Wykreślenie wspólnika ze spółki cywilnej i zamknięcie spółki

Umowa spółki cywilnej

Spółka cywilna regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego. Stanowi on:

„Art. 860. § 1. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.

§ 2. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem”.

W przepisie mowa jest o wspólnikach, a nie wspólniku. Spółka cywilna, aby formalnie istniała, musi mieć co najmniej dwóch wspólników. Nie ma jednoosobowych spółek cywilnych.

Należy odróżnić umowę spółki cywilnej, jaka jest zawierana pomiędzy wspólnikami (może być nawet ustna), od firmy prowadzonej jako spółka cywilna.

Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą (jest to tylko forma prawna prowadzenia działalności), zatem podatek dochodowy płacą wspólnicy, a nie spółka cywilna.

Jednak płatnikiem podatku od towarów i usług (VAT) jest spółka. Takie rozwiązanie zostało przyjęte dawno temu i jak na razie sprawdza się.

Spółka jest płatnikiem składek za pracowników, a wspólnicy płacą składki za siebie.

Czy wspólnik mógł „wykreślić się” ze spółki bez informowania drugiego wspólnika?

Pisze Pani, iż wspólnik, nie informując Pani, „wykreślił się” ze spółki. On najwyraźniej uznał, że jest to wystarczające do zakończenia działalności w formie spółki cywilnej. Jednak nasze przepisy nie przewidują takiej formy rozwiązania umowy spółki cywilnej, a tym bardziej zakończenia działalności spółki cywilnej.

Konieczne jest więc sprawdzenie w CEIDG (centralnej ewidencji) wpisów działalności Pani oraz wspólnika. Oto link: https://prod.ceidg.gov.pl/CEIDG/ceidg.public.ui/Search.aspx

Proszę zobaczyć, czy wpis znajduje się już w centralnej ewidencji. Jeśli nie ma go jeszcze w CEIDG, oznacza to, że być może pozostał we wpisie w gminie. Zatem należy udać się do urzędu gminy i tam zorientować się w sytuacji faktycznej.

Dla przedsiębiorców, których wpisy zostały już przeniesione, organem ewidencyjnym jest Minister Gospodarki. Tacy przedsiębiorcy powinni korzystać z procedur składania wniosku w ramach CEIDG. Należy posłużyć się formularzem CEIDG-1.

Jeżeli figuruje Pani jako przedsiębiorca i figuruje jako przedsiębiorca Pani wspólnik, to w zasadzie nie doszło do rozwiązania umowy spółki. Nawet brak wspólnika w CEIDG nie oznacza, że umowa spółki została rozwiązana.

Wspólnik nie poinformował Pani o swoim zamiarze i dokonał tego, czego chciał, nie zastanawiając się nad możliwymi komplikacjami. Nie doszło do uzgodnienia pomiędzy Państwem, że umowa spółki zostaje rozwiązana.

Umowa zapewne nie została wypowiedziana ani przez Panią, ani przez wspólnika.

Według Kodeksu cywilnego:

„Art. 873. Jeżeli mimo istnienia przewidzianych w umowie powodów rozwiązania spółki trwa ona nadal za zgodą wszystkich wspólników, poczytuje się ją za przedłużoną na czas nieoznaczony”.

Wspólnik zapewne zdawał sobie sprawę, że Pani dalej prowadzi spółkę, ale nie reagował ani nic więcej nie zrobił. Wszak wszystko załatwiała Pani. Dzięki Pani ta spółka formalnie istniała i występowała w obrocie gospodarczym.

W zaistniałej sytuacji należałoby uznać, że umowa spółki trwa nadal i nadal istnieje przedsiębiorstwo spółki cywilnej pod określoną nazwą.

1. Spółka jest nadal zarejestrowana jako czynny podatnik VAT.
2. Jest zarejestrowana jako płatnik składek.
3. Są Państwo zgłoszeni do ubezpieczeń.
4. Składki są opłacane.
5. Wspólnik nie wypowiedział umowy spółki.
6. Nie uzgodnili Państwo jej rozwiązania.
7. Podatek VAT jest wykazywany albo do zwrotu, albo do przeniesienia na następny miesiąc.

W takiej sytuacji trudno mówić o tym, że spółka cywilna nie istnieje, nie działa.

Jak doprowadzić do wykreślenia spółki cywilnej?

