Wygaśnięcie prawa służebności drogi

Wygaśnięcie służebności gruntowej – po 10 latach

Odpowiadając na Pana pytanie, wyjaśniam, że co do zasady zgodnie z powołanym przepisem służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć. W przypadku służebności czynnej termin dziesięcioletni zaczyna biec od dnia, w którym uprawniony zaprzestał wykonywania służebności (np. prawa przechodu czy przejazdu przez nieruchomość obciążoną).

Wygaśnięcie służebności na skutek niewykonywania następuje ex lege, czyli z mocy prawa – z upływem tych lat 10.

Możliwość wykreślenia służebności z księgi wieczystej

Aczkolwiek aby móc wykreślić służebność z księgi, potrzebny jest stosowany dokument, a więc np. orzeczenie sądu, chyba że właściciel sąsiedniej nieruchomości w formie aktu notarialnego, np. zrzeknie się tej służebności.

Pomimo tego, że służebność wygasa z mocy prawa, nie nastąpi tak po prostu wykreślenie z księgi wieczystej tej służebności. Do tego potrzebny jest orzeczenie stwierdzające wygaśnięcie służebności, ono ma charakter deklaratoryjny, potwierdzający ten stan. Podstawą takiego powództwa jest art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, iż powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Pozew do sądu o wygaśnięcie służebności

W tym celu należy złożyć pozew przeciwko właścicielowi działki sąsiadującej do sądu rejonowego i powołać świadków, którzy potwierdzą, że służebność nie jest wykonywana ponad lat 10. Sam fakt, że droga zarosła, nie potwierdza niewykonywania co najmniej przez lat 10 tej służebności. Droga mogła bowiem zarosnąć w 3 czy 5 lat.

Zanim jednak wystąpi Pan do sądu, warto spróbować porozmawiać z sąsiadem, czy dla ułatwienia procedury zgodzi się u notariusza np. zrzec tej służebności. Wtedy na podstawie tego aktu notarialnego będzie Pan mógł ją wykreślić z księgi wieczystej.

Nadmienię tylko, że jeżeli służebność była wpisana do księgi wieczystej i mimo wygaśnięcia nie została wykreślona, nabywca nieruchomości władnącej może nabyć – dzięki działaniu rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych – służebność gruntową, mimo że wygasła ona wskutek jej niewykonywania (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1983 r., sygn. akt III CZP 8/83), a zatem jeżeli nieruchomość zostanie przez sąsiada sprzedana, to służebności nie uda się raczej wykreślić przez kolejne 10 lat – o ile nadal droga nie będzie wykorzystywana. Podobnie jeżeli sąsiad nabył tę nieruchomość z wpisaną służebnością i od nabycia przez niego nie upłynęło jeszcze 10 lat nieużywania drogi.