Wniosek dziadków o ustanowienie kontaktów z wnukami wbrew woli rodziców

Czy dziadkowie mogą uzyskać prawo do kontaktów z wnukami na wskazanych przez siebie warunkach?

W świetle aktualnego stanu prawnego dziadkowie mają szanse uzyskać prawo do kontaktów z wnukami na wskazanych w treści pytania warunkach, jeśli pozostają one w zgodzie z dobrem dzieci.

Dziadkowie mogą żądać uregulowania osobistych kontaktów z wnukami, jeżeli leży to w interesie dzieci (tak orzekł Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 14 czerwca 1988 r., sygn. akt III CZP 42/88). Orzecznictwo stoi na stanowisku, że w naszym społeczeństwie dziadkowie mają szczególną rolę w wykonywaniu pieczy nad małoletnimi wnukami. Rodzice w celu zapewnienia pełnego rozwoju osobowości dziecka – zdaniem Sądu Najwyższego – mają wręcz obowiązek umożliwić dziecku kontaktowanie się z jego krewnymi (dziadkami), oczywiście przy właściwej postawie dziadków i korzystnym ich wpływie na dziecko. Nie bez znaczenia dla ustalenia kontaktów pozostaje zatem postawa dziadków, a w szczególności to, czy okazują oni przywiązanie i dbałość o wnuków.

Sąd przede wszystkim będzie namawiał Państwa do ugody. Nie podejmie decyzji bez uprzedniego wysłuchania Państwa jako rodziców dziecka. W przypadku braku porozumienia o sposobie realizacji kontaktów z dzieckiem postanowi sąd po odebraniu oświadczeń od rodziców.

W jaki sposób mogą przebiegać kontakty wnuczków z dziadkami?

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym kontakty mogą przykładowo polegać na:

• przebywaniu z dzieckiem (w grę wejdą odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu),
• bezpośrednim porozumiewaniu się z dzieckiem,
• utrzymywaniu korespondencji,
• korzystaniu z innych środków porozumiewania się na odległość (w tym ze środków komunikacji elektronicznej, a więc np. za pośrednictwem maila, skype'a, gadu-gadu czy czatu).

Powyższe sposoby realizacji kontaktów z dzieckiem ustawodawca wyliczył przykładowo, tym samym niewykluczone są też inne sposoby utrzymywania kontaktów.

Na mocy decyzji sądu możliwe jest ograniczenie lub wyłącznie utrzymywania kontaktów z dzieckiem, jeśli wymaga tego dobro dziecka.

Ograniczenia kontaktów z dzieckiem 

Ograniczenie takie będzie mogło w szczególności polegać na:

• zakazie spotykania się z dzieckiem,
• zakazie zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,
• zezwoleniu na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd,
• ograniczeniu kontaktów do określonych sposobów porozumiewania się na odległość,
• zakazie porozumiewania się na odległość.

Natomiast przesłanką orzeczenia zakazu utrzymywania kontaktów z dzieckiem jest zagrożenie lub naruszenie dobra dziecka przez takie kontakty.

Warunki określające sposób i miejsce kontaktów dziadków z wnukami

Mając na uwadze powyższe, powinna Pani przekonać sąd, że dobro dzieci przemawia za Państwa propozycją warunków, na jakich powinny odbywać się kontakty dziadków z wnukami. Winna Pani zaproponować sposób ich ograniczenia, np. poprzez zakaz zabierania dzieci poza miejsce stałego pobytu, zezwolenie spotykania się z dziećmi tylko w Państwa obecności bądź na terenie placówki pomocy rodzinie. Powodem takiej, a nie innej propozycji co do miejsca spotkań może być przekonanie, że dziadkowie nie są na tyle sprawni fizycznie i psychicznie, żeby zając się Państwa dziećmi, bądź obawa, że dziadkowie będą je nastawiali przeciwko Państwu.

Z pewnością będzie musiała Pani się wypowiedzieć na temat więzi łączących dzieci z dziadkami oraz poinformować sąd, czy dzieci w ogóle są skore do tych kontaktów.

W przypadku żądania wyłączenia tych kontaktów będzie Pani musiała wykazać, na czym polega owo zagrożenie dla dobra dzieci, lub jakie dobro dzieci mogłoby zostać naruszone.