Wniosek o zmianę imienia dziecka

Zmiana imienia lub nazwiska

Do opisanego przez Panią problemu prawnego znajdą zastosowanie poniżej wskazane przepisy ustawy o zmianie imienia i nazwiska.

„Art. 4. 1. Zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany:

1) imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka;
2) na imię lub nazwisko używane;
3) na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione”.

Art. 8 ust. 3 wspomnianej ustawy stanowi, że w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka, każde z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska dziecka.

Natomiast ust. 4 tego artykułu podaje, że zgoda dziecka (gdy ma powyżej 13 lat) oraz drugiego z rodziców na zmianę nazwiska dziecka powinna zostać wyrażona osobiście przed organami, o których mowa w art. 12, lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Osoby zamieszkałe za granicą mogą wyrazić zgodę za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej.

„Art. 9. 1. Zmiana imienia lub nazwiska następuje na pisemny wniosek osoby ubiegającej się o zmianę, zwanej dalej »wnioskodawcą«.

2. Zmiana imienia lub nazwiska małoletniego dziecka następuje na pisemny wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka. Przepisy art. 8 ust. 2-4 stosuje się odpowiednio”.

Według art. 12 ust. 1 decyzję o wyrażeniu zgody na zmianę imienia lub nazwiska bądź o odmowie wyrażenia zgody na zmianę imienia lub nazwiska wydaje kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy albo jego zastępca, a w przypadku braku takiego miejsca – kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na ostatnie miejsce pobytu stałego wnioskodawcy albo jego zastępca.

Z kolei artykuł 3 wspomnianej na wstępie ustawy mówi, że w rozumieniu ustawy zmiana imienia oznacza zmianę na inne imię lub zmianę pisowni imienia.

Podstawa do uzasadnionego wniosku o zmianę imienia

Zaczynając od końca zacytowanych przepisów, należy zwrócić uwagę, że ustawa nie przewiduje możliwości likwidacji imienia jako takiej. Ustawa podaje wyraźnie, iż zmiana imienia oznacza zmianę na inne imię lub zmianę pisowni. Tak więc niemożliwy jest wniosek jedynie o usunięcie drugiego imienia dziecka. Doprowadzenie do sytuacji, gdy dziecko zamiast dwóch imion będzie miało jedno, wymaga – jak się wydaje – wniosku o zmianę obydwu imion obecnie posiadanych na imię docelowe, które teraz jest pierwszym imieniem.

Ustawa stanowi, że powodem zmiany imienia (a de facto zastąpienia obydwu imion jednym) nie może być jedynie subiektywne odczucie „nielubienia” danego imienia przez opiekuna prawnego. Ustawa posługuje się określeniem „ważne powody”. Są one wyłączną podstawą do uzasadnionego wniosku o zmianę imienia.

Ważne powody w art. 4 ust. 1 określone są jedynie przykładowo. Mogą zatem zostać przyjęte jako ważne powody niewymienione w wyżej wskazanym artykule. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lipca 1993 roku (sygn. SA 605/93) „ważne względy” (tożsame z pojęciem „ważne powody”) nie mogą wynikać wyłącznie z subiektywnego przekonania osoby żądającej zmiany, ale muszą również sprostać zobiektywizowanym i zracjonalizowanym kryteriom oceny.

Aby zatem wniosek o zmianę imienia był uzasadniony, należy wykazać, oprócz Pani subiektywnych odczuć co do jego brzmienia, także zobiektywizowane kryteria mogące być przedmiotem oceny organu administracji bądź sądu. Co prawda nie istnieją orzeczenia sądowe mówiące cokolwiek w tym zakresie, ale działanie ojca dziecka, gdy wbrew uzgodnieniom z Panią nadał dziecku imię przez Panią nieakceptowane, może stanowić taki „ważny powód” – rodzice dziecka zobowiązani są bowiem rozstrzygać takie rzeczy wspólnie.

Porozumienie rodziców odnośnie zmiany imienia wspólnego dziecka

Natomiast zdecydowanie najtrudniejszym zagadnieniem – z punktu widzenia prawnego – jest doprowadzenie do sytuacji, gdy miałoby dojść do „załatwienia tej sprawy bez udziału i informowania ojca dziecka”. Zgodnie bowiem z art. 8 wskazanej na wstępie ustawy rodzice winni porozumieć się co do kwestii zmiany imienia wspólnego dziecka. Dopiero brak porozumienia daje podstawę do wystąpienia do sądu opiekuńczego o wydanie orzeczenia, że imię dziecka ma zostać zmienione. Niestety w takim postępowaniu drugi z rodziców jest zawiadamiany z urzędu o toczącym się postępowaniu, więc posiądzie on wiedzę o zamiarach zmiany imienia dziecka. Orzeczenie sądu opiekuńczego zastępuje zgodę rodzica, który sprzeciwiał się zmianie nazwiska i daje tym samym podstawę do wydania decyzji przez kierownika urzędu stanu cywilnego o zamianie dwóch imion na jedno występujące dotychczas jako pierwsze.

Gdyby miejsce pobytu drugiego rodzica nie było znane, to w postępowaniu takim zostałby ustanowiony kurator, który by zastępował ojca dziecka. Wtedy to ojciec dziecka mógłby nie dowiedzieć się o toczącym się postępowaniu lub dowiedzieć się w przyszłości już po zmianie imienia dziecka.

Tak więc droga do zmiany imienia Pani dziecka wygląda w sposób powyżej opisany. Proszę pamiętać, że ustalenie, czy występują „ważne powody”, należy do organu administracji i ciężko jest już w tym momencie ze 100% pewnością powiedzieć, iż starania o zmianę imienia zakończą się sukcesem.