Czy badania lekarskie wykonane za granicą, w kraju należącym do Unii Europejskiej nie są uznawane w Polsce?

Wstępne i okresowe badania lekarskie

Problematykę tę reguluje Kodeks pracy (w skrócie: K.p.), a precyzyjniej – art. 229 K.p., który mówi, że wstępnym badaniom lekarskim podlegają:

1. osoby przyjmowane do pracy;
2. pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

§ 2 drugi przywołanego przepisu z kolei stanowi, że pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Dodatkowo jeszcze § 4 tego przepisu stanowi, iż pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Powrót do pracy na podobne stanowisko a wstępne badania lekarskie

Wydaje się, że sedno problemu tkwi w tym, że – jak Pani napisała – wraca Pani do pracy na podobne stanowisko, a więc nie jest to dokładnie to samo stanowisko, lecz stanowisko podobne. Jak stanowi przepis, badaniom wstępnym podlegają pracownicy zatrudniani na innym stanowisku pracy u tego samego pracodawcy, ale na stanowiskach pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Nie wydaje mi się, aby praca w marketingu była pracą w warunkach uciążliwych.

Dlatego proszę zwrócić uwagę, że zasadą jest, iż badaniom wstępnym podlegają osoby dorosłe bądź nowo przyjmowane bądź przyjmowane u tego samego pracodawcy na to samo lub podobne stanowisko na podstawie kolejnej umowy o pracę.

Podkreśla się zresztą w literaturze przedmiotu – w stosunku do osób innych niż nowo zatrudnione – że badaniom wstępnym muszą być poddawani już zatrudnieni pracownicy dorośli, jeżeli są przenoszeni w trakcie trwania zatrudnienia na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe lub warunki uciążliwe (tzn. inne od dotychczasowych) oraz już zatrudnieni pracownicy młodociani w razie przenoszenia ich na każde inne od dotychczasowego stanowisko pracy, choćby nie wiązało się z czynnikami szkodliwymi lub warunkami uciążliwymi (tak np.: Teresa Wyka, Komentarz do Kodeksu pracy).

Przeniesienie pracownika na nowe stanowisko pracy bez konieczności przeprowadzenia wstępnych badań lekarskich

Tym samym badaniom wstępnym nie podlega się przy przeniesieniu na każde nowe stanowisko pracy, a jedynie na stanowisko bardziej uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia. Nie wiem, na jakim stanowisku pracowała Pani poprzednio, ale trzeba po prostu porównać warunki pracy – jeżeli teraz nie są bardziej szkodliwe czy uciążliwe, to nie podlega Pani badaniom i ma Pani rację w swojej ocenie, jeżeli zaś te warunki są gorsze w porównaniu z poprzednim stanowiskiem pracy – niestety musi Pani poddać się badaniom. Badania wstępne nie dotyczą bowiem osoby pracodawcy (w sensie, że tylko raz nim podlegamy), lecz konkretnego stanowiska. Proszę spróbować zatem, powołując się na brak trudniejszych warunków, przekonać pracodawcę.

Proszę jednak nie ryzykować sporu, ponieważ zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2000 r. (sygn. akt I PKN 642/99), niewykonanie przez pracownika zgodnego z prawem polecenia poddania się badaniom lekarskim jako naruszające obowiązek wykonania polecenia dotyczącego pracy (art. 100 K.p.) i poddawania się kontrolnym badaniom lekarskim (art. 211 pkt 5 K.p.) może stanowić podstawę niezwłocznego rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 K.p.

Może jest możliwe, aby poddała się Pani tym badaniom na dzień przed rozpoczęciem pracy, tak aby nie musiała Pani przyjeżdżać specjalnie np. tydzień wcześniej.

Czy polski pracodawca powinien uznać wstępne badania lekarskie przeprowadzone we Francji?

Natomiast w zakresie uznania badań – niestety nie wydaje mi się, aby to było możliwe, tak jak to jest np. w przypadku uznawania kwalifikacji zawodowych, ponieważ warunki pracy na pewno różnią się od siebie.

W rozdziale IIa K.p. (dotyczącego warunków zatrudnienia pracowników skierowanych do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z państwa będącego członkiem Unii Europejskiej) tylko na pracodawców polskich delegujących pracowników do pracy w Unii został nałożony obowiązek zapewnienia takich samych albo korzystniejszych warunków w zakresie bezpieczeństwa i ochrony pracy. Oznacza to ogólnie rzecz biorąc, że pracodawca delegujący swych pracowników do Polski zobowiązany jest zadbać o zapewnienie wszelkich wymogów wynikających w szczególności z przepisów działu X K.p. (art. 207-237¹⁵ K.p.) oraz wydanych na ich podstawie rozporządzeń. W kontekście przedmiotu niniejszego opracowania chodzi tutaj głównie o przepisy dotyczące badań profilaktycznych oraz szkoleń BHP. Regulacja ta nakłada zatem obowiązek w zasadzie przestrzegania polskich obowiązków w zakresie bezpieczeństwa pracy, więc raczej negatywnie odniosłabym się do możliwości uznania francuskich badań przez polskiego pracodawcę, zresztą jeśli podlegałaby Pani badaniom wstępnym z uwagi na gorsze warunki pracy, w ogóle nie byłoby tu czego uznawać.