oraz przydomowych oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 25 m², przy czym łączna powierzchnia tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki; (…)

4) altan i obiektów gospodarczych na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 25 m² w miastach i do 35 m² poza granicami miast oraz wysokości do 5m przy dachach stromych i do 4m przy dachach płaskich; (…)

22) obiektów małej architektury (…)”.

Zgłoszenie budowy altany a żądanie od inwestora decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej

Mogła tu nastąpić inna interpretacja altany.

W myśl § 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, „przez zabudowę zagrodową należy rozumieć w szczególności budynki mieszkalne, budynki gospodarcze lub inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz gospodarstwach, leśnych. Zdaniem organu odwoławczego projektowana altanka będąca przedmiotem zgłoszenia nie wypełnia przesłanek art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlanego, z którego wynika, iż uzupełnieniem zabudowy zagrodowej w ramach istniejącej działki siedliskowej są: parterowe budynki gospodarcze o powierzchni zabudowy do 35 m², przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4.80 m, płyty do składowania obornika, szczelne zbiorniki na gnojówkę lub gnojowicę do pojemności do 25 m, naziemne silosy na materiały sypkie o pojemności do 30 m³ i wysokości nie większej niż 4.50, suszarnie kontenerowe o powierzchni zabudowy do 21 m²”.

Nie ma podstaw prawnych do żądania od inwestora decyzji zezwalającą na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej w przypadku zgłoszenia budowy, zwłaszcza że z brzmienia art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych wynika, iż wydanie takiej decyzji następuje przed uzyskaniem pozwolenia na budowę. Tu mamy zgłoszenie.

Wyłączenie gruntów z produkcji rolnej

Zgodnie z kolei z art. 11 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych:

„1. Wyłączenie z produkcji użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, oraz użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, a także gruntów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2-10, oraz gruntów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne – może nastąpić po wydaniu decyzji zezwalających na takie wyłączenie. W decyzji określa się obowiązki związane z wyłączeniem.

2. W odniesieniu do gruntów wchodzących w skład parków narodowych decyzje, o których mowa w ust. 1, wydają dyrektorzy tych parków, z zastrzeżeniem art. 7 ust. 5.

3. Decyzje, o których mowa w ust. 1 i 2, dotyczące gruntów wymienionych w art. 8, mogą być wydane po dniu faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji.

4. Wydanie decyzji, o których mowa w ust. 1 i 2, następuje przed uzyskaniem pozwolenia na budowę.

5. Osoba ubiegająca się o wydanie decyzji, o których mowa w ust. 1 i 2, celem wydobywania torfów jest obowiązana przedstawić właściwemu organowi następujące dokumenty:

1) dokumentację określającą położenie, powierzchnię i miąższość torfowiska oraz rodzaj występującego tam torfu;

2) projekt eksploatacji, uwzględniający podział na etapy i termin jej zakończenia;

3) projekt rekultywacji torfowiska i termin jej zakończenia;

4) ocenę wpływu eksploatacji torfowiska na środowisko przyrodnicze, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej.

6. Nie wymaga się decyzji, o których mowa w ust. 1 i 2, jeżeli grunty rolne mają być użytkowane na cele leśne”.

„Wyłączenie gruntów z produkcji rolnej lub leśnej jest czynnością faktyczną polegającą na rozpoczęciu innego lub zaniechaniu dotychczasowego ich użytkowania, a warunkiem legalnego wyłączenia jest uzyskanie decyzji administracyjnej” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 listopada 2000, sygn. akt II SA 2437/99; podobnie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 marca 1998, sygn. akt II SA 1651/97). Kolejność tych czynności nie budzi żadnych wątpliwości, zaś orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego jest w tej sprawie jednolite. Problematykę dotyczącą uzyskania decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntów z produkcji reguluje art. 11 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (j.t. Dz. U. z 2004 r. Nr 121).

Zgodnie z brzmieniem tego przepisu „decyzja, o której mowa, jest konieczna w odniesieniu do: użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego zaliczonych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, pozostałych gruntów rolnych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2-10 ustawy, oraz gruntów leśnych”. Organem właściwym w sprawie wydania decyzji, o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej, jest w odniesieniu do gruntów rolnych – starosta.

Wydanie decyzji o wyłączeniu gruntów z produkcji rolnej lub leśnej, musi poprzedzać ewentualne pozwolenie na budowę (art. 11 ust. 4).

Nie ma podstaw prawnych, by żądać takiego wyłączenia w przypadku inwestycji podlegającej zgłoszeniu.

Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. 1995 r. Nr 16 poz. 78) nie wprowadziła w omawianym przedmiocie innych rozwiązań. Uściślono w niej pojęcie „wyłączenia gruntów z produkcji” przez zaakcentowanie, że polega ono na rozpoczęciu innego niż rolnicze lub leśne użytkowania gruntów (art. 4 pkt 11),

Zasadą jest, że rozpoczęcie działalności inwestycyjnej możliwe jest jedynie na gruntach przeznaczonych na cele nierolnicze, czy tzw. odrolnionych. Gruntami rolnymi są, co do zasady, grunty określone w ewidencji gruntów, jako użytki rolne. Ewidencję gruntów i budynków prowadzi starosta (art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne – t. jedn.: Dz. U. 2005 r. Nr 240 poz. 2027). W celu ustalenia, czy grunt jest gruntem rolnym, konieczne jest zatem uzyskanie wypisu z rejestru gruntów dla konkretnej działki (jej numer oczywiście musimy znać), który to wpis wydawany jest odpłatnie, na wniosek w trybie określonym w § 51 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. 2001 r. Nr 38 poz. 454). Dysponując wypisem z rejestru gruntów, należy sprawdzić symbol zamieszczony w treści tego wypisu i ustalić, do której kategorii użytków gruntowych jest zaliczona działka. Wyjaśnienie symboli znajduje się w § 68 rozporządzenia, przy czym najbardziej należy zwrócić uwagę na podział na użytki rolne (ust. 1) oraz na grunty zabudowane i zurbanizowane (ust. 3). Określenie gruntu jako użytku rolnego powoduje, że podlega on ochronie na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych i będzie wymagał zmiany przeznaczenia na cele nierolnicze. Niestety, ustalenie, czy grunt został przeznaczony na cele nierolnicze, nie zawsze będzie się sprowadzać do zbadania wypisu z rejestru gruntów. Do ewidencji gruntów zmiany wprowadzane są w przypadku faktycznej zmiany przeznaczenia gruntów, tj. zrealizowania zamierzenia inwestycyjnego i pozbawienia przez to możliwości rolniczego wykorzystania terenu. Ustawodawca dopuścił ustalenie warunków zabudowy nie tylko na terenach, które nie wymagają zmiany przeznaczenia (określonych w ewidencji gruntów, jako grunty zabudowane i zurbanizowane), lecz również na terenach, których przeznaczenie uległo zmianie, przy uchwalaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, obowiązujących do 31 grudnia 2002 r. lub 2003 r. Możliwe jest zatem, że grunt (teren) figurujący w ewidencji gruntów jako użytek rolny został „odrolniony” przy uchwalaniu poprzednio obowiązującego miejscowego planu. Tak dokonana zmiana przeznaczenia nie będzie wynikać z ewidencji gruntów, natomiast ta okoliczność może zostać ustalona poprzez wydanie zaświadczenia co do przeznaczenia gruntu w poprzednio obowiązującym miejscowym planie. Oczywiście jest również możliwa sytuacja, gdy teren objęty jest ustaleniami obowiązującego miejscowego planu, który to plan określa wówczas zasady zagospodarowania terenu oraz wynikające z tych zasad przeznaczenie terenu. Przy ustalaniu przeznaczenia gruntu konieczne jest zatem sprawdzenie wpisu z rejestru gruntów lub uzyskanie zaświadczenia właściwego miejscowo organu gminy co do przeznaczenia gruntu (terenu) w poprzednio lub aktualnie obowiązującym miejscowym planie.

Zaznaczyć należy, że kwestia przeznaczenia gruntów ma znaczenie przy ustalaniu warunków zabudowy. W przypadku, gdy dla terenu zamierzanej inwestycji brak jest obowiązującego miejscowego planu, to decyzja taka jest wstępnym warunkiem realizacji inwestycji. Jednym z warunków wydania decyzji o warunkach zabudowy jest przeznaczenie terenu przyszłej inwestycji na cele nierolnicze (art. 61 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717). Planując inwestycję, wydaje się niezbędne ustalenie, czy teren jest przeznaczony na cele nierolnicze.

Ustalenie przeznaczenia terenu nie jest konieczne w przypadku, gdy planowana inwestycja stanowi inwestycję celu publicznego (zob. art. 50 i nast. oraz art. 2 pkt 5 wyżej wymienionego ustawy), a także gdy pomimo realizacji inwestycji grunt zajęty pod inwestycję nadal traktowany będzie jako grunt rolny (zob. art. 2 pkt 2-10 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych).

Jeśli chce się Pan odwołać, proszę przytoczyć powyższe argumenty.