Wykorzystanie wizerunku pracownika na stronie internetowej

Dobra osobiste — ochrona wizerunku

Zasadnicze pytanie dotyczy ustalenia, jaki krąg osób ma dostęp do Pana wizerunku.

Wizerunek należy do dóbr osobistych wyraźnie wymienionych w art. 23 Kodeksu cywilnego (K.c.). Do naruszenia ochrony wizerunku człowieka dochodzi zaś wówczas, gdy bez jego zgody jest on rozpowszechniany, utrwalany, przekształcany. Rozpowszechnianie wizerunku regulują natomiast przepis art. 81 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r., poz. 666 – dalej jako „Pr.aut.”), który stanowi, że takie rozpowszechnianie wizerunku wymaga – co do zasady – zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Wizerunek to dostrzegalne, fizyczne cechy człowieka, tworzące jego wygląd i pozwalające na identyfikację danej osoby wśród innych ludzi, bądź też: skonkretyzowane ustalenie obrazu fizycznego człowieka, zdatne do zwielokrotnienia i rozpowszechnienia. Wizerunek pełni funkcję identyfikacyjną i informacyjną. Obraz człowieka może być utrwalany na wiele sposobów, a w zależności od tego, o jakie utrwalenie chodzi, wyraża ono inne emocje i niesie inne informacje o danej osobie. Dlatego każdy ma godny ochrony interes w tym, by decydować, czy i który z nich zostanie udostępniony publicznie. Jednocześnie przepisy art. 81-83 Pr.aut. w tym zakresie, w jakim odnoszą się do wizerunku, mają charakter szczególny, gdyż nie dotyczą ochrony autora bądź utworu, lecz zawierają postanowienia w istocie ograniczające swobodę wypowiedzi twórczej, głównie ze względu na poszanowanie dóbr osobistych chronionych prawem powszechnym. Pojęcie rozpowszechniania wizerunku powinno być zaś interpretowane przy wykorzystaniu definicji terminu „rozpowszechnianie” zamieszczonej w art. 6 pkt. 3 Pr.aut. Chodzi zatem o sytuację, w której stworzona zostaje możliwość zapoznania się z wizerunkiem bliżej nieokreślonemu (z góry), niezamkniętemu kręgowi osób. Udostępnienie to odbywać może się za pomocą dowolnego medium.

Dopuszczalność rozpowszechniania wizerunku pracownika

Jak wynika z treści art. 81 ust. 1 Pr.aut., tylko od woli portretowanego zależy dopuszczalność rozpowszechniania jego wizerunku. Może się on temu sprzeciwić bez jakiegokolwiek uzasadnienia. Zgoda może być wprawdzie udzielona w dowolnej formie oraz w dowolny sposób (a więc także per facta concludentia), powinna jednak dotyczyć konkretnego wizerunku. Ponadto osoba udzielająca takiej zgody musi mieć pełną świadomość nie tylko formy przedstawienia jej wizerunku, ale także miejsca i czasu publikacji, zestawienia z innymi wizerunkami i towarzyszącego komentarza. Przypadki, kiedy wizerunek można opublikować bez zgody danej osoby, są limitowane ustawowo. Art. 81 ust. 2 stanowi, że zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

1. osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;
2. osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Przesłanką legalizującą przetwarzanie wizerunku pracownika może być art. 6 ust. 1 lit. f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz. Urz UE L z 2016 r. Nr 119, s. 1 ze zm.; dalej: RODO), czyli niezbędność przetwarzania do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią. W przypadku ustalenia, że interesy podmiotu danych lub też jego podstawowe prawa i wolności mają charakter nadrzędny nad prawnie uzasadnionym interesem administratora, przetwarzanie danych w oparciu o wskazany przepis nie będzie dozwolone.

Sytuacja umieszczania zdjęć pracownika w internecie jest sytuacją szczególną. Dostęp do tego wewnętrznego systemu ma bowiem ściśle określony krąg osób, czyli pracowników, którzy znają się nawzajem. Można przyjąć, że takie działanie pracodawcy będzie się mieściło w granicach jego usprawiedliwionego celu zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. f RODO.

Wizerunek pracownika dostępny dla nieograniczonego kręgu osób

Jeśli jednak nie byłby to zamknięty krąg osób, czyli dostęp do Pańskiego wizerunku miałby każdy klient firmy a nawet każdy odwiedzający tę stronę internetową — w takiej sytuacji bez wątpienia mielibyśmy do czynienia z rozpowszechnianiem wizerunku. Czyli jeżeli dostęp do wizerunku ma nieograniczona liczba osób, to następuje naruszenie przepisów o ochronie dóbr osobistych. Konfiguracje są bez znaczenia, jeśli bez wątpienia można ikonkę, zdjęcie przypisać Pana osobie. Do takich działań bezwzględnie niezbędne jest uzyskanie zgody pracownika, czyli Pana.