Wykreślenie członka zarządu z KRS po jego śmierci

Śmierć wspólnika spółki z o.o.

Odpowiedź na niniejszy problem znajdziemy w przepisach Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu spółek handlowych. Rozumiem, iż mąż był wspólnikiem spółki z o.o. i o takich udziałach jest mowa.

Zgodnie z treścią art. 924 Kodeksu cywilnego „spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy”. Ponadto, zgodnie z art. 925 „spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku”.

Co do zasady więc z chwilą śmierci spadkodawcy spadkobiercy nabywają spadek z mocy prawa. Jednak z uwagi na późniejsze możliwości odrzucenia spadku, jest to pewnego rodzaju fikcja, gdyż co do zasady dopiero poświadczony akt dziedziczenia lub postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku formalnie wskazuje krąg spadkobierców po zmarłym.

W pierwszej kolejności należy podnieść, iż udziały w spółce z o.o. należą do masy spadkowej i podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych. Dlatego jeżeli chce Pani nabyć wraz z dziećmi formalnie spadek po mężu, zasadne jest zainicjowanie postępowania spadkowego – czy to przed sądem, czy też notarialnie.

Zgodnie bowiem z treścią art. 183 Kodeksu spółek handlowych:

„§ 1. Umowa spółki może ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika. W tym przypadku umowa spółki powinna określać warunki spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki, pod rygorem bezskuteczności ograniczenia lub wyłączenia.

§ 2. Umowa spółki może wyłączyć lub w określony sposób ograniczyć podział udziałów między spadkobierców w przypadku, gdy zmarły wspólnik miał więcej niż jeden udział.

§ 3. Jeżeli według umowy spółki wspólnik mógł mieć tylko jeden udział, udział ten może być podzielony między spadkobierców, chyba że umowa spółki wyłącza lub ogranicza w określony sposób podział tego udziału między spadkobierców. Wskutek podziału nie mogą powstać udziały niższe niż 50 złotych”.

Należy więc wskazać, iż najistotniejsze w sprawie jest dowiedzenie się, co określała umowa spółki. Jeżeli bowiem wstąpienie spadkobierców zostało wyłączone lub ograniczone, Pani oraz dzieciom jako spadkobiercom należy się odpowiednia rekompensata, która również została wskazana w przedmiotowej umowie.

Skuteczne względem spółki przejście udziału na następcę zmarłego wspólnika

Z chwilą otwarcia spadku spadkobierca z mocy prawa staje się właścicielem udziału, wstępując w prawa i obowiązki zmarłego wspólnika – bez potrzeby składania jakiegokolwiek oświadczenia w tym względzie (tak trafnie M. Rygoł, Skutki śmierci, s. 10).

Jednakże dla skutecznego względem spółki przejścia udziału na następcę zmarłego wspólnika konieczne jest zawiadomienie spółki wraz z doręczeniem dowodu przejścia w postaci postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 187 § 1).

Na podstawie art. 183 § 1 umowa spółki może ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki spadkobierców w miejsce zmarłego wspólnika. Należy uznać, że przepis ten per analogiam znajduje zastosowanie także wobec zapisobierców windykacyjnych.

Wyłączenie lub ograniczenie wstąpienia spadkobierców może mieć miejsce tylko w umowie spółki, co prowadzi do bezskuteczności ustaleń dokonanych np. jednomyślną nawet uchwałą wszystkich wspólników. Zamieszczenie stosownej klauzuli jest skuteczne o tyle, o ile miało miejsce przed śmiercią wspólnika i z uwagi na konstytutywny charakter wpisu zmiany umowy spółki do rejestru (art. 255 § 1), przed zgonem udziałowca został dokonany stosowny wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Dlatego też w pierwszej kolejności powinna Pani dowiedzieć się, co zawierała umowa spółki, gdyż, jeżeli wejście spadkobierców do spółki nie zostało wyłączone lub ograniczone, udziały wchodzą do masy spadkowej. Zasadne jest więc porozumienie się z pozostałymi wspólnikami co do dalszej drogi i sposobu działania.

Oczywiście, proszę także pamiętać, iż konieczne i zasadne jest także zainicjowanie postępowania spadkowego po mężu.