Aby doprowadzić do wykreślenia spółki cywilnej, należałoby dokonać wyrejestrowania tej formy działania. Można to połączyć z wykreśleniem własnej działalności oraz wykreśleniem informacji w CEIDG o byciu wspólnikiem w spółce cywilnej.

Być może udałoby się sprawić, że spółka naprawdę zniknie.

Konieczne byłoby wyrejestrowanie jej jako płatnika oraz wyrejestrowanie siebie i wspólnika z ubezpieczeń z tytułu działalności gospodarczej.

Ponadto konieczne byłoby zgłoszenie zmiany na formularzu NIP-2 wraz z załącznikiem NIP-D (informacja o wspólnikach spółki cywilnej).

Pani wspólnik najprawdopodobniej nie dokonał tego po opuszczeniu spółki.

Skutki rozwiązania spółki cywilnej

Skutkiem rozwiązania spółki cywilnej wykonującej czynności podlegające opodatkowaniu VAT jest także obowiązek sporządzenia spisu z natury towarów, które nie zostały przez spółkę odsprzedane. Następnie spółka powinna złożyć ostatnią deklarację VAT i zapłacić VAT według stanu tych towarów na dzień rozwiązania spółki. Wspólnik, który zamierza nadal prowadzić działalność opodatkowaną VAT w formie samodzielnie prowadzonej działalności, powinien też złożyć formularz rejestracyjny VAT-R i zarejestrować się jako podatnik VAT.

Nie widzę szansy, aby dokonać korekty składek ZUS, ponieważ spółka wystawiała faktury, składała deklaracje – inaczej mówiąc, prowadziła działalność. Pani oraz wspólnik uznani zostaną za przedsiębiorców.

Urząd skarbowy może dojść do różnych wniosków, ale raczej także uzna, że spółka cały czas prowadziła działalność.

Problemem jest przychód spółki, a tym samym dochód wspólników. Jeżeli występował on w poszczególnych latach, to powinien zostać opodatkowany.

Jeżeli spółka przynosiła straty, to tego problemu nie ma.

Dla potrzeb wykreowania obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług z tytułu likwidacji działalności gospodarczej przyjmuje się, że spółka cywilna – pomimo jej formalnej likwidacji – zachowuje status podatnika w stosunku do zobowiązań podatkowych powstałych, gdy spółka cywilna nie jest już podatnikiem. Skoro tak, to tym bardziej należy dopuścić możliwość rozliczenia podatku od towarów i usług za okres prowadzonej przez spółkę cywilną działalności (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 13 kwietnia 2010 r., sygn. akt I SA/Kr 165/10).

Możliwość wyrejestrowania spółki z datą wsteczną

Dla celów ZUS i US wszelkie zmiany powinny być zgłaszane w ciągu 7 dni od ich zaistnienia. To stawia pod znakiem zapytania możliwość wyrejestrowania spółki z datą wsteczną. Zmiany w prowadzonej działalności powinny być zgłaszane także w ciągu 7 dni od ich zaistnienia.

We wniosku może Pani wskazać dowolną datę, jednak należy liczyć się z zainteresowaniem ze strony ZUS tym zagadnieniem.

Nikt raczej nie dokona wpisu, że spółka została wyrejestrowana np. dwa lata temu.

Składając wniosek do CEIDG o wykreślenie własnej działalności i działalności spółki, dokona Pani zakończenia jej istnienia. Do tego dojdzie jeszcze zgłoszenie zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Moim zdaniem to dobrze, że składała Pani deklaracje ZUS i podatkowe w czasie, gdy wspólnik „wykreślił się”. ZUS i US nie zarzucą Pani nieprawidłowości lub narażenia fiskusa na szkodę, nie zażądają zapłacenia składek lub podatków, nie ukarzą za nieskładanie deklaracji.

Otrzymywane faktury VAT za wynajem są w spółce kosztem uzyskania przychodu. Łatwo wywołać zainteresowanie US tymi fakturami oraz przychodami spółki. Efekt takiego zainteresowania jest niewiadomy. W najgorszym przypadku kwoty z faktur mogłyby zostać wyrzucone z kosztów spółki, co oznacza powstanie dochodu, niezapłacone podatki dochodowe, możliwość poniesienia odpowiedzialności za nieprawidłowo prowadzoną księgowość.

W całej tej sytuacji najbardziej rozsądnym wyjściem jest zakończenie własnej działalności oraz działalności spółki cywilnej z dniem dzisiejszym